Trioel
Skriuwer en minske
Ik haw my foarnommen dat ik in pear wurden net mear hearre en brûke wol. Se komme my de earen út. Jo wurde der foaral te ûnpas mei deagoaid. Nee, ‘fantaaastys’ en ‘groetjes’ haw ik al skoften lyn yn de ban dien. Ik doel op de wurden ‘workshop’ en ‘column’. Om fan in ‘literêre kollum’ of ‘literêre workshop’ mar hielendal te swijen. Holy Mozes, watfoar trochdraaide buroridders betinke soks. De measte workshops binne ommers hielendal gjin workshops en de measte kollums idem dito. Want wa hat anno heden no net in kollum? En wat is in stúdzjedei sûnder op syn minst trije sabeare wurkwinkels? Dit is dus in stikje. En ik hâld in praatsje.
Wêr't ik ek al tiden skjin myn nocht fan ha, binne de literêre jûnen, -middeis en - nachten. Foarhinne hie 'k dat wol. Benijd nei de minske achter de skriuwer, mar mear noch benijd nei de skriuwer yn de minske. De bekende auteur lêst foar, wurdt ynterviewd en beäntwurdet tûke fragen fan it publyk. Dan yn de rige foar it sinjearen. De pleatslike boekhannel sjocht it mei in brede smile oan. Der steane yn de Nederlânse boekekasten sa stadichoan mear boeken mei as sûnder hantekening. Klearebare ynflaasje.
Ik bin der de ôfrûne jierren achter kommen dat ditsoarte sessys neat tafoeget oan in boek. In boek is in selsstannich ding. In skoft lyn haw ik De vier maaltijden fan Meir Shalev lêzen. Dat is foldwaande. Ik wit genôch. De minske Shalev te kennen of te hearren is fan in oare oarder. Jo kinne dêrom dan ek mar it bêste geskriften lêze fan deade auteurs. Dan is der neat mear dat jo ôfliedt. Wat liedt bygelyks de ûnútsteanbere minske Harry Mulisch my ferskriklik ôf fan de auteur Mulisch. Koartby haw ik Taras Boeljba fan Gogol troch west. Neat gjin lêst hân fan de minske Gogol omdat ik hast neat fan him wit. Boppedat - maar vooral terzijde - binne kloften skriuwers sa boeiend as in lege jiskebak as se besykje foar te lêzen út eigen wurk.
Ik waard yn myn miening sterke troch de Britse skriuwster Jenny Diski. Diski har stjer is rizende yn literêr Europa. Yn in fraachpetear mei it moanneblêd Humanist komt se ta de konklúzje dat jo de skriuwer yn de minske noait moetsje kinne. Konsekwint as se is, woe se eins net iens mei de sjoernalist prate, mar ja, se moat fan de útjouwer; it stiet tsjintwurdich yn it kontrakt. Ik sitear har mei boppemodale ynstimming. Boppedat hearre jo it dan ris fan in oarstalige en dat is yn de Fryske rûntsjes meastal fan mear wearde as dat ien fan eigen parochy it meldt. Jenny Diski seit yn dat fraachpetear û.o: ‘Mensen willen schrijvers ontmoeten. En de waarheid is dat je die niet kunt ontmoeten. Je ontmoet mensen, en zo'n mens kan een schrijver zijn, maar ik denk niet dat je ooit werkelijk te maken krijgt met de schrijver in die mens.’ En dan komt de kearn fan Diski har teory: ‘Zelfs ik kan niet op die manier met de schrijver in mezelf in contact komen.’ En sa is it.
Jawis, oerflakkige saken kin it publyk fan in optredend auteur altyd oan de weet komme, lykas: hoe set er in ferhaal op, wannear skriuwt er, watfoar ynspiraasjeboarnen hat er. Mar lykas de measte skriuwers dat by
Auteursrechtelijk beschermd