Trotwaer. Jaargang 32

De Ljouwerter binnenstêd omheech? (8)

De grêft is de grins

It probleem fan de heechbou yn Ljouwert is net dy Achmea-toer fan 113 m. De Avéro-toer dêr koartby is mei syn 75 m dochs al troch de ‘hichtebarriêre’ hinne. It probleem is it nije haadkantoar fan 50 meter dat de Friesland Bank oan de Willemskaai delsette wol. Guon gemeenteriedsleden wolle dat allinne tastean as it ûntwerp moai yn it stedsbyld past.

Mar wat makket in stêd yn boukundich opsicht moai? Dat hinget net ôf fan de gebouwen op harsels. Elke stêd hat wol in tal ymposante en moaie gebouwen. By de skientme fan in stêd giet it nei myn idee om de gearhing tusken dy gebouwen, om it gefoel fan balâns en ienheid dat al dy gebouwen by elkoar oproppe, en binnen dy balâns soms ek om spannende kontrasten of om moaie sichtlinen. It giet om de herhelling fan foarmetaal, deselde prinsipes dy't ek yn de poëzij wurkje. Dat is op in soad plakken yn Ljouwert waar te nimmen.

Nim no de Willemskaai, noardkant en súdkant. Machtichmoai! Wa't dat sjen wol noegje ik út om mei my op de Prins Hendrikbrêge stean te gean; it is sneintemoarn, dus hjoed gjin 1300 bussen per dei op 'e dyk of oar drok ferkear dat ús fan 'e sokken rydt. Mei it gesicht nei it stasjon leit oan ús rjochterhân (nei it westen) it begjin fan Ljouwert-Manhattan mei Avéro en fbto. Heechbou, spegelglês, read, blau, wyt, swart en griis. Mar de ferskillende gebouwen dêre foarmje in harmonieuze ienheid, omdat se allegearre begevele binne mei fjouwerkanten. Op 'e hoeke mei de Sophialeane leit it fûnemint foar de Achmea-toer. It is min foar eagen te krijen hoe't dy oer twa jier omheechrize sil, mar ien ding is wis: it wurdt ek in komposysje yn fjouwerkanten.

Oan de oare kant fan it brede wetter is de geve gevelwand fan de njog-

[p. 112]

gentjinde-ieuske bebouwing, op guon plakken ferfongen troch nijbou dy't dêr by past. Op dizze brêge moat Piter Terpstra stien ha doe't er de Ljouwerter stedsspreuk betocht: Sjoch dizze stêd, sjoch wat der rûnom bart - it âlde spegelet him yn wat de takomst hat.

De grutte skaal fan de tuorren oan de súdkant fan it wetter foarmet in gril kontrast mei de folle lytsere skaal fan de binnenstêdsbebouwing. Mar it past, de heechbou smoart de leechbou net, tanksij it brede wetter fan de grêft dy't dêrtusken leit.

De maksimum bouhichte fan 25 meter, ea ynsteld om de binnenstêd te beskermjen tsjin te hege nijbou, hat der foar soarge dat oan de binnenstedskant fan de Willemskaai moderne stêdeskientme ûntstean is. Dêr steane fjouwer ûngefear like grutte gebouwen mei foarmen dy't op inoar oanslute en yn in prachtich kleurepalet: oranje, donkerrôze, stienread en bêzje. De bouhichte fan 25 meter is noch krekt net sa dominant dat de harmony mei de rest fan de binnenstêd fersteurd wurdt.

Ik wol net beweare dat de Fryslân Bank oan de Willemskaai perfoarst net de hichte yn meie soe. Mar ik woe it punt fan diskusje wol graach dúdlik ha. De fraach is net oft in kantoargebou fan fyftich meter op dat plak past, want it antwurd dêrop is nee. De fraach moat wêze oft de gemeenteried in fersteuring fan de harmony yn de bebouwing en fan de skientme fan dit stik Ljouwert - it toeristyske kapitaal fan de stêd! - mei dêrby de presedintwurking en de kâns op mear heechbou binnen de grêften, minder wage litte wol as de belangen en aspiraasjes fan de Fryslân Bank, dy't by einsluten fansels ek in Ljouwerter belang binne.

In oare fraach is oft de FB helder hat wat syn aspiraasjes no eins binne. Want sis no sels, it wurdt dêr op it FB-blok tusken Beurs, Saailân, Suderstrjitte en Willemskaai fansels wol wat in raar argitektoanysk griemmank. Wêrom kin de FB net allinne it monumintale stedshaadkantoar út 1936 oanhâlde en in moai-bylkjend nij haadkantoar fan tachtich meter (of heger!) bouwe op in boppeslachs-lokaasje yn de buert fan it stasjon?

Sa'n tsien jier lyn koe de plannemakkerij fan de nij te bouwen Harmonie en it dito Gerjochtsgebou net by inoar brocht wurde, mei as gefolch dat dy twa gebouwen no hiel ûnhandich op elkoars plak steane. Wa wit is der hjoed de dei mear mooglik en stiet der mei fjouwer jier in nij haadkantoar fan de FB oan it Suderplein.

Teake Oppewal