Trotwaer. Jaargang 32

[p. 25]

De Ljouwerter binnenstêd omheech? (1)

In Avéro-toer fan 113 meter heech krekt bûten de stedsgrêft en ien by de Fryslân Bank fan fyftich meter der krekt binnen, komt dat wol goed? Jawis wol, sei tuorrebouwer Abe Bonnema op in sprekbeurt foar de Friese Bouwkring:
Als er bijzondere dingen gebeuren, krijg je altijd emoties. Ik vind het geweldig. In Leeuwarden kon nooit wat, maar nu is de stad echt met iets bezig. Laat het een keer fout gaan, dat is niet erg. Als een stad niet beweegt, gaat-ie dood. Niet zeuren! (LC 30/11/99)

Abe, Avéro en de gemeente Ljouwert

In toer fan mear as hûndert meter. It mei fan my. Lit it platte lân mar sjen wêr't de stêd is. Meitsje mar dúdlik wat Fryslâns haadstêd is. Toan de lju mar wêr't it wurk dien wurdt. Sjoch dy toer, sjoch wat der rûnom bart....

It is allinne wol in bytsje spitich dat sa'n Avéro-toer ek it sicht op de gemeentlike prestaasjes liket te ûntnimmen. Hoewol, op de fernijde Ljouwerter Nijstêd is in duorjend symboal foar it Ljouwerter ûnfermogen delset, yn de foarm fan twa treurich meitsjende lampegedrochten. Mei de nije brêge oer de Harnzer Feart, fertsjinje dy in priis foar de Ljouwerter wansmaak.

Wie it boppedat wol sa nedich om de Nijstêd oan te pakken? Hie dat jild net better brûkt wurde kinnen om noch inkelde oare saken yn Ljouwert op te knappen? Wat bygelyks te sizzen fan it ta de protters razende Ruterskertier, mei dêrefter syn Molen-, Wolve-, Hania en Ipe Brouwersstege? Kinne Abe en Avéro dat net yn ien kear fan de gemeente oer- en meinimme? En hoe stiet it mei al dy wenbuerten dy't bitter nedich opknapt wurde moatte: kom ris yn it Lekkumerein, Efter de Hôven, de Frijheidswyk, Huzum, Wielenpôlle of efter de Grinzer Strjitwei. En dan haw ik it noch net iens oer in Ljouwerter Heidemar of Zanding dy't al lang, en sûnder emoasjes, op It Hearrenfean en yn Drachten realisearre binne.

Abe en Avéro hâlde wol faasje, dy kantoaren komme wol. No de gemeente noch as it om it wenjen giet!

Piet Hemminga

Zeven stellige vragen

1.	Waarom de binnenstad van Leeuwarden op Leeuwarden lijkt en die van Heerenveen en Drachten op die van Ede, Emmen en Helmond? Tweehonderd generaties hebben Leeuwarden niet alleen (uit)gebouwd tot Friese hoofdstad maar hebben de stad zo verantwoord beheerd dat Leeuwarden tot de top- 13 van monumentrijkste steden van Nederland behoort. Functie en beheer zijn dus de sleutelwoorden.
2.	‘Oud’ is niet waardevol alleen omdat het ‘oud’ is. Het onderscheidt zich slechts doordat het niet ‘nieuw’ is. De binnenstad biedt een optelsom van wat honderden generaties waard vonden om te behouden. In die selectief tot stand gekomen optelsom zit een expliciete kwaliteitscomponent en voor huidige beheerders van deze lokale kroonjuwelen een bijzondere verantwoordelijkheid: ‘noblesse oblige’!
3.	De eeuwenlange regententijd leverde wel

[p. 26]

	mooie bouwwerken op maar geen volwassen democratie (het algemeen kiesrecht is nog geen eeuw oud). Dat mensen zich anno 2000 het lot van het beschermd stadsgezicht aantrekken en publiek debat willen over ingrepen daarin, is dan ook geen ‘gezeur’ (Bonnema) maar juist een democratische verworvenheid.
4.	Het oude Amicitia-gebouw viel qua schaal en hoogte evenzeer uit de toon als zijn opvolger. Het is dan ook opmerkelijk dat velen juist naar die oudbouw terugverlangen... Is men toch gehecht geraakt aan detonatie?
5.	De optelsom van wat tegenwoordig - met opgetrokken neus - ‘prestige-objecten’ zouden heten, vormt het hart van het onvolprezen beschermde stadsgezicht.
6.	Geslaagde voorbeelden van nieuwe architectuur zijn Harmonie, Aegon, Wibrapand, Postbank, noordzijde Stadskantoor. Voorbeelden van gestolde treurnis: Vijzelblok en het gebouw rechts naast Kanselarij. Bouwen architecten nu aan de krotten van morgen of juist aan de monumenten van de toekomst? Negentig procent voldoet aan geen van beide criteria. Architecten: durf smoel te hebben. Waar is je vakeer? Wil een bouwer te snel of te goedkoop? Durf te weigeren!
7.	Hoe hoger de torens van Leeuwarden worden, hoe dichterbij de binnenstad vanuit de buitenwijken kijkend lijkt te zijn. Met andere woorden: torens ontnemen je de illusie dat er veel stad om je heen ligt; ze maken de stad onbedoeld kleiner dan hij is.

Peter de Haan