Trotwaer. Jaargang 32

[p. 175]

In swak hert
Ulke Brolsma

‘Ja, ús heit wie stapelgek.’ Syn nicht siet tsjinoer him. Sy hie wolris wat grútsjen heard oer har pake mar gjin ien hie har ea ferteld wat der bard wie. Omke Mincu wie noch de iennichste dy't it meimakke hie. Oaremoanne waard er 94. Oare famylje wie der net mear.

‘Wat der oer him sein wurdt is allegear wier. It is net sa'n moai haadstik foar de famylje, mar it is net oars.’

‘Dêr lei er op it plein. It wie hjit. En hy kaam net mear oerein. Wy stiene mei syn allen nei him te sjen. Us mem, myn bruorren Tache en Ion, dyn heit, en ek omke Vlad, syn eigen broer. Hy lei der mar, de eagen wiidiepen. We rôpen, hy andere net. Us mem brocht him wetter. Hy liet it ta, mear net. It hiele doarp stie der omhinne. It duorre in oere en noch in oere. Elkenien wie der mei oan. Guon besochten om him skrikke te litten. Slûpten op him ta en klapten yn 'e hannen. Jonges goaiden foarsichtich mei stientsjes.’

‘It wie wat. It wie myn heit. Mei dy man hiene we it de lêste jierren net rom hân. Earst wie hy in leave heit. Dat feroare doe't ik in jier as tolve wie. It wie krekt as mocht er my net mear lije. Ek myn beide bruorren, Tache en de lytse Ion, behannele er hiel oars. Mar doe't er dêr sa hinne lei, sa oars, sa stil, sa frjemd woe ik hast wol dat er oerein kaam om my in opdonder te jaan. Mar hy die it net. Hy knipere net iens mei de eagen.’

It begûn einliks hiel gewoan.

Ik wie 15.

It wie op in dei dat de gleone sinne gjinien pardon joech. De minsken út it doarp sieten yn 'e hûs en wachten op it ein fan 'e middei. Bulbucata hiet it plakje. Trijehûndert ynwenners, wat kij, skiep en dat wie it wol. Ik gie tsjin 'e jûn wer op hûs oan. Mei fjouwer kij fan omke Vlad wie ik de hiele dei nei it lân by de rivier west. Us mem koe my dêr net benei komme en heit miste ik dêr ek net. De hiele dei hie ik yn it wetter lein. Dat koe bêst, de kij rûnen dochs net fuort. En at se al wat yn har botte koppen hellen, dan wie ik der samar by. Ik hie wat ompield en kreeften fongen. It amerke wie aardich fol rekke mei dy grutte swarte bisten. Omke Costel hie my ferteld dat de minsken yn Boekarest soks net ite woene. Se fûnen it iten foar boeren. Soks koe ik my net yntinke. Ik wist hoe't se aansens thús op him sieten te wachtsjen. ‘Hoefolle hast fongen?’ soe de earste frage wêze.

Myn maten Alecu en Pavel hie ik dy deis ek by de rivier ferwachte. Soene se my mije? Ik tocht oan wat Pavel lêsten tsjin my sein hie. It gie oer ús heit. Meastentiids neamden de jonges it net, mar ik wist dat it hiele doarp it wist.

[p. 176]

Se fûnen ús heit in rûgenien. Skelle, raze, soms sloech er wolris ien. Doe't ik juster tsjin Pavel begûn te skellen rôp dy: ‘Hé gek, do likest jim heit wol.’ Ik hie him oanfleane wollen, mar Pavel wie laitsjend fuortrûn.

Doe't ik thús kaam siet dêr in fracht folk. Omke Costel wie op besite kommen mei muoike Mariana. Us heit kaam ta de doar yn; it gesicht stie swart; deisizze die er amper. Hy skode oan tafel. Die syn mûle net ien kear iepen. It like my it bêste ta om de grutten gewurde te litten. Ik rûtste daliks wer by de stoel del en gie nei bûten ta. Fluitsjend rûn ik nei de ein fan de strjitte. ‘Hast it al heard?’ Pavel stie ynienen efter my. ‘Wat?’ ‘Oer jim heit. Hy soe in deimannich wurkje foar dy grutte boer by Bran, witst dochs wol, dy Stãnescu. Hy hat dy kearel in klap ferkocht. De boer woe him sizze hoe't er in sket timmerje moast. En samar ynienen krige er in opdonder. Dy hoecht net wer te kommen.’

Ik rûn fierder. Ik woe it net heare. Ik hie it al sa faak meimakke dat ús heit slimme stikken úthelle. Us heit fertelde der nea oer. Altyd hearde ik it fan myn freonen. Heit siet meastentiids sûnder wurk. De boeren hiene net folle nocht oan sa'n losarbeider. Mei omke Vlad stie it der hiel oars foar. Dy hie it fier brocht. Wenne yn in grut hûs. Mei de skuorren der by, wie alles oan ien kant fan it plein fan him. Omke Vlad wie de rykste man fan Bulbacata. In man dêr't minsken kamen om jild te lienen. Wy hiene alle dagen it each der op; wy wennen der neist.

Us heit rôp my. Ik draafde werom. Ik wist dat at heit in min sin hie, ik daliks komme moast. Se sieten mei syn allen om 'e tafel. It iten, in panne fol mamaliga - giele maisbrij - stie klear. En foar heit en mem, omke Costel en muoike Mariana wie der kreeft, de bisten dy't ik mei myn bleate hannen fongen hie. Ik krige der neat fan. Protestearje koe wol, mar dan wie der in bêste kâns dat de hân fan ús heit útskeat.

‘Wêr wiesto?’ raasde er.

‘Ik seach noch eefkes of ik de kij wol fêstsetten hie.’

‘As ik rop komst direkt, hearsto. Hast neat mei Vlad út te stean. Ik bin dyn baas!’ Hy begûn hieltyd lûder te razen. Mei grutte skrille eagen seach er my oan.

‘Hearsto jonge, hearsto. Ik ha 't hjir foar't sizzen en net Vlad. Dat moast der noch bykomme. No kom op, sis wat!’

Ik wist dat ik mar ien ding dwaan koe. ‘Ja heit,’ sei ik foarsichtich en net te lûd. As ik it te lud sei, dan wist ik wol wat der heefde.

‘Do moast sa net tsjin dy jonge, ferdomme. Hy sjocht teminsten nei de bisten om. Dêr koesto noch wol wat fan leare.’ Omke Costel hie him noch nea wat oanlutsen fan syn broer Gheorghe. Vlad wie de âldste, dan kaam Costel. Us heit wie de jongste.

[p. 177]

‘Hâld dy der bûten, âlde rotsak. Meist hjir ite. En my dan fertelle wat ik wol of net dwaan moat?’

De fûst kaam del.

‘Hâld dochs op!’ Dat wie beppe Silvia. ‘Pak dyn leppel en yt. Dit is myn hûs.’ Sa liet skoanmem, santich jier âld, ús heit fyntsjes witte oan waans tafel hy iet. Elkenien wist fan wa't it hûs wie. Beppe Silvia liet him dat elke dei wol in kear witte. Wy mochten der wenje, mar ús heit en mem moasten foar beppe soargje. At se stoar, dan krige ús heit it hûs. Sa gie it altyd yn Bulbacata.

Us heit hold him stil.

‘Hie heit rúzje mei de boer?’ frege Tache. Heit skeat omheech. ‘Jimme binne krekt in stel âlde wiven. Wa hat dy dat ferteld?’ ‘Och,’ sei Tache dy't, achttjin jier ald, in kop boppe ús heit útstiek, ‘wa hat it der net oer?’

‘Wat hasto útfretten?’ Silvia klonk driigjend. ‘Ik wol yn myn hûs allinne fatsoenlike minsken.’

Foar't ien wat sizze koe, fleach heit syn board mei iten tsjin 'e muorre. De giele mamaliga spatten sieten oeral.

‘Rotwiif mei jo hûs dit en mei jo hûs dat. Ik wachtsje al jierren oant jo einliks ûnder de grûn ferdwine. Dan is it myn hûs!’

‘O, tochsto dat.’ Silvia rekke yn fjoer. Dit wie in petear dat ik al sa faak meimakke hie. Ik wist wat Sylvia no sizze soe. Dat se noch neat op papier set hie. Dat se har hûs jaan koe oan wa't se woe. En ja hear. ‘Dat hûs fermeitsje ik miskien wol oan Mincu. Dan moatsto him freegje asto hjir sliepe meist.’ Dat hie ik noch net earder heard. Hat se dochs werris wat nijs útfûn. Us heit trille der oer. Syn holle wie fjoerread. ‘Tochten jo dat, tochten jo dat. Ik myn soan freegje of ik hjir wenje mei.’

‘Ja wis,’ sei beppe Silvia, ‘it liket my hieltyd in bettere gedachte ta. Do bist sa'n ûngeloksminske. Yn in omsjoch is dit hûs fuort asto de baas wurdst. Kinst net iens fatsoenlik rekkenje. Moatst ris nei Tache of Mincu sjen. Of nei de lytse Ion. Dyn bern kinne it allegearre better as har heit.’

‘Ik gean hjir wei. Ik gean hjir wei.’ Dat hie ik ek al earder heard. No soene se noch in skoftsje skelle en tjirgje en dan wienen se wer bekommen.

Lykwols, ús heit waard op slach kalm. ‘Ik gean hjir wei. Ik bou sels in hûs. Foar Niculina, Mincu, Tache en ús lytse Ion.’ Beppe moast der om laitsje. ‘Do bist in grutte keardel,’ sei se. ‘Hoe faak hast net wat oanpakt. Witsto sels noch wol hoe faak?’

‘Alde slang, elke dei yn dyn hûs is ien tefolle.’

‘No gean mar, wêr woest dyn paleiske bouwe? Wurdt it like grut en moai as it paleis fan kening Carol?’

‘Sa kin 't wol.’ Costel hie syn nocht fan it getsier. Altyd as hy kaam wie der gedonder. ‘No, dan bout Gheorghe syn hûs en dan binne we fan alles ôf.

[p. 178]

Klear. En no ite graach.’

It holp neat.

‘O, Gheorghe wêr woesto dyn hûs delsette?’ frege beppe Sylvia leaf.

‘Ik ha hjirneist in stikje grûn en dêr bou ik myn hûs.’ Us heit sei it kalm, as in man dy't in wichtich beslút nommen hie.

‘Ja, dat is wier,’ sei Costel. ‘Do hast hjir grûn. Sa komst moai ticht by Vlad te wenjen. Kinne jimme noch wat mear oan elkoar hawwe.’ Ik wist dat omke der neat fan miende.

‘Ja,’ begûn Silvia, ‘wat sille dat moaie jûnen wurde! De beide bruorkes tegearre. Kinsto elke dei sjen dat er wer mear jild syn hûs yn kroadet. En do, do stiest der by en kinst allinne mar sizze, wêrom ik net?’.

Us heit pakte in bank op, tilde dy boppe de holle en smiet 'm op 'e itenstafel. ‘Stjer jimme allegear!’ En fuort wie er.

Silvia rôp him noch efternei: ‘Do bist krekt sa'n idioat as dyn heit.’ Oan ús mem frege se: ‘Wêrom, leave Niculina, bist dochs mei sa'n wyldenien troud?’ Us mem sei neat. Ik wist dat har jûns noch wat te wachtsjen stie. At se dan út 'e hûs kaam, hie se in doek stiif om 'e holle. Dan koenen se de blauwe plakken net sjen. Miende se.

De bou makke ik net mei. Omke Costel hie my frege om nei Boekarest te kommen. No 't ik fyftjin wie, koe ik by him it skuonmakkersfak leare. Dêr wie letter jild mei te fertsjinjen. Ik hie der eins gjin nocht oan. De hiele dei yn 'e hûs, altyd mar wer skuon, skuon. Mar wat koe ik oars? Nei de stêd ta te learen? Dêr wie gjin jild foar. En altyd mei in pear kij op 'n paad, dat wie ek gjin takomst.

Ik hie it dochs mar dien. Sa wie ik ús heit ek kwyt. Omke Costel wie in stille evenredige man, hiel oars as syn beide bruorren.

Nei in moanne as fjouwer frege omke Costel: ‘Jonge, do bist no al skoftsje fan hûs, wolst fêst in kear werom. It begruttet my ek in bytsje om jim mem.’ ‘Ja omke, it begruttet my ek, mar omke wit wol hoe't it thús is.’

‘Do giest moarn nei Bulbacata en moandei komst werom.’ Omke joech my jild en sa gie ik werom nei myn eardere libben.

It nije hûs stie der, dat seach ik dalik.

Mar it wie mis, goed mis. Mem hie in holdoek om. Wat wie se oars bliid dat ik der wer wie. Tache kaam my temjitte. ‘Do sjochst der mar moai út mei dyn skuon.’ Hy rûn sels, lykas elkenien op bleate fuotten. We tuten elkoar.

‘Hast it fier brocht. Wa hie dat tocht,’ gnyske er.

Tache gie op in hiel oare wize fierder: ‘Heit is gek, hy bout mar en hy bout mar. Praat mei gjinien. Wol net dat wy him helpe. Seit dan: “Ik kin it allinnich wol oprêde.” No ja, hy giet syn gong mar, tink ik dan. En no is omke

[p. 179]

Vlad lilk. Hy fynt dat it hûs te ticht tsjin sines oan komt.’

‘Mar it is dochs heit syn lân, omke Vlad kin it dochs net keare?’

‘Nee, wis net, mar dy fertelt no oeral dat heit op syn lân bout. En dat hy der ôf moat. Vlad is sels begûn mei in skuorre te bouwen. Dy hat er sa delset dat wy aanst net by him op it hiem sjen kinne.’

Beppe Silvia sei doe't sy my seach: ‘Lit my dy ris besjen; bist noch wakker deselde.’ Dat fûn ik net moai, ik miende dochs werklik dat ik wat langer wurden wie. En dat dûns op myn wangen dan? Seach se dat net?

Us heit seach my net, doe't er der yn kaam. Pakte in beker wetter en rûn wer nei bûten ta. ‘Sa giet it de hiele dei,’ sei Tache. ‘Seit neat. Rint der yn, rint der wer út.’

Us heit wie der ek net, doe't se de jûns om 'e tafel sieten. Hy sliepte al yn it nije hûs. Beppe Silvia wie de iennichste dy't it nei har sin hie. De oaren wienen suver mar wat tryst. Mem frege hoe't it yn Boekarest wie. Sy hie dêr noch nea west en rekkene dermei dat se der ek nea komme soe.

By it ljocht fan de oaljelampen foel it my op, hoe suterich, hoe earm elkenien der út seach.

De doar fleach iepen. Omke Vlad. ‘Wêr is Gheorghe? Him moat ik ha. Alles ha 'k neimetten. Syn hûs stiet op myn hiem.’ Silvia lake him út. ‘Ik kin wol fernimme dat jim soannen binnen fan deselde heit. Lit der mar ris ien nei sjen dy't der werklik ferstân fan hat.’ Vlad sei dat hy it allegearre neirekkene en neimetten hie. En it wie net oars, it nije hûs fan Gheorghe stie ien stien breed op syn hiem. ‘En dat moat der ôf.’

‘Och. En hoe sit dat mei dy skuorre fan dy? Stiet dy net op de gerjochtichheid fan Gheorghe?’, frege beppe. ‘Hasto dêr alris mei oant rekkenjen west?’ Vlad gie der by sitten, krige in gleske tuica. ‘Nee,’ sei er kalm, ‘dy skuorre stiet in hiel ein fan de grins ôf.’ Hy naam in flinke slok. ‘Wêr is Gheorghe?’ Us mem lei Vlad út dat dy al sûnt in pear nachten yn it nije hûs sliepte. ‘Ik ha besocht him hjir te hâlden, mar do wist ek wol hoe't dyn broer is.’ Dat wist er. Dat wist elkenien. Vlad krige noch in tuica fan Silvia. ‘No, moarn moat ik der dochs mar ris mei him oer prate, want myn gerjochtichheid is myn gerjochtichheid.’

De oare moarns waard ik wekker fan getsier en gebalt. Doe't ik bûten kaam, seach ik wat der te rêden wie. Dêr stienen de beide mannen, Gheorge en Vlad, heit en omke, tsjin inoar oer op it plein.

‘Do hellest in stik fan dyn hûs of,’ raasde Vlad.

‘Om de donder net. It stiet op myn grûn.’

‘Do bist der ien stien oerhinne. En oerhinne is der oerhinne!’

‘Donderje op, kloatsek, mispunt, dat hûs bliuwt dêr't it stiet. Do hast dochs alles al fan heit krigen. Wolst noch mear ha? Is it dy yn dyn brike kop sket-

[p. 180]

ten?’

Vlad pakte in stik hout en kaam op syn broer ta. Ik stie oan 'e kant. Us mem rôp: ‘Hâld dochs op! Vlad, lis del! Gheorghe, kom yn 'e hûs, jimme moatte prate.’

Beppe Silvia wie ek it hûs útkommen en beseach de twa bazen. ‘Lit se inoar mar op 'e kop slaan. Se ha hurde koppen, hear. Dy kinne hiel wat ha.’

Der stie no in grutte rûnte om de mannen hinne. Vlad tilde it stik hout op en sloech. Hy miste syn broer mei in pear milimeter nei.

‘Asto net opdonderst brek ik dyn skuorre ôf,’ raasde ús heit. Hy pakte in bile.

Ik rôp: ‘Net dwaan heit, net dwaan.’

In bile, in stik hout. It wie gjin partoer. Us heit tilde de bile op en stoarme op Vlad ta. Dy fleach oan 'e kant. Seach om him hinne, socht om wat betters. Der wie neat, allinne in allemachtich grutte hammer. ‘Grutte stomkop, wat fan my is, is fan my al rinst hjir noch tsien kear mei in bile om. Hufter, gean werom yn de kut fan dyn mem!’

Doe kaam it echt ferkeard. Us heit fleach mei de bile op de nije skuorre fan Vlad ta. Hy begûn op de doar om te huffen.

‘Mannen, hâldt him tsjin, dat is myn doar.’

Mar gjin minske ferweegde. Yn in heislik tempo feegde ús heit de doar derút. Doe begûn er met de sponningen. Alles gie derút. Vlad wist ynienen wat him te dwaan stie. Hy sprong by de ljedder fan ús heit syn hûs op en begûn mei de hammer op it dak om te ramen. It slaan fan de bile en de hammer, elkenien harke der nei. Ynienen seach ús heit om him hinne. Op it plein miste er Vlad.

Der kaam er in stik fan it dak nei ûnderen. Us heit seach omheech, dêr siet Vlad boppe op syn hûs. Twa sekonden ferweegde er net. Doe sprong er mei in grutte gjalp op syn eigen hûs ta. Under it plak dêr't Vlad it dak ôfbruts sette er de bile yn de balken dy't it hûs oerein hâlden. Mei machtige grutte halen sloech ús heit dêr op yn. Elke kear as de bile omheech gie, seach ik hoe't de sinne blikkere op it glimmende stiel. Us heit wie as in duvel oan 'e gong.

De doarpsminsken krigen it yn 'e smizen: ús heit woe it hûs ynstoarte litte, mei Vlad der by. Hoe't er dat dan sels oerlibje moast? Of soe him dat neat skele kinne? Fûler en fûler kamen de klappen. En ek Vlad wie yn in pear minuten in hiel ein. Hieltyd mar mear goaide hy fan it dak.

‘Is der dan net ien dy't se tsjinhâlde kin?’ jammere ús mem. Se gûlde mei lange úthalen. Ik wist net wat ik dwaan moast. Ik fielde my te lyts. Tache dan? Ik pakte him beet, mar Tache skodholle. Seach my net iens, hie allinne mar each foar ús heit en omke. Ek de oare mannen yn it doarp holden har koest. Se wiene bang foar dit geweld. It hûs begûn te kreakjen.

[p. 181]

‘Kom fan dat dak ôf!’ Dat wie muoike Aurelia, de frou van Vlad. ‘Aanst bist dea. Kom der ôf.’ Vlad hearde it net. It kreake noch lûder. Ynienen wie it dien. In ôfgriislike stofwolk kaam omheech. De helte fan it hûs wie ferdwûn. Mei de beide mannen.

No kaam elkenien yn aksje. Se stoden op de púnfal ta om de beide bruorren der ûnder wei te heljen. Vlad waard it earst fûn. Hy wie bûten westen. Us heit wie net te finen. Hannen pakten oan, balken waarden oan 'e kant lein. Underwilens kaam Vlad al wer oerein. Hy wie wyt, sa wyt as in deade. ‘Hast dyn broer fermoarde!’ raasde ús mem. ‘Moardner, moardner!’

Der begûnen ek oaren ‘moardner, moardner’ te roppen. Mei it ynstoarten fan it hûs wiene se net bang mear foar dy grutte Vlad. Dy seach net om nei it plak dêr't syn broer earne lizze moast, rûn nei de muorre ta en sei: ‘Sa, no stiet Gheorghe syn hûs wer op syn eigen hiem.’ Hy draaide him om en gie op syn eigen hûs ta mei Aurelia efter him oan.

Uteinlik fûnen se ús heit. Hy wie tusken twa grutte balken fallen. Se hellen him oerein, joegen him wetter. Us heit seach wat der fan syn hûs oer wie.

Hy skode de minsken oan 'e kant en rûn der hinne. Hy stie deastil. Sei neat. Doe draaide hy him om en rûn stadich nei de midden fan it plein ta. Gie op 'e grûn lizzen en seach rjocht omheech. Dat wie alles. Gjin wurd, neat. Hy lei dêr. En de minsken fan Bulbacata stiene der omhinne en seagen op him del. Us mem gie neist him sitten. ‘Wat wolst Gheorghita? Wolst wat tuica? Wolst iten ha? Wolst wetter?’

Us heit andere net. Knipere net mei de eagen. Lei stil nei boppen ta te sjen, nei de blauwe loft. Muoike Aurelia kaam om te sizzen, dat it har sa spiet. It holp neat. Hy ferweegde net.

‘Wat wolst, wat wolst?’ Us mem krige hast in senuwynstoarting. Heit syn lippen beweegden eefkes. Ik bûgde my oer him hinne. Earst kaam der gjin lûd, mar doe sei er súntsjes: ‘Ik kin net mear.’

‘Dat wiene de lêste wurden dy't ik fan him heard ha,’ sei Mincu tsjin syn nicht. ‘It hat trije dagen duorre. Trije dagen en trije nachten kaam er net fan it plak. Kinst dy wol foarstelle, hoe't it der doe mei him foarstie. It wie freeslik om in minske sa lizzen te sjen. Us eigen heit yn syn eigen smoargens. It is no 78 jier ferlyn.’

‘De sinne baarnde, der kamen hieltyd mear miggen om him hinne. It gûnze der oer, se sieten oeral op him. Wy besochten se fan him ôf te slaan, hy liet it gewurde. It waarden der hieltyd mear. Mei in pear oaren bleaune wy dei en nacht by him. Om de miggen fan him ôf te slaan en ek de hûnen. Wetter woe er noch wolris drinke. Ite, nee.’

‘Mei beppe Silvia ha wy doe besletten om der in dokter by te heljen. Muoike Aurelia sei dat sy it betelje soe, mar dat mochten we net tsjin Vlad sizze. Dy

[p. 182]

tongersdeis, yn 'e middei, kaam de dokter. Ik hie fansels al lang wer by omke Costel werom wêze moatten, mar ik koe dochs myn heit sa net gewurde litte? De dokter besocht fan alles, mar ús heit draaide net iens mei syn eagen. Nei't er ús heit hielendal besjoen hie, stapte de dokter wer yn 'e auto. In pear oere letter kaam der in grutte frachtauto. Sa'n hiene wy yn Bulbacata noch net faak sjoen. Der kamen mannen yn unifoarm út. Se leinen ús heit op in brankaar en tilden him yn 'e auto. En dat is it lêste wat ik fan him sjoen ha.’

‘Wannear is pake Gheorghe stoarn?’ De fraach kaam de nicht mar kwalik út 'e mûle. Foar har hie de man einliks nea bestien. Har heit, de lytse Ion, wie noch mar seis, doe't it drama barde. Hoe faak wie der net tsjin him sein: ‘Bist like gek as jim heit.’ En no neamde se dy gek, dy't samar weiwurden wie, har pake.

‘It moat yn 1925 west ha dat er stoarn is. Mar in echte begraffenis hat der net west. Us mem, myn bruorren, wy wiene der net by. Wy wisten it net. Nei't se him al begroeven hiene, krigen wy in bryfke dat er stoarn wie. Ien rigel. Mear net.’

‘Wêr wie dat dan?’ frege de nicht hoeden. Mincu tocht nei. ‘Dat wie yn Craiova, dêr wie in gekkehûs, dêr is hy stoarn.’

Twa dagen letter wie de nicht yn Craiova. Se woe no alles witte. De administraasje fan de ynrjochting Azilul de Nebuni Sfintul Gheorghe wie der noch. Op har fraach nei Gheorghe Stoica kaam der in ‘dosir’ foar 't ljocht. Se mocht it meinimme nei in keammerke om it te lêzen.

Yn 'e map leinen mar twa briefkes. It iene wie in notysje fan de direkteur fan 19 maart 1925.

Hy skreau: ‘Stoica Gheorge hat seis jier yn Sf. Gheorghe trochbrocht. Yn seis jier hat er gjin wurd sprutsen. De dokters dy't him behannelen seagen gjin ferbettering. Sy achten him net langer gefaarlik en hy krige wat mear frijheden. Der waard oer tocht om him nei hûs weromgean te litten. Dat is him ferteld. Stoica Gheorghe hat syn bytsje frijheid brûkt om stikem oan in bile te kommen. Doe't oppasser Roman Viktor him yn 'e tún fûn, wie er omtrint dea. Hy hie syn iene hân der ôf hakke en is deabled. Stoica Gheorghe is op 19 maart 1925 op it tsjerkhôf fan de ynrjuchting Sfintul Gheorghe begroeven.’

De oare notysje yn it dossier wie in kopy fan de brief oan de famylje:

Achte Doamna Stoica,

De pasjint Gheorghe Stoica, earder fan Bulbacata, distrikt Craiova, is yn 'e nacht fan 16 maart 1925 yn syn sliep stoarn.

Oarsaak: in swak hert.