[Nummer 3]
Dwersreed
Henk van der Veer
De ziel van Baas boppe baas...
Regisseur Steven de Jong en Michael Belderink, direkteur fan Scriptbureau Amsterdam, hawwe it oprêden. Tolve tiisdeitejûnen lang wie Baas boppe baas, de wykly soap op Omrop Fryslân Televyzje te sjen. En der sil yn 'e hjerst fan dit jier grif in ferfolch komme.
De kommentaren oer it nivo fan 'e searje, alteast yn it offisjele Frysk kulturele sirkwy, binne ferneatigjend. Neffens Pieter de Groot, hat soks doel: ‘ferlechjes om “Baas boppe baas” te sparjen binne de neilen oan de deakiste fan it Frysk televyzjedrama.’
Om har galle oer de dramasearje te spuien krigen de krityske teater- en televyzjemakkers en resinsinten yn Pieter syn eigen LC alle gelegenheid om de pinne yn 'e jittik te dopen. Yn ien fan de kritiken lies ik dat de spilers har yn in supercleane omjouwing bewege en dat se de teksten fatsoenlik achter mekoar útsprekke. In oanienskeakeling fan moaie plaatsjes (‘een hoog ansichtkaartengehalte’), wêrbij't sels it heechachte Omrop Fryslân-publyk de clou al fan fierrens oankommen sjocht.
Mar Steven sil net reagearje op dy kritise lûden, alteast net yn it iepenbier. Wêrom soe er ek? Hij belibbet syn wille oan dy Sneker Sperkhemfrou dy't sei: ‘Fanavond wear lekker Baas Boppe Baas kike, leare de kyndes su goed Fries fan!’
De makkers fan soap- en dramasearjes dy't troch kritisy feroardiele wurde mar troch it grutte publyk bejubele, jouwe steefêst as antwurd op al dy krityk: wij meitsje soaps om it publyk te fermeitsjen, dat is ús pretinsje. It denigrearjende toantsje fan 'e kritisy giet regisseur De Jong it iene ear yn en it oare wer út. Fan it begjin ôf haw ik mij ôffrege, wat der no sa typys Frysk oan Baas boppe baas is? Of eins moat ik de fraach oars stelle, is Baas boppe Baas no in Fryske soap of in soap yn it Frysk? Ik moat it antwurd op dy fraach noch altyd skuldich bliuwe. It ferbale geweld dêr't soapdirekteur Belderink mij mei om 'e earen sloech, nei't ik dy fraach oan him steld hie, kin ik yn elts gefal neat mei. Mar ik bin dan ek in soap-nitwit. Foar alle echte kenners wol ik Belderink syn antwurd hjir wol even jaan:
De soap moet een ziel hebben, het moet toegankelijk drama zijn voor een groot aantal Friezen. Het verhaal speelt nu en moet kunnen raken: emotie met een flinke dosis droge humor en vooral sterke karakters. Het verhaal moet een held hebben: opa, de vaste protagonist binnen de familie. Kernbegrippen zijn verder maatschappelijke opschudding, stellingen betrekken, maatschappelijke relevantie met een moralistisch tintje. Het moet ergens over gaan. Strijd tussen generaties. Conflicten. De manier waarop personages met elkaar omgaan en de gevoelens die dat bij de kijker opwekt. De kijker moet partij kiezen en van de personages gaan houden. Er moeten grote tegenstellingen tussen de personages zijn, maar wel geloofwaardig. Het moet realistisch zijn en niét te braaf. Maar denk aan de jonge kijkers. Uiteraard moet er ook iets positiefs uitrollen, iets luchtigs en ook gezellig. Een soort epiloog als standaard afsluiting.
Doe't de primus interpares fan de Nederlânse soapbusiness - hij is ek de man achter Goede tijden slechte tijden, Onderweg naar morgen en Westenwind - dat sein hie dûzele it mij. Mar ik koe it dochs opbringe om noch ien kear te
Auteursrechtelijk beschermd