Trotwaer. Jaargang 32

[p. 463]

Narcissus
Greet Andringa

Wat is er kreas! Syn wite feltsje sa glêd, opljochtsjend yn it wakkerjende ljocht fan in waksinekearske. Der lizze dripkes swit op syn foarholle. Krekt sa as der dripkes reinwetter lizze op it iepensteande tûmelfinster.

It is noch hieltyd waarm, al hat it reind. It rûkt nei wiete trotwaarstiennen en in sliepende jonge. Ik stryk him in readbrune tûf hier út it gesicht. As er in frou wie...

Mar hy is gjin frou. Ferline jier hat er einlings syn earste wiete dream hân. Dat funksjonearret dus ek. It laboratoarium hat befêstige dat it meunster dat ik stjoerd haw libbensfetber sied befette.

Foarsichtich strûp ik de mouwe fan syn piama omheech. Ik lis de optriuwbân om syn fan de sliep swiere earm. Ik set de nulle op 'e spuit, lûk de bân fêst en praat sêft tsjin myn jonge. De nulle glidet as in mes troch farske bûter troch it fel. Skande fan sa'n moai earmke. It bloed brûst jong, fol enerzjy en donkerread yn it reservoir as ik de sûger weromlûk. Nulle derút. Watsje op it gatsje yn syn earmtakke, efkes oandrukke, earm dûbelteare. Spuit leechskowe yn 'e reagearbuis, spuit yn'e giele kontainer, reageerbuis yn 'e koker om him op te stjoeren. Formulier ynfolje en ek yn 'e koker. Koker ticht en yn 'e bûse. Wykliks ritueel.

Ik slikje foarsichtich in pear fan de switdripkes fan syn foarholle. Jonge jongessâlt. Sybesmasâlt.

Ik rin de trep ôf nei ûnderen. De tredde tree kreaket. Dat docht er altyd. Ik set Wybren syn fersliten skoaltas foar de safolste kear út myn ljochtkleure learen draaistoel, skink mysels in reade bordeaux yn en gean sitten. Margo hat yntusken de ôfwask dien en is nei hûs ta. Ik slút myn eagen en nim in slokje. In noflik gefoel, myn seldsume neiteam feilich ûnder itselde dak te hawwen.

De foardoarskille giet. Wybren syn slûge eagen steane ynienen wiid iepen. Hy proppet gau it lêste stik fan de croissant mei sjem yn 'e mûle, jit der in swolch molke efteroan en draaft nei de doar. Underwyls hat er de learen tas by it hânsel grypt en my in freonlike stomp mei syn fûst op 'e boppe-earm jûn. ‘Hoi,’ hear ik Froukje har stim. In bytsje ferlegen en fol ferwachting. Krekt as Margo sa'n santjin jier lyn. Efkes letter sjoch ik se tegearre ôfsetten. Op 'e fyts nei stêd. Hy makket grutte gebaren mei syn earms en sy sjocht laitsjend by him op. Ik moat it der mar ris mei him oer hawwe. Froulju is wol it lêste dêr't we ferlet fan hawwe. Ik set de boarden op it oan-

[p. 464]

rjocht, skriuw in briefke foar Margo(-sa-sleau-as-in-ko) en pak de fyts om nei it kantoar te gean.

De giele koker leverje ik ôf by de ôfdieling research. Jelle groetet my en jout my de útslaggen fan ferline wike. Dy bliuwe goed. Der is allinnich al in skoftke wat mei telomearen - tefolle of krekt te min stikjes oan 'e ein fan syn dna-stringen. Hy soe dêrtroch mooglik wat gauwer ferâlderje as in gewoanenien. Reden te mear om op te sjitten.

Yn myn eigen kantoar begjin ik mar ris mei it beäntwurdzjen fan de tillefoantsjes dy't troch myn frije dei juster lizzen bleaun binne.

As ik thús kom sit Wybren te repetearjen yn it túnhúske. Der falt in plak sinneljocht op 'e kromming fan syn rêch en hieltyd breder wurdende skouders. De fûgels fluitsje om it hurdst mei mei it lûd fan syn gitaar. Syn fingers binne sa soepel as elastyk en hearst by him hast nea it earmoedige lûd fan in ferkearde oanslach. Dit nivo haw ik eartiids nea berikt. Margo stiet ynienen mei in kop tee neist my. Dêr kinst net omhinne. Se kin myn gewoanten better as iksels. ‘Wat spilet er moai net?’ seit se. Ynienen fiel ik my oermanne troch sêftmoedigens tsjin de draachmem fan myn jonge oer. Ik tútsje har op 'e loftersliep en se sjocht nei my krekt as Froukje fan 'e moarn nei Wybren. Wannear hawwe we foar it lêst nei de film west tegearre? As ik efkes de oare kant opsjoch dûkt se de keuken wer yn.

We ite bûten. It is in waarme jûn. Wybren fertelt Margo wat oer skoalle. Hy hat in njoggen op skiekunde. Se laket nei my. ‘Krekt syn heit,’ seit se. We lykje fergeemje wol in gewoan gesintsje, sa't we hjir sitte. Eins is it ek wol spitich dat ik har net langer as in pear oeren deis yn my hinne ferneare kin. ‘De learaar seit dat ik aanst mar gemyske technology studearje moat,’ giet Wybren fierder. Ik lûk in wynbrau omheech. Dan pas sjoch ik oan it dûkje dat oan 'e rjochterside fan syn mûle ûntstiet dat er my foar it lapke hâldt. ‘Mar dy man wit fansels net dat ik konsertgitarist wurde moat.’ Smoarge jonge.

Margo steapelt de boarden op, Wybren giet werom nei it túnhús dat fan it begjin ôf syn favorite oefenromte west hat. Ik bliuw sitten mei in krantsje.

Dit stik giet dochs noch net sa goed, hear ik. Ik rin senuweftich oer it terras op en del. De skermen fan it fluitekrûd wigelje yn it sêfte foarjierswyntsje. Oer twa wike is it talittingseksamen foar it konservatoarium. Wat soe ús heit de smoar yn hawwe. Hy soe fine dat de jonge in fatsoenlik fak leare moast. Krekt as my. Ik fyn dat ik genôch konsesjes oan dy âlde dien haw troch him te ferneamen. De fingers dêr't ik de mok kofje mei fêsthâld binne

[p. 465]

wyt fan it knipen sjoch ik, as ik him op 'e hurdhouten tafel del sette wol. Ik hear Wybren it selde rideltsje noch in kear as trije, fjouwer herheljen. It wurdt better, mar hy is der noch net. Noch in kertierke, dan is it te tsjuster om te lêzen.

Hy komt by my te sitten en stekt it kearske oan dat yn de hâlder fan lead stiet dy't Margo ferline jier foar syn jierdei makke hat. Hy sjocht yn har dochs in soarte mem. ‘Sil ik foar dy ek in bierke helje?’ freget er. ‘Hoe sa, ek in bierke helje?’ freegje ik. ‘Do kinst ommers hielendal net drinke sa flak foar dyn eksamen.’ Wybren prottelt wat, mar slokt it healwei yn. ‘Do dan in bierke?’ freget er. Hy is net faak sa soarchsum. Dat hoecht ek net want meastal draaft en fljocht Margo wol.

Ik haw der eins net sa'n sin oan, mar omdat hy it freget sis ik dochs mar ja. Foar himsels nimt er in glês kola mei. We lústerje nei it kweakjen fan 'e kikkerts yn 'e feart.

‘Wat fynst der fan om freedtejûn mei Margo en my nei de film ta?’ freegje ik him nei in skoftke. Hy wurdt read. Syn wangen sjogge der út om yn te biten. ‘Dan bin ik der net,’ seit er, ‘we ha sportdei.’ ‘Jûns dochs net?’ sis ik. ‘Nee, mar we hawwe ôfpraat dat we jûns noch even de stêd yn sille mei in ploechje.’ Ik sjoch him strang oan: ‘Do wist hoe't ik oer let op bêd gean tink yn dizze tiid.’ Hy wurdt noch reader, en ik sjoch oan 'e opsetten ier op syn foarholle dat it no net allinnich mear fan ferlegenens is. Ja hy wit ferrekte goed hoe't ik oer let op bêd tink, seit er, nei de film mei my mei wol, mar syn eigen gong gean mei net. Of tocht ik dat er net sjoen hie hoe ferneatigjend as ik nei Froukje seach as dy der in dea-inkele kear yn kaam as se him ophelle? It bern woe net iens mear binnenkomme. Se fûn my in grizel.

Ik fiel oan it klopjen oan 'e sliepen dat ik no ek lulk begjin te wurden. De ier op myn foarholle sil no ek wol opsetten wêze. ‘Do komst gewoan thús!’ sis ik lûder as ik bedoeld hie. Wybren skout de stoel efterút en rint mei grutte stappen nei de túndoar ta. ‘En it liket ek nearne nei hoe ast Margo behannelst!’ ropt er noch foardat er de doar mei in rotklap efter him tichtlûkt. Ik tel oant tsien en besykje te akseptearjen dat er fansels ek gewoan in puber is. Hy stampt lûd de trep op. Ja, dat is fansels de oare kant fan it Sybesma-aard. De lêste tiid begjin ik ús heit no en dan in bytsje te begripen. It gerdyn wurdt wyld tichtskuord. Ik hear him flokken troch it iepen finster.

Tusken de lamellen troch sjoch ik nei de identike kij dy't yn 'e greide foar it kantoar rinne. De oermem fan dizze bisten bestiet al lang net mear. Ik tink dat dit fiifde generaasje klonen binne. Mar kij jouwe gjin grutte bek teminsten. Ien fan de bisten sjocht mij kôgjend op in pôle gers oan mei grutte

[p. 466]

brune eagen. Behandelje ik Margo dan sa beroerd? Ik haw har dochs útnoege foar de film? Se hat al sa lang as ik har ken frije tagong ta myn hûs en se liket neat fijner te finen as foar my en de jonge te soargjen. Boppedat fertsjinnet se der in pear sinten mei en dy kin se wol brûke. Of bedoelt er dat net? Hawwe se it der oer hân hoe't hy der kommen is? Dan hat se tsjin him mear sein as ea tsjin my. Ik moat se dochs minder faak tegearre allinnich litte. Ik nim in slok kofje. Se hat dochs sels ja sein doe't ik har, nei't ik har in healjier lang op films en oare flauwekul traktearre hie en allang mei har útpraten wie, frege oft se in bern foar my drage woe? Ik sjoch noch it fereale glimkjen. Se woe my tútsje en foar dy iene kear liet ik it ta.

Fergeemje, krekt as at sy de iennige wie dy't der foar lije moatten hat. Wat in hat ûndersyk der net foar noadich west om te sjen oft ik fysyk en psychysk wol it goeie materiaal yn 'e hûs hie foar dit eksperimint! Einleas drave mei plakkers op it boarst. Einleas iq-tests meitsje. Einleas sykje om in draachmem. Einleas mei juridyske adviseurs om tafel en formulieren tekenje. Hin en wer nei de klinyk. Adviseurs en ynspekteurs oer de flier. Swijplicht.

Miskien moat ik Wybren dochs mar syn jûn fuort gunne. Hy hat ferrekte hurd wurke de lêste moannen. Al begryp ik wier net wat er der oan fynt. Ik haw der fergeemje dochs alles oan dien om tegearre alles dwaan te kinnen dêr't we goed yn binne en dêr't we nocht oan hawwe? As je de hiele dei spylje kinne en in dosint hawwe as Abele Minnema, wat foar ferlet kinne je dan noch hawwe oan dom geswets mei minsken fan sechstjin, santjin jier yn in rikkerige kroech? Wêr binne de tiden dat we tegearre yn it bosk bûkenútsjes sochten en ik him krekt fertelle koe hokker poddestuollen as er op in skadich plakje fûn hie?

It is yndie in film fan neat. It is in jûn fan neat. Margo mei in bûsdoek yn 'e knûst en sa sêft snotterjend dat se tinkt dat ik it net hear. Se wit dat ik hielendal net fan dat gedoch hâld. Ik bin bliid dat de haadfigueren inoar nei goed oardel oere úteinlik krigen hawwe en dat we nei hûs ta kinne.

As we der yn komme, sjoch ik dat de wizer fan 'e klok op fiif oer healwei stiet. Wybren is noch net thús, al hie 'k mei him ôfpraat dat er der foar healwei alven wêze soe. Ik freegje Margo oft se noch wat drinke wol. Se seit fan ja. Foar dizze kear skink ik har wat yn. It klokken fan de wyn út 'e flesse yn it glês klinkt lûd yn de fierders hast stille keamer. Foar in hoartsje fyn ik it wol noflik dat ik net allinnich bin, mar nei in heal oere begjint it my dochs yn te brânen. Wêr bliuwt dy jonge! Ik rin ûnrêstich tusken myn stoel en de keuken hin en wer en it stil wêzen fan Margo wurket my ek op de senuwen. As se wat sizze soe, soe it ek net goed wêze oars. ‘Gean no mar fuort,’ sis ik tsjin har. Se sjocht my nuver oan, mar hellet dan har skouders op en giet.

[p. 467]

Healwei ienen. Noch gjin Wybren. Ik haw nei syn keamer west om te sjen oft er net dochs al thúskommen wie. Ik haw in skoftke op syn bêd lein, mei myn noas yn syn kessen, om him dan teminsten mar te rûken. Nei in kertier bin ik der mar wer wei gongen. Ik soe net wolle dat er my dêr sa fine soe. Ik bin yn it túnhûs west. Ik haw syn ynstrumint oanrekke, foarsichtich betaast. Ik plukte oan in snaar, mar it ding woe wier net mear klinke yn myn hannen. Wer yn 'e hûs bin ik yn myn stoel delploft. Dêr't ik fansels earst syn skoaltas út smite moast.

De iene stjoerder nei de oare lit ik no foarby komme. Snie, in bleat frommes, in tropysk reinbosk. It lûd ha 'k útset, mar troch de iepensteande túndoar hear ik it lûd fan kikkerts en imerkes dat net misstiet by de griene bylden dy't ik no mar in skoftke harren gong gean lit op it skerm. Ik haw allang wer spyt fan de wyn dy't ik mei Margo en dêrnei dronken haw. Sa kin ik net ride. En al koe ik ride, dan soe 'k fansels noch net witte wêr't ik him sykje moast. Fergeemje! Sa ôfwachtsje te moatten en neat te kinnen!

Om kertier oer ienen hear ik lûden yn 'e eftertún. Ik moat efkes wei west hawwe. Twa frouljusstimmen en in ûnnatuerlik balten dat my yn 'e fierte bekend foarkomt. Margo komt binnen mei Froukje en tusken harren yn hinget mear as dat er rint, Wybren. Hy hat de rjochter earm yn in mitella. Hy gnysket nei my as ik nei syn earm sjoch. ‘Ungelokje!’ seit er mei dûbele tonge. Froukje prommelt wat oer volleybal en brutsen finger. Margo sjocht my freegjend oan. ‘Ik moat spuie,’ ropt Wybren en hy draaft, foar safier't er dat noch kin, nei it húske. ‘Derút!’ raas ik tsjin Froukje. Se siket steun by Margo, mar dy triuwt har sêft tsjin har boppe-earm en flústert ‘Gean mar.’

As ik by de badkeamer kom, komt in soere bier- en spuilucht my al te mjitte. Wybren hinget foaroer mei syn holle boppe de pot. Syn hier plakt him switterich tsjin 'e hûd. ‘Hoe kinst dit no dwaan, kloatsek!’ rop ik. Hy hinget derby as in útwrongen dweil. ‘Hoe woest sa oer oardel wike spylje?’ raas ik der efter oan. It is wier net omoan te sjen. Ik wâldzje him tsjin 'e kont. Hy springt ynienen oerein. In stik nuchterder as niis en sa lulk as ik him noch nea sjoen haw. ‘Dat is it iennige dêrsto oan tinke kinst, hin? It kin dy gjin moer skele wat ik der fan fyn en hoe as ik my fiel. As dyn eare mar heechhâlden wurdt!’ Hy docht in greep neist him, pakt de spegel mei de barst, dy't ik altyd by it skearen brûk en smyt my dy nei de kop. Ik kin him krekt ûntwike. Yn diggels rûgelt er by de muorre del. Ik kin neat sizze. Ik sjoch dat ik myn fûsten wer wyt knypt haw. Hy triuwt my oan 'e kant as er de handoek fan it heakje oan 'e doar pakt en him dêr de mûle oan ôffaget wylst er de keamer yn rint.

Hy leit syn grutte hân op Margo har skouder. ‘Ik wol fannacht wol by dy thús sliepe,’ seit er. Hy sjocht nei my yn 'e doariepening fan 'e badkeamer

[p. 468]

as er seit: ‘Dy fampier, dy smoarge bloedsûger wol ik net mear sjen!’ Se kin him fansels like min wat wegerje as dat se my dat kin. It har te ferbieden leit my foar op 'e tonge, mar ik beslút op it lêste momint it net te dwaan. Ik wit net wat ik him oandoch as ik him no ûnder myn dak hâld.

Der is wat wûnderliks mei de telomearen bard, seit Jelle. Miskien betsjut it op termyn wol in trochbraak op it gebiet fan minsklik klonen en dêrmei legalisearring, as we no boppe tafel krije wat der yn Wybren syn bloed feroare is. Hy eamelt mar troch. Wybren sliept no al in moanne by Margo. En Froukje faak ek, hat Margo my ferteld op ien fan de dagen dat se wol kaam om myn húshâlden te dwaan. Se komt net alle dagen mear. Betiden hat se it te drok mei oare dingen, seit se. Ik haw de jonge al dy tiid net sjoen. It is fansels krekt sa'n stiifkop as ik sels. Betiden haw ik de smoar yn, betiden wit ik dat er my op in dei dochs wol wer om de kaai fan it túnhûs freegje sil, al haw ik it konservatoarium witte litten dat er dea is.

Gelokkich haw ik yntusken goed leard mysels te prikken, sadat se op myn wurk net hoege te witten dat er net glânsryk troch syn talittingseksamen kommen is.