Trotwaer. Jaargang 34

[p. 193]

Anneke Reitsma
Klein requiem

Dido's Lament

Thy hand, Belinda, darkness shades me;
On thy bosom let me rest.
More I would, but death invades me:
Death is now a welcome guest.
When I am laid in earth,
May my wrongs create
No trouble in thy breast.
Remember me, but ah! forget my fate.

Henry Purcell/Nahum Tate, Dido and Aeneas (1689)

[p. 194]

I. Sterrenmos

Als sterrenmos na zware regenval
zo heb jij je gesloten. Geen klacht,
geen klank, geen weerbericht
dat dit seizoen nooit meer zou duren.

Onze zomer in Langweer langs Bloem
en sterrenmos - het onuitsprekelijke,
het van weleer - ligt voetstaps
verankerd. Er is geen ommekeer.

Aantekening

De cursieve regel is afkomstig uit het gedicht ‘De gelatene’ van J.C. Bloem.

[p. 195]

II. Adreswijziging

Sinds je als as verhuisd bent naar een urn
is alles in mijn huis en mijn gedachten
vervuld van je aanwezigheid.

Soms tref ik op de bank
nog haren aan - geuren
zijn verdwenen in de was.

Men meldde mij je dood drie dagen
later: zo'n fraaie zomerdag
waarop de hanen kraaiden.

Toen de kist kwam aangereden
en ik je dode hoofd en lijf
alleen vermoeden kon

hoorde ik wat Orpheus zong
toen wij samen voeren
aan de monding van de Seine,

in de haven van Honfleur:
Tendre amour! A tes peines
Que tu mêles de douceurs!

Aantekening

De cursieve slotregels zijn ontleend aan de opera Orphée et Eurydice van Gluck.

[p. 196]

III. Landauer

Vannacht droomde ik hoe je naast me zat.
We reden in een koets, een door rinkelende paarden
getrokken karos, je dood tegemoet
met wapperende haren. Onder je wimpers
glansde het. De mensen zwaaiden, zwaaiden.

Zo samen waren wij nog nooit
als hier en nu in deze landauer -
waar wij trouwden met de dood.

Uit slaap ontwaakt weet ik niet langer
wie de paarden heeft gespannen, wíe
van ons tweeën Dido of Aeneas was.

Aantekening

Tussen Dido, de trotse koningin van Carthago, en Aeneas ontstaat een gepassioneerde liefde. Bij Vergilius krijgt Aeneas een oproep van de goden om naar zijn vaderland terug te keren. Uit wanhoop over zijn ontrouw pleegt Dido vervolgens zelfmoord.

Henry Purcell brengt in zijn op dit verhaal gebaseerde opera een belangrijke variant aan. Hij laat Aeneas terugkomen op zijn beslissing. De verbitterde Dido wil echter niets meer van hem weten, waarna zij haar beroemde ‘Klacht’ zingt en sterft.

[p. 197]

IV. Architectuur

Als Liefde het huis niet bouwt,
vergeefs zwoegen de bouwlieden daaraan.

Vrij naar Psalm 127

Niets in dit huis vergeefs
verbouwd of aangeraakt
dan door jouw handen -

Tedere mengeling
van schroefbout, boor
en effenende waterpas.

Om ons te schragen
stelden wij planken
in terrasbouw op

zodat van onderaf
het dak meegroeide
met de boeken.

Altijd zal ik slapen
in dit beeld: benen
tot in de nok -

op tafels gestapeld
een ladder, afdalend
naar mijn hof.

[p. 198]

V. Stèle

Deze stormen, liefste, zullen je niet raken -
gezicht niet slaan, je cellen nog belagen.
Met eigen handen zal ik van dit steengruis
een stèlè maken, onze liefde waardig.

Aantekening

Een stèle is een klassieke Griekse grafzuil of plaat met inscriptie.