Trotwaer. Jaargang 32

[p. 400]

In boekje dat fral letterlik besjen lije kin
Henk van der Meulen

Pieter H. Tauber & Frans A. Tauber, Gerard J. van den Broek, De Provinciale Bibliotheek van Friesland. 40 jaar ontwerp- en bouwgeschiedenis. 60 siden. f 17,50.

It klearkommen fan it útwreide, ferboude, renovearre en ynformaasje-technologysk by de tiid brochte gebou fan de Provinsjale Biblioteek fan Fryslân hat behalven nedich en ûnnedich pommerante-palaver by de offisjele weriepening op 8 maaie 2000 ek in boekje oplevere dat fral letterlik besjen lije kin. In fjouwerkantich for maat, in skoandere grafyske foarmjouwing fan Douwe Huitema, printe yn moaie, dúdlike lettertypen op prachtige papiersoarten - wat wol men foar in gelegenheidsûtjefte eins noch mear? No, ynhâld dy't oansprekt.

De Provinciale Bibliotheek van Friesland. 40 jaar ontwerp- en bouwgeschiedenis is in hommaazje oan himsels fan arsjitekt Pieter H. Tauber. Foar him markearret dit gebou sa'n bytsje it alfa en omega fan syn arsjitektelibben. Syn tredde plak by de iepenbiere priisfraach foar it ûntwerp fan in nije Fryske Provinsjale Biblioteek yn 1958 (165 ynstjoerings), it winnen in jier letter fan de ta fjouwer dielnimmers beheinde twadde omloop en syn úteinlike ûntwerp dat yn 'e jierren 1964-1966 oan de Ljouwerter Butterhoek stâl krige, it hat him gjin wynaaien lein. Al gau krige er gruttere opdrachten fan it Ryk en ferskate gemeenten en yn 1964 waard er heechlearaar yn Delft.

Trije fearn fan de 47 nûmere siden binne wijd oan de bouskiednis. Foar arsjitektefolk grif tige nijsgjirrich, mar prof. Tauber en syn soan Frans, dy't as ynterieurarsjitekt in part fan de renovaasje foar syn rekken nommen hat, binne gjin ferbale stilisten en skriuwe foar leken net

De nije glêzen yngong en de spannende âlde finsterritmykfan de Provinsjale Biblioteek. (foto Arthur Blonk)

maklik. By inkelde haadstikken binne sels gewoan teksten oernommen fan de sjuerybeoardieling út 1958, fan de taljochting by it ûntwerp fan 1959 en fan in publikaasje yn in faktydskrift.

De teksten fan heit en soan Tauber beslaan

[p. 401]

noch gjin tsien folle siden, de arsjitektuertekeningen mear as twa kear safolle. Dy tekeningen binne sadanich ferlytse dat je wol earnseagen of in fergrutglês ha moatte om se lêze en dus begripe te kinnen. Dat prof. Tauber ek syn alderearste ûntwerp by de bouskiednis belutsen hat, sil foar himsels grif sin ha. Mar wat hat in bûtensteander yn 'e goedichheid oan tekeningen en in sjueryrapport oer in ûntwerp dat nea útfierd is en dat ek fierders neat te krijen hat mei it gebou sa't it der no stiet?

It hie better west dat net de boumaster sels mar in gesachhawwende ûnôfhinklike arsjitektuerkritikus syn ljocht skine litten hie oer de boukeunstige en artistike fertsjinsten fan Tauber syn skepping fan 1966 en fan de resinte útwreiding en renovaasje. En dat yn koart bestek en op in begryplike wize, oan de hân fan royaal ôfprinte tekeningen en yllustrearre mei al wat mear foto's as de fjirtjin dy't der no yn steane en dy't gjin goede yndruk jouwe fan it ynterieur fan foar en nei de ferbouwing. Soks ommers fertsjinnet Taubers kreaasje sûnder mis, mei yn de gevel dy spannende, hast jazzy finsterritmyk en mei no ek in skitterjende, utnoegjende glêzen besikersyngong. En mei in transparant ynterieur, dêr't funksjonaliteit en estetyk fernimstich yn ferfrissele binne.

Ynhâldlik gâns nijsgjirriger is gelokkich de bydrage fan PB-direkteur Gerard J. van den Broek, ‘Het vernieuwde huis vol verhalen. 500.000 boeken aan de Boterhoek’, al is syn tekst net altyd like luside en produsearret er bytiden aaklik lange sinnen. Opmerklik is neffens him dat mei de hurde groei fan de digitale ynformaasje (ek yn 'e bibleteekwrâld) de papierstream net belune is. Krekt oarsom, in papierleas tiidrek, dêr't men fyftjin jier lyn noch op tidige, is in folsleine yllúzje bleaun. Likemin as de fotografy de skilderkeunst ferkrongen of ferfongen hat sil de firtuele tekst neffens him de papieren ‘drager’ oerstallich meitsje.

Ynformaasjetechnysk is de pb no alhiel by de tiid. De hyltyd grutter wurdende tagongsmooglikheden ta oare kolleksjes bringe lykwols mei dat de rol fan de ‘wittenskiplike’ bibleteek net mear dy is fan in ynstelling dy't har belied fral rjochtsje moat op it besit fan de eigen kolleksje. It is net mear mooglik om kolleksjes op te bouwen dy't in totaalbyld fan alle fakgebieten jouwe. Ynformaasjestreamen nimme sokke foarmen oan dat bibleteken soks net mear neistribje moatte. Dochs sille der altiten bibleteken bliuwe, is de oertsjûging fan Van den Broek. Bibleteken lykas de Provinsjale Biblioteek fan Fryslân, dy't neffens him hyltyd mear in gidsfunksje krije foar de boarger dy't net de tiid of de gelegenheid hat om sels de ynformaasjegaos te liif te gean.

Deputearre Bertus Mulder bewiist yn syn foaropwurd dat je ek yn in koarte tekst in soad sizze kinne. Yn goed ien side wit er de skiednis fan de PB hiel lêsber te sketsen. By de oare bydragen hie in tekstredakteur folop wurk hawwe kinnen, net by sines.