Trotwaer. Jaargang 34

[p. 213]

Dwersreed
Jan Pieter Janzen
Resepsje

‘Yn de Fryske tydskriftewrâld is oanienwei wat te rêden. It iene blêd komt en it oare giet.’ - sa wol Fedde Dijkstra yn de Ljouwerter Krante fan 10 maaie ha. O ja, in kommen en gean? Neat fan murken.

Yn 1995/96 binne Frysk en Frij en De Strikel ferdwûn en is De Blauwe Fedde begongen (as tydskrift mei in frijbliuwend, studintikoas karakter). Yn febrewaarje 2001 kaam Kistwurk, literêr (Frysk) tydskrift, mei it earste papieren nûmer, nei't it earder al op Internet út ein set wie. En koartlyn krigen de Amsterdamske studinten Frysk mei Mokumer Mjitte in eigen blêd. In kommen en gean kinne je dat net neame, of it soe benammen op Kistwurk slaan moatte.

Dat waard mids april samar opdoekt troch inisjatyfnimmer Eeltsje Hettinga en syn rjochterhân Elske Schotanus. Ien wike krigen lette bekearlingen noch de kâns om op besite bij www.kistwurk.nl, doe wie it dien. It skerm gie op swart: ‘Zu / Nane yn Fryske nacht / Finished’. Spitich, want dit ferrassende ynternetblêd wie sûnder mear in ferriking fan it Frysk-literêre lânskip. Mar se hienen har nocht bij Kistwurk. De tsjinwurking wie te grut, of - better sein - Fryslân is te lyts:

Troch ûnbegryp, ûnbenul en wanferstân lit de Fryske kultuerpolitike wrâld op 'e nij sjen hoe't der in tydskrift dat fierhinne de fuotten ûnder it gat begûn te krijen, nei gychem holpen wurdt. De fasiliteiten, rânebetingsten en finansjele foarsjennings wiene te min en te smel, om mar net te sizzen ‘midsieusk’, om de digitale en de printe fersy fan Kistwurk fuort te setten. [...] Yn de kultuerpolitiyk fan dizze provinsje is gjin romte (mear) foar lytsskalige, kwalitative projekten.

Wie der dan gjin wurdearring foar it nije blêd? Jawis wol. Mar ja, subsydzjejouwers ha sa har eigen spulregels. Amtlik en polityk sjoen woe Kistwurk tefolle op te koarte termyn. Ek al krige it fia in spesjale proseduere fan de Provinsje jierliks likefolle as Hjir en Trotwaer tegearre (in startsubsydzje fan f 17.000 en foar it twadde jier f 20.000), it wie har te min en it duorre te lang.

Wurdearring wie der ek bij it Nederlands Literair Produktie- en Vertalingenfonds yn Amsterdam. Dat jout strukturele subsydzjes (foar trije jier) oan literêre en algemien-kulturele tydskriften dy't har al wiermakke ha, en stimulearringssubsydzjes (foar ien jier) oan nije inisjativen dy't in ferriking betsjutte kinne. Dêr hat Kistwurk ek oankloppe. En mei sukses: de kommisje foar de Fryske tydskriften (Liesbeth Brouwer, Remco Heite, Hylke Tromp en Simen Veltman) wie sa entûsjast dat se in dûbele subsydzje takenne woe:

De commissie is geneigd om Kistwurk vanwege de hoge kwaliteit steviger te ondersteunen dan met een stimuleringssubsidie mogelijk is, maar schrikt terug voor het direct toekennen van een structurele subsidie: daarvoor bestaat geen precedent. Men vindt het niet fair tegenover de tijdschriften die zich gedurende langere tijd hebben moeten bewijzen, en wat als Eeltsje Hettinga het bijltje erbij neergooit? Het feit dat er in zekere zin twee tijdschriften tegelijk geproduceerd worden leidt tot het voorstel om aan Kistwurk een dubbele stimuleringssubsidie toe te kennen [vanaf januari 2002].

Dat hat Hettinga c.s. wer oer de streek lutsen. Sei de foaroanman yn it lc-stik noch dat fier-

[p. 214]

der kwatteljen yn ‘it nearzige Fryske klimaat fan dilettantisme’ gjin opsje wie, in goed wike letter koe de krante melde dat Kistwurk, mei de stimulâns fan it Produksjefûns yn 'e rêch, oan in twadde libben begjint. Dat is in felisitaasje wurdich. Wat mear Frysktalige media wat better. Foaral de ynternetedysje fertsjinnet in reële kâns om út te groeien ta in folwoeksen literêr-sjoernalistyk medium.

Hoelang't Hettinga it noch as tydskriftebaas úthâlde sil, is oars wol de fraach. Yn syn deiboek hat er mear as ien kear witte litten dat er him net te lang bine wol. Sa ek op 21 maart: ‘Op 'e lêste gearkomste fan Cepher [de útjouwer] haw ik foar de wissichheid mar sein dat ik trije jier Kistwurk dwaan wol, miskien op 'en heechst noch in jier derby, mar dan: wegwezen.... Op it hichtepunt fuortgean!’

Ik bin benijd oft it Nije Kistwurk ek trochgiet mei syn fûleindige vendetta tsjin Trotwaer, it blêd dat neffens Hettinga ‘al ferstrikeljendewei, fierhinne yn 'e ûnderwâl bedarre is’. Yn de ‘swarte’ moanne fan Kistwurk hat Trinus Riemersma dat demagogyske fjurke lekker geande hâlden op Myn eigen eker, it troch it flmd soft sponsore digitale ienmanspodium fan ús âld-kollumnist. Sjoch bygelyks ‘It redaksjonele belied fan Trotwaer’, dêr't er allerhanne komplotten yn bleatleit en ta de konklúzje komt ‘dat dizze rêgegraatleaze redaksje opstappe moat’.^*) En dy net allinnich: ek it bestjoer fan de Koperative Utjowerij moat opsoademiterje. Werom nei earder tiden, doe't de burdmannen noch foar master opsloegen, Trotwaer de Fryske literatuer op universeel nivo brocht en de ku de útjouwerswrâld op 'e kop besocht te setten. Ek de dynamyske lc-sjoernalist Sikke hat langstme nei doe en dus syn noed oer dit perioadyk: ‘It wurdt hieltyd mear in blêd fan sêftsedige literatuerjende skoalmasters (s.s.t.t.).’ (8/5/02)

Je soenen de moed hast ferlieze. Mar ek foar ús kaam der, krekt op 'e tiid, in heilsberjocht út Amsterdam. Fan deselde karmasters fan datselde Produksjefûns. Dy wienen ek oer de jiergong 2001 fan dit blêd goed te sprekken:

Bij Trotwaer wordt sterker geredigeerd dan in de voorgaande jaargang, en dat doet het blad goed. [...] Het blad heeft een goede structuur, met voortreffelijke rubrieken. De meer evenwichtige opbouw van de nummers, met de kortere, meest kritische bijdragen achterin, is beslist een vooruitgang. Er is tot genoegen van de commissie meer aandacht besteed aan lay-out en vormgeving. Ook het grote aantal vaste medewerkers is indrukwekkend.
De commissie vindt Trotwaer uitgroeien tot een heel goed blad. De inhoud heeft zich steeds verder verbreed tot het culturele leven in Friesland, met bijdragen over architectuur, politiek, omroepbeleid etc. Het blad vervult zijn opiniërende taak terdege en levert gefundeerde kritiek. De commissie juicht deze ontwikkeling toe en is benieuwd welke kant het uitgaat: het tijdschrift kan zó'n algemeen karakter krijgen, dat dit ten koste gaat van de literatuur, met als gevolg dat de literaire schrijvers weglopen naar een ander blad.

Safier sil it net komme: per septimber mei Trotwaer dan in algemien-kultureel opinyblêd wurde, de literatuer bliuwt de rêchbonke en de goeie helte fan de 64 moanlikse siden sil bestean út proaza, poëzy, resinsjes en essees, redigearre neffens de noarmen dy't Trotwaer altyd al oanhâlden hat.

*) Dêr hat de ku op 15 juny oer fergadere. Doe lei dit nûmer al bij de printer. Ik nim oan dat Riemersma syn foarstellen it net helle ha en dat net it bestjoer mar it meast promininte lid opstapt is. Sa net, dan is der in echte krisis en kin it wêze dat it lêste nûmer fan dizze redaksje is.