Trotwaer. Jaargang 30

[p. 173]

[Nummer 4]

Dwersreed
Jan Pieter Janzen

In ekstra ympuls

De timing wie lykas altyd wer perfekt: krekt yn 'e tiid fan de eineksamens en de oergongsrapporten kaam it Nederlands Literair Produktie- en Vertalingenfonds mei it jierlikse oardiel oer de (subsidiearre) literêre tydskriften. Sifers jouwe se bij it Fûns net, warskôgings en kompliminten wol. En foar de alderbêste blêden is der in premy (De Gids en Raster, fanwege de hege kwaliteit en de orizjinele ynfalshoeken).

De oare tsien tydskriften hâlde har standertsubsydzje, al kin dat foar Optima wolris de lêste kear wêze: ‘het blad is lusteloos, er spreekt te weinig sturing van de redactie uit’. Warskôgings binne der ek foar Bzzlletin (‘te weinig prikkelend’), Lust & Gratie (‘het zou minder schools, spiritueler en sprankelender moeten worden’) en De Tweede Ronde (te strakke yndieling en te soepel yn it opnimmen, benammen fan ‘light verse’). Oer Literatuur, Maatstaf (dat earder faai stie) en Tirade is it Fûns goed te sprekken. De Revisor krijt in komplimint foar ‘een geslaagde transformatie’. MillenniuM, De Parelduiker, Armada en Bunker Hill meie op in stimulearringssubsydzje rekkenje.

En dan de beide Fryske blêden. Dy binne wer beoardiele troch in aparte kommisje, foar de jiergong 1997 besteand út prof. Philippus Breuker, boargemaster en Fûnsbestjoerder Remco Heite en neerlandikus en frisist Jelle Breuker.

Ferline jier wie dy kommisje oer de jiergong 1996 - ta ús fernuvering - minder goed te sprekken as oer dy fan 1995 (in 7- yn pleats fan in 7+, sis mar):

Trotwaer heeft in potentie een sterke redactie, maar de concrete bijdragen vallen tegen. Trotwaer zou op substantiële, indringende manier literatuur moeten beschouwen in zijn algemene context, en niet slechts gelieerd aan vluchtige, actuele zaken.
Literatuur zelf zou naar de mening van de commissie in Trotwaer en in de beschouwingen meer aandacht moeten krijgen. De besprekingen zijn oppervlakkig, weinig diepgaand, en het aantal proza-en poëziebijdragen is relatief gering.

Wol ‘subsidiabel’ mar it koe better. Dat is ús de ôfrûne jiergong kenlik slagge: wy krije no - frij fertaald - in 7½!

De kwaliteitsverbetering die de commissie na lezing van de jaargang 1996 van Trotwaer bespeurde, heeft zich in 1997 voortgezet. De redactie voert een actief beleid, hetgeen zichtbaar wordt in de kwaliteit van de besprekingen, het opgenomen creatieve werk en de invulling die aan verschillende rubrieken wordt gegeven.
De kwaliteit van de proza- en poëziebijdragen is goed. De beschouwingen van Soepboer over Rosalia de Castro, Brattinga over Wadman en

[p. 174]

Tromp over Breuker zijn zeer geslaagd, evenals de interviews van Eelco Salverda [?], Klaas Bruinsma [bedoeld sil wêze: Ernst Bruinsma] en Jan Pieter Janzen.
Het aandeel van de redacteuren in de bijdragen is groot. De commissie is van oordeel dat de kwaliteit van de besprekingen hoger is dan in 1996, met name ook de rubrieken ‘Koarte kronyk’ en ‘Trioel’ dragen daaraan bij.

Grutte wurdearring hat de kommisje foar it Obe Postma-nûmer:

Het is een samenhangend nummer, met veel bijdragen van kwaliteit. Het nummer is actueel, en functioneert mee in de literaire discussie. Een dergelijk nummer zou, vanwege de diversiteit, de diepgang, de actualiteit en het belang voor de literatuurgeschiedenis, jaarlijks moeten verschijnen, aldus de commissie, maar dan wel als onderdeel van de reguliere jaargang.
Overigens is de commissie van oordeel dat het nummer aan kracht had kunnen winnen en van grotere betekenis zou zijn geweest voor de Postma-studie, wanneer er naast bijdragen van Postma-liefhebbers meer beschouwingen van Postma-deskundigen waren gevraagd.
Conclusie: Trotwaer is een goed tijdschrift, dat zijn plaats onder de structureel gesubsidieerde bladen verdient.
Het bestuur sluit zich bij het oordeel van de Friese tijdschriftencommissie aan.

Dat is moai. En dúdlik. Al freget de opmerking oer it negearjen fan guon Postma-kenners om in ferklearring. Dy is simpel. Net elk dy't om in bijdrage frege is, hat ek wat levere. De oast sit him grif bij dy iene, grutte saakkundige dy't net om in bijdrage frege is: Philippus Breuker. Dat wie gjin fersin mar opset. Breuker hat ferline jier op ferskillende plakken sines oer it wurk fan Postma sein (û.o. yn syn oraasje en yn it neiwurd bij de twatalige blomlêzing Van het Friese land en het Friese leven). Dêrom ha wij keazen foar in oare ynfalshoeke: in wiidweidich ynterview mei dizze deskundige leafhawwer oer syn fassinaasje foar de grutte dichter. Dat hat it nûmer neffens ús gjin ûnderstek dien.

Oer de kollega's fan Hjir is de kommisje justjes minder goed te sprekken:

De commissie is van oordeel dat de jaargang 1997 levendiger is dan de jaargang 1996, maar dat van groot enthousiasme of gedrevenheid geen sprake is. Het redactiebeleid is niet helder, en het feit dat de redactie zich nooit kritisch uitspreekt, doet afbreuk aan het gezicht van het blad. De redactie zou meer zelf moeten initiëren; [-].

Lof is der foar de diskusje oer ‘It weinhûs’ fan Tsjêbbe Hettinga, de skôgings oer it toanielstik Hertejacht en it spesjale nûmer oer iten. Krityk hat de kommisje op Piter Boersma syn feuilleton ‘De klûs fan Copmanshurst’: ‘zij acht het niet gepast dat een redacteur vijf nummers lang nieuw werk in prozavorm plaatst in zijn eigen literaire tijdschrift, dat bovendien slechts tweemaandelijks verschijnt’.

Hjir krijt ta beslút in warskôging: ‘Zonder de structurele subsidie op dit moment in twijfel te willen trekken, wenst de commissie het volgende aan te tekenen. Hoewel de redactie in 1997 een actiever beleid lijkt te hebben gevoerd, zou de

[p. 175]

redactie nog meer initiërend te werk moeten gaan. De grens voor opname van met name proza zou hoger moeten liggen.’ In oardiel dêr't it bestjoer fan it Fûns him bij oanslút.

Poadia foar diskusje

Yn har algemiene ynlieding konstatearret de Fryske tydskriftekomisje ‘dat er over de hele lijn meer levendigheid in de Friese literatuur is dan een aantal jaren geleden, er is meer lust tot polemiseren’. It útwikseljen fan stânpunten fynt neffens de karmasters lykwols plak yn de reguliere media, de tydskriften binne gjin poadia foar diskusje. Dy ferskine net faak genôch om op 'e aktualiteit reageare te kinnen; ‘de werkelijke discussie speelt zich elders af’.

Wêr dan? Yn de regionale media? Dêr haldt it aktuele literêre debat - ôfsjoen fan Pieter de Groot yn dwerse stikken yn de LC - fansels ek net oer. Frysk en Frij (silger neitins) die der yn ferhâlding noch it meast oan. It ferdwinen fan dat medium en it eardere ferstjerren fan De Strikel wienen foar ús mei oanlieding om de swetten fan Trotwaer te ferlizzen yn in mear algemien kulturele rjochting (mei de literatuer as rêchbonke). Ofgeande op de reaksjes èn op it fiks tanimmen fan it tal abonnees (yn ien jier sawat tweintich prosint derbij) wurdt dy ferbreding troch de lêzers op priis steld. Reden genôch dus om troch te setten.

Wat de ferskiningsfrekwinsje oangiet hat de kommisje fansels gelyk. Dy is te leech om aktueel wêze te kinnen. Wij binne dan ek dwaande om takomme jier faker út te kommen: net seis mar tsien kear (at it even kin).

Dat is te min om it gat dat troch it opdoeken fan Frysk en Frij fallen is te slochtsjen. In nij algemien Frysktalich magazine bliuwt in ûnmisber poadium foar (oankommend) sjoernalistyk en literêr talint.

Neffens in troch Deputearre Steaten ynstelde kommisje fan saakkundigen binne der foar sa'n blêd wol mooglikheden, al sjogge se - as alternatyf - ek kânsen foar in Fryske hûs-oan-hûskrante. De kar is oan de polityk. En dy is safier noch net. Deputearre Mulder wol nei dizze ‘ynformaasjefaasje’ earst nochris in stikmannich ‘formateurs’ oan it wurk sette om it paad nei in nij Frysktalich medium te sljochtsjen.

De skriuwende politikus Willem Verf tinkt der oars oer: ‘It is no saak om in dûbelslach te meitsjen. Sjoen de bedraggen dy't de Provinsje yn reserve hat en it al it jild dat wy oan de ekonomy besteegje, moat it hiel goed mooglik wêze om beide te dwaan.’ Mar Verf sit yn 'e opposysje en de koalysjepartijen sitte, lykas bij de F&F-affêre, op ferskillende spoaren.

Dat nije blêd is der dus noch lang net. Reden te mear om Trotwaer noch in ekstra ympuls te jaan.