Trotwaer. Jaargang 30

[p. 297]

Nimmen en jaan
Lolkje Hoekstra

Jo binne mar kreas. Yn pak, dat seit my wat. Jo ha in pak oan op it wurk? Sjocht men net faak mear hjoed de dei. Elk sjout mar yn spikerbroek om. Ha se net noadich, sizze se. Dat wol my best oan, dêr net fan, mar at it wurk dien is, wol sa'n frou dochs ek wolris in fersoarge persoan yn 'e hûs kommen sjen? At jo mei ien út iten moatte, dan kieze jo dochs ek foar ien dy't goed yn de klean sit, gjin sleaukert as fodde? En stjonke, seker net stjonke.

Jo rûke lekker. Fine jo net slim dat ik dat sis? Ik bin dêr slim gefoelich foar, foar rook.

Us heit hie altyd in pak oan, dat wie nochris in moaie man. Grut ek. Foars, manlik. Altyd fan dy donkere pakken, met in festje derûnder. Nei it skearen brûkte er aftershave. Old Spice.

Ut en troch gongen se fuort, mem en hy. Dan skearde er him nei it iten noch in kear. Ik soe sa noch oanwize kinne wêr't er de skeardoaze hie. Nee, dy doaze stiet der net mear. Us heit is tsien jier lyn ferstoarn.

Mar goed, dan sette ús mem in skaal mei waarm wetter foar him del, hy siet oan it haad fan de tafel. Hy hie de doaze delset, klapte de spegel út. En dan, hoe't er him ynsjippe, en it mes oer de kiel glide. Noait mis, ús heit hat him noait snijd. Net ien kear. Dochs doarde ik noait te sykheljen. Ik fûn dat sa...

Dat er him mei dy grutte hannen sa skeare koe.

Kinne jo je dat yntinke dat soks foar in lyts famke in spannend gesicht is?

Jo skeare jo ek wiet? Tocht ik al.

Witte jo dat dat hiel unyk is, in bytsje begryp? Der is altyd mar sa'n lyts bytsje oandacht en tiid. Ik bin altyd hiel kreatyf, mei papier en plakken en sa. Ik meitsje altyd sels jierdeikaartsjes. Dat is safolle persoanliker, dat wurdt altyd wurdearre. Elk is altyd mar drok mei himsels. Ik gean der gewoan in pear oerkes foar sitten, om in kaartsje te meitsjen. Is dat tefolle muoite? Nee dochs. Wat oandacht is net tefolle frege.

Ik fyn jierdeis belangryk. Safolle belangriker as âld en nij. Dat bliuwt altyd sa'n kuddefeest. Mar in jierdei, dat is dochs hiel bot ien syn eigen feestje. Mei de krystdagen yt elk kalkoen of wat oars, wat der ek mar troch de grutste krudenier op it board fan it folk dirigearre is. Dêrnei ite se en masse fan dy walchlike oaljebollen mei âld en nij. Miskien is it ek mar better, dat de stomme hobbelkij net te faak ta tinken en besluten twongen wurde. Mar ast jierdei bist, dan meist sels sizze watst ite wolst. Dat is dochs spesjaal?

Ja fansels bepaal ik no alle dagen wat ik ite wol, dêr giet it net om.

Jo begripe my dochs wol? Ik tocht dat wy inoar nyskes begrepen.

[p. 298]

Ha jo wolris oer in operaasje neitocht? Ja, foar dy earen, fansels. Ik fyn it best aardich stean, hear, mar it binne en bliuwe flappers. Stiet wat frjemd by sa'n pak. Jout ek neat. Elk is wol mei wat eigenaardichs skepen. Mar noch even oer kadootsjes. Ik fyn dat wol sa'n frjemd meganisme, dat der allinnich by gelegenheden kadootsjes jûn wurde. Mei Sinteklaas en jierdeis. At ik no jierdei bin as net, ik wol my net langer ferplichte fiele tankjewol te sizzen foar kadootsjes dêr't ik net om frege ha. De grutste nonsens wurdt je oanbean. Wêrom soe ik dêrfoar betankje moatte. Wat dat oanbelanget lústerje ik mei soarch nei myn liif. At dat net dúdlik oanjout dat der betanke wurde moat, dan doch ik it net.

Net dat ik ûntankber bin of gjin inkele freonlikheid mear wurdearje kin. Nee, sa sit dat net. Mochten jo dat beweare, menear, dan fermoedzje ik projeksje. Nim my net kwea-ôf dat ik my sa frij fiel it sa te sizzen. Ik lûk my der persoanlik neat fan oan, ik wol my net oanfallen fiele. Dit is ek myn dei, en jo hawwe net it rjocht dy te ferpesten. Mei iens?

Ik fûn it altyd geweldich om jierdei te wêzen. De keamer fersierd, trakteare yn de klasse, taart, feest, kadootsjes, tasongen wurde. Pakes en beppes. Mei spultsjes. Suertsjehappe. Ik bin gek op spultsjedwaan, jo ek?

Us heit wachte altyd yn it tsjuster yn in hoekje fan de keamer oant ik thúskomme soe. Hy wachte altyd op my, ik wie noait te let. Alve oere wie alve oere. Ik dronk net, rookte net, makke húswurk. Ik hie altyd goede sifers, gong nei kategesaasje. Ik die altyd sa myn best. Ik gong altyd nei hûs at de oaren noch trochfeesten. Mar doe wie ik fan de dyk rekke en de sleat yn fytst.

Ik wie dweiltroch, hy die alle ljochten oan en seach nei my mei fan dy eagen. Ik wie trije kertier te let, mar dat wie omdat ik de fyts der hast net útkrije koe. Op myn jierdei ieten wy sprútsjes mei gehakbal, ik ha net iens in kadootsje krigen.

Ja, dat is lang lyn, ja. Hoefolle jier? No, santjin jier of sa. Hoesa? Makket dat wat út? Jo tinke dat it my om it kadootsje te dwaan wie? Wêr sjogge jo my foar oan? Ik ha dochs al sein dat ik net betankje foar kadootsjes dêr't ik sels net om frege ha. Dat seit alles, net? Ik kin wol foar myn eigen kadootsjes soargje, tankewol.

Mei ik jo dizze oanstekker oanbiede? Jo tinke grif, neat besonders, in wegwerp. Oerflakkich sjoen ha jo dan gelyk, mar ik wol wat bewize en dan is der gjin ferskil tusken in gouden oanstekker en in wegwerp. As jo moatte jo foarstelle dat it in Jaguar is. Jo ha gjin rydbewiis. Wat makket dat no yn de goedichheid út. Jo dogge mar even as ha jo dat wol, dat moat dochs net sa'n put wêze, wol? Jo hawwe te min fantasij, kinne jo wol wat oan dwaan. Ik sis net wat jo dwaan as litte moatte, mar at ik sa'n bytsje fantasij hie, dan soe ik dêroan wurkje. Mar ik bin jo net, gelokkich mar. No, dit is in Jaguar en jo hawwe in rydbewiis, ja? Lústerje jo eefkes? Wolle jo dizze Jaguar fan my oannimme?

Ja, hjir mar wer. Jo seine tankewol, ik hearde it sekuer. Jo besochten noch om it sa hurd en

[p. 299]

ûnopfallend mooglik te sizzen, mar ik ha jo wol heard. Ik ha in hiel skerp ear. Dat bedoel ik no. Hiene jo gjin tankewol sein, wie der neat te rêden. Mar nee, jo moasten wer sa noadich en jouwe dêrmei dy auto wol sa'n lading. Kin ik hielendal net oer. Jo ferplichtsje my troch foar dizze spontane gift te bedanken. Hoe achteleas ek, jo lûke dêrmei de ferhâldings skeef. Mei sa'n smychterich betankje lûke jo de macht nei jo ta. Jo meitsje my op in lege manier ôfhinklik fan jo. En it slimste is noch wol dat jo je totaal net bewust binne fan jo machtsspultsje.

Foar jo is dat grif normaal, alle dagen spylje jo dit spultsje. As soe ik my ûnderdrukke litte moatte. As sit ik op kadootsjes en betankjes te wachtsjen. Moat ik my dêrnei befruchtsje litte, tink?

Helje jo je mar neat yn de holle, it is my echt net om mear as ien nacht te dwaan. Ik ha al lang in man, wat tochten jo wol net. Ik nim jo mei nei hûs, miskien dat wy earst ergens wat ite moatte, en moarntemoarn is it bye bye, swaai swaai. Ha, as soe der mear ynsitte.

Watfoar wurk ha jo? O kompjûters, begryp ik neat fan. Ik tekstferwurkje, by de gemeente. Dat kin ik dan wer wol, mar dy dingen sels, nee. Gjin ferstân fan. Mar ik wol my der best ynstoarte, hear. At it noadich is.

It kin noch best goed komme. In krisis is der foar it oerwinnen. Wy hoege it net samar sitte te litten by de earste moeting. It giet hjir allinnich mar om ôftaasten, gjin reden om it swierder te meitsjen. En it kin ek sa maklik, goedmeitsje. Jo kinne my wol in drankje oanbiede, net? Ik drink konjak yn ditsoarte gefallen. Net omdat it djoer is, mar ik bin no ienkear in prinsipemins. Datsoarte trúkjes makket de omgong mei oaren stikken nofliker. Dy prinsipes fan my binne net dogmatysk, absolút net. Ik krij in konjak fan jo, ik betankje jo net, jo dogge dat om de sfear wer wat goed te krijen. Ik foar my, ik akseptear de konjak, ik bin gjin hûn. Ik bin net op in sêne út, tankewol. Ik fernederje dêrmei mysels net, mar ik ha gewoan wat oer foar freonskip. Wy moatte it meiïnoar roaie, no. Nimmen en jaan, sis ik altyd mar.

Ik kin sels wol konjak betelje. Drekst al hielendal, ús mem leit op stjerren. Kwestje fan dagen. Ja, no lústerje jo wol wer, hin. Jo hearre jild? Ach wat, belangstelling. Jo kinne ús mem net iens. In sekreet, dat is it. Mar at it safier is, krije jo ek konjak fan my. Alle dagen, at jo wolle.

Diele is belangryk, ik hoech it net allegear sels te hâlden. Ik sil it jo bewize, ik sil mei jo diele. At jo no dan wol in pilske krije kinne?

Jo begripe der noch altyd neat fan. Tekenjend. Earst aksepteare jo myn kado net, dan wolle jo my ôfkeapje mei in luzich konjakje, dan is de jacht iepene op myn jild, dêrnei bliuwe jo yn dat destruktyf gedrach hingjen. Sjoch ris nei jo nonferbaal gedrach, dat seit alles. Jo liif stiet hielendal spand. As tochten jo dat sa'n pak in harnas is?

Hee, ik ha it tsjin jo, hear. En no draaie jo je mar even om, ik sprek jo oan. Dit akseptear ik net. Ja, ik leau best dat jo net mear mei my prate wolle. Jo ûntwike josels en dat kin ik my best yntinke. Altyd pesten mei dy earen, fansels. Jan Flap. Oal-

[p. 300]

jefant. En no komme al dy negative gefoelens nei boppen en witte jo net mear hoe't dy kontroleard wurde moatte. Jo moatte gewoan ynsjen neffens watfoar ynsliten patroanen jo wurkje, de problemen ûnderkenne en...

Dat jo my ôfwize seit alles. It soe in brekpunt foar jo wêze kinne. Hiene jo net sa'n karakterleaze lul west.

Wêrom freegje jo net fuortendalik at ik mei jo trouwe sil. En dan prate wy ôf dat ik ynlokkich opspring en jo om de hals flean. Binne wy yn alle gefallen wis dat wy ta inoar feroardiele binne. Brek my de bek net iepen oer leafde. Wat der ôfbeukt wurdt ûnder it mom fan leafde. Leafde, love, myn reet. Nina net, menear. Nina net mear.

En do soest my der noch in kear útsette ek? Op myn jierdei! begrypst der neat fan. At ik thússitte wol as yn it kafee myn jierdei fiere wol is myn saak. Ik sprek him hielendal net oan. Hy set my te kakken en dan grypsto net yn. Stiest dêr as siedsek achter dyn bar. Mar o wee at ik fan my ôfbyt. Wat binne de hearen it dan wer ferdomde iens. Dat it feminisme oan manlju foarbygien is, sjoch ik hjir mar wer al te dúdlik. Ik mei net iens fjirtich wurde sa't ik dat wol.

Bliuw fan my ôf, ik gean hielendal net fuort, tink der net oan. Jim moatte mar ris wenne oan selsbewuste froulju. Ik sit hjir en dat bliuwt sa. Ik ha itselde rjocht om allinnich wat te drinken yn in kafee. Ik hoech my net as fleis foar te dwaan, allinnich omdat jim miene slachters te wêzen.

Toe dan mar, doch watst net litte kinst. Belje de plysje mar, held dyst biste. Ik fyn dit wol sa trochsichtich en slop. Jim kinne de wierheid net oan. Mar ik wol en ik gean net nei hûs. En wêrom net? Omdat ik net wol. Ik wol net nei hûs. Ik wol net nei hûs.