Trotwaer. Jaargang 33

[p. 423]

Saakje Huisman-Venema (1951-2001)
Ta in oantinken
Babs Gezelle Meerburg

Mei in simpele klik op de mûsknop foegje ik www.flmd.nl/saakje.htm ta oan myn ynternet-favoriten. Saakje Huisman-Venema hearde altiten al ta myn favoriten, sy it net yn digitale fersy, mar as ‘gewoan’ minske fan fleis en bloed. Op 21 novimber stoar se yn har wenplak Grou. Se is fyftich jier wurden.

Saakje Huisman wurdt op 4 maart 1951 berne te Goutum. Yn 'e widze nêst har leit noch in famke, har twillingsuster Doete, mei wa't se har hiele libben in bysûnder innige relaasje hat. Saakje bringt har bernejierren troch op de pleats yn Goutum. Se belibbet dat as in lyts paradys. Midden yn it lân fan har heit stiet in wynmotor en dat is har plakje. Yn it fers ‘Wimetor’ fertelt se: ‘ik lei út 'e wyn / der waard oer my wekke / en mei nimmen / hie ik wat te krijen / ik wie frij / en dreamde myn dreamen / ûnder de sinne / oer letter’.

‘Letter’ folget se de ulo en dêrnei de oplieding foar ferpleechster yn it Diakonessehûs te Ljouwert. Oaren ta stipe wêze, dat wol se yn har berop. Yn 1971 trout se mei Wybren Huisman. Mei har twa bern ferhúzje se nei Noardburgum ta. As de bern nei skoalle ta gean, krijt Saakje mear tiid foar harsels. Dat is ek de tiid - begjin jierren tachtich - fan har earste literêre publikaasjes. Nei't se yn 1989 slagge is foar har mu-a, wurdt se kursusjouwer foar de Afûk. Sûnt 1991 wurket se op it flmd as museumassistinte, dêr't se wurdearre wurdt om har kundichheid, sosjaal gefoel en humor.

Saakje is sportyf, kreatyf, se skriuwt. It meast bekend is har proaza Sûnder hûd (ferhalen, 1998) en Losse hannen (roman, 2000). Koarte

Saakje Huisman. (foto Wybren Huisman)

[p. 424]

ferhalen ferskine yn it literêre tydskrift Absint, yn Frysk & Frij en it Friesch Dagblad. Fierder steane der ferhalen fan har hân yn de jongereinbondels Skroei en Broei en yn it Nachtboek. Ut en troch makket se in fers foar De Lyrische Courant en it Skriuwerskalinderboek.

Yn har wurk behannelet se gjin wrâldproblematyk, gjin filosofyske en oare heechdravende fraachstikken. Hja is benammen ynteressearre yn minsken, dy't bûten de boat falle en brûkt dêrfoar it byld fan einekroas: ‘in inkeld kroaske / driuwket wat fersille om / wit net / wêr't it bedarje sil / oant it stil / mei it ferstriken fan 'e tiid / yn nij / iepen farwetter gliidt’.

Troch te skriuwen kin se skerper sjen en tichter by har eigen wêzen komme. De fersen binne persoanlik en foar in protte minsken werkenber. En dat is foar it neist ek wat de lêzers yn har poëtysk wurk oansprekt.

Yn har proaza is se minder werkenber as ‘Saakje’ en liket de ôfstân tusken auteur en wurk grutter. Dat jildt perfoarst net foar it lange relaas ‘Bestean’ yn de bondel Sûnder hûd. Dat is in masterwurkje wat ynhâld èn foarm oangiet. It giet oer in frou dy't in klútsje yn it boarst fynt en har wei sykje moat yn in libben dat foargoed oars is. It is hast kamera-eftich skreaun: oant yn de lytste details registrearjend en mei in ferbjusterjend skerpe pinne. Humor is yn dit ferhaal in stylmiddel dat har ferhaal ekstra sizzenskrêft jout. By it earste ferskinen griep dat ferhaal my troch de autobiografyske eftergrûn tige oan.

De lêste blêden
waaie op 'e winterwyn.
Der sjongt ien fûgel.

T.P.

Alhoewol't it Saakje fan ferskillende kanten ôfret is om dizze iepenhertige tekst publyk te meitsjen, hat se it oandoard en jou ‘Bestean’ in prominint plak yn har ferhalebondel. Krekt as it personaazje yn har ferhaal wie Saakje yn har kwetsberens moedich en sterk. No't se der net mear is, snijt ‘Bestean’ jin troch ieren en sinen. Wat sille wy ûnwennich wurde fan dizze bysûndere frou.