Trotwaer. Jaargang 34

[p. 165]

[Nummer 4]

Dwersreed
Sjoerd Bottema
Eksellint

‘Omdat we weten hoe leuk lesgeven is,’ sa sjongt it ûnderskrift op de foarside fan it blêd LééRKRACHT. Glossy, mei fette kleuren. ‘Léérkracht wil pagina na pagina plezier uitstralen.’ Yn 'e midden fan it blêd fiif paginagrutte fotoportretten fan leararen dêr't de wille yndie fan ôfstrielet. Mei in sweeping statement. In learaar Nederlâns bygelyks dy't oer ‘het leuke van lesgeven’ wit te melden ‘dat elke dag anders is’. Learaar Nederlâns - de status fan dat berop sakket almar mear: de iene ferkeapet syn siel oan big brother, de oare praat de stjerreklame nei.

Op de iepenbiere skoallemienskip Piter Jelles yn Ljouwert en fiere omkriten wurdt der lykwols hurd oan wurke om de status fan de leararen - en dêrmei dy fan de skoalle - op te krikjen. Het heft in eigen hand, sa hjit de ‘evaluatiecyclus’ dêr't no mei út ein set wurdt. In trijejierrige kursus: hoe wurd ik in eksellint learaar. Yn de ynfomap klinkt en davert it glossy jargon fier yn it rûn: coachende leiderschapsstijl, focus, popgesprek, tijdpad, 360 graden feedback, ontwikkelgesprek, spiegeling door de coach, zelfsturing, referentiegroepen, adaptief onderwijs, duaal leren, intervisietrajecten.

Popgesprek: Het heft in eigen hand straalt pagina na pagina plezier uit.

Popgesprek? De map giet der ynearsten net neier op yn, mar dat it hjir om wat wichtichs giet, in petear fan kapitaal belang, docht in pear siden fierder al bliken: dêr is it ynienen in ‘popgesprek’! Pas op side 39, yn bylage C, wurdt men gewaar wêr't dat ‘pop’ of ‘pop’ foar stiet: persoonlijk ontwikkelingsplan. It persoanlik ûntwikkelingsplan fan de eksellinte learaar yn de dop, dat is de pop. Hiel logysk eins. Dêrom hyt dat ding dêr't de flinder út krûpt, ek sa: ‘pop’. Dat is it ‘persoonlijk ontwikkelingsplan’ fan de rûp, de rups. Sûnder pop wurdt in rûp noait in flinder, in gewoane lesboer noait in eksellint learaar.

In eksellint learaar makket wurk fan syn wurk, hy kin der net genôch fan krije, wat sis ik, hy mei der wol brij fan: hy analysearret syn fak geregeld op brûkbere ynsichten foar it realisearjen fan oanpaste of nije ûnderwiisdoelen, en oarsom analysearret er ûnderwiissitewaasjes hyltyd op fakynhâldlike of fakdidaktyske aspekten. In eksellint learaar hat nei syn learlingen gjin omsjen - dy binne selsstannich op harren eigen nivo mei differinsjearre opdrachten oan 'e slach - mar hy kin net in kollega tsjinkomme of hy nimt him even apart en docht him in hânfol foarstellen foar ûnderwiisfernijings op it nivo fan de (eigen) ûnderwiisorganisaasje en dêrbûten of besiket him te belûken by ynstellingsoerstiigjende akitiviteiten.

Geregeld set de eksellinte learaar syn profesjonele belutsenens yn foar in petear mei syn kollega's oer it fergrutsjen fan harren profesjonele effektiviteit. (Nee wier, ik betink dit net sels, ik skriuw dit allegear oer út Het heft in eigen hand.) As der gjin kollega's yn 'e buert binne, dan is de eksellinte learaar dwaande mei it inisjearjen en begelieden fan komplekse fernijingsprosessen, dan leit en ûnderhâldt er strukturele kontakten mei ynstellings dy't foar osg Piter Jelles fan grut belang binne, dan be-

[p. 166]

sjocht er hoe't oer meardere jierren en foar meardere dosinten de opbou fan it learprogramma organisearre wurde kin, en dat alles ta meardere eare en gloarje fan osg Piter Jelles, want rekkenje mar dat de advertinsjes hjir aanst fan gûnzje sille:

Docenten van osg Piter Jelles analyseren hun vak regelmatig op bruikbare inzichten voor het realiseren van herziene of nieuwe onderwijsdoelen, en omgekeerd analyseren zij onderwijssituaties steeds op vakinhoudelijke of vakdidactische aspecten. Het initiëren en begeleiden van complexe vernieuwingsprocessen behoort tot hun dagelijks werk.

Wat in reklame! Wat in nije learlingen sil dat opsmite!

Het heft in eigen handen, de titel jout it al oan: dit is it ultime orgasme fan de onanearjende ûnderwiisdeskundige. Wat foar de ien syn aldergleonste wiete dream is, kin foar in oar in nachtmerje wêze. Want wat moat de ienfâldige lesboer hjir mei oan, dy't it ‘basisniveau’ - ‘Ik sta welgezind tegenover veranderingstrajecten en participeer daarin actief’ - soms al fier genôch giet of te fier?

Eksellint learaar. En wat men allegear net dwaan moat om sa'n ellindeling te wurden: njoggenentweintich A4's moatte der ynfold wurde - it belestingformulier is der neat by - en oer elk papier moat in petear holden wurde, dus gean mar nei. En dan ha 'k it noch net iens hân oer it ‘portfolio’ dat byholden wurde moat. Wat dêr allegear net yn moat!

‘Omdat we weten hoe leuk lesgeven is.’

Lesgeven? Wa hat it hjir oer ‘lesgeven’?