Trotwaer. Jaargang 30

[p. 87]

Op de Fjilden (12°19′58″W.L., 53°11′57″N.B.)
Jaap Krol

I

It wie noch ier yn 'e moarn, mar de sinne wie al trochbrutsen en skynde har stadichoan waarmere ljocht út oer de griene en giele fjilden. De heuvels fierderop rûnen del yn in wide flakte, mei brede paden en lange sleatten, allegear fan en nei de spoardyk. It spoar rûn hjir noch mar krekt, in earste masjinale ynnovaasje yn dit sompige lân, dêr't ieuwen lang allinich mar karre- en fuotspoaren yn fêstlein wiene. Twa kear deis kaam de trein del. Op it paad, tusken it fee en de miggen, koest in regelmjittich lûd hearre. It kaam tichterby, yn 'e maat fan de tûzenen bylzen, de ferbiningen tusken twa izeren balken. Ut de fierte wei dendere de lokomotyf foarby, sûzjend en fluitsjend. It wie ferbean om by it spoar te kommen. Hwa't it benei kaam, koe ommers rekke wurde troch it grutte ding.

Efter de spoardyk wie neat. De flakke grûn rûn fierder, mar minsken fan dizze kant fan it spoar kamen der net mear. Dêr't ieuwen lang de grûn bewurke wie troch de tûzenen lju om dizze lege fjilden hinne, hie it spoar in tsien jier lyn in grins foarme tusken in suden en in noarden. Der waard net mear praat tusken de minsken út de ferskate hoeken, allinich noch mar raasd, en dêrby wie de toan fan gearwurking, fan liene en fergoedzje, ferdwûn. Sadwaande hie op de fjilden de skieding tusken ‘dy fan súd’ en ‘dy fan noard’ it begjin west fan in grutte stilte.

In sleat rûn parallel oan it spoar en wie ynsletten tusken twa dyken. In gemaaltsje soarge derfoar dat it wetter trochrinne koe en liet it fuortrinne yn syn geheimsinnich fertrek. It rûzjen fan it wetter waard twa kear deis oerstimd troch de foarbyridende trein, mar fierder wie de gearwurking tusken it gemaaltsje en de sleat it iennichste datst hjir oerdeis hearre koest.

Ut de heuvels wei rûn in egaal sânpaad de fjilden yn. It paad wie as in wite loper foar de jonge man dy't der oer rûn. De toppen fan syn linkerhân hie hy fuortstoppe yn syn jaske en hy wiisde nei hoarizon. De man swalke nei de brede sleat ta, sa'n fiifhûndert meter fierderop. Syn wite hier wie dúdlik te ûnderskieden, om't it sa glinstere yn de gleone sinne.

De man kaam tichterby en wiisde nei de loft, de sleat en it spoar. Hy kaam by it wetter, wiisde nei it gemaal en sels al soe der immen by de sleat stean, dan soe dy him net ferstien hawwe. It wie of spruts er mei ien, mar ynstee spruts hy yn syn eigen klanken en gebaren. Syn earms sloegen om him hinne en it wie as skeinde en salve er syn liif yn syn eigen ritme. Hy sloech himsels tsjin 'e holle; de linkerhân lei yn it eachgat en mei de rjochterhân struts hy troch syn bosk stikelhier; mei syn earms swaaide hy by syn meagere lichem del; hy seach omheech, dêrnei foel de holle him

[p. 88]

stadich nei ûnderen ta, úteinlik gong er sitten yn de walskant fan de sleat.

Hy siet mei syn fuotten foar him út en liet de sinne syn holle waarmje, dêr't er syn eagen strak by tichtknypte, as moast hy hjir in wichtige prestaasje leverje. Hy die syn jas út en liet him falle yn it waarme gers. In wolkje kaam foar de sinne en syn grimas waard in rêstige sliep.

It wetter yn de sleat en it reid oan de wal fierden in sleau petear yn de sêft waaiende wyn. Hy iepene syn eagen, lei syn fuotten oer elkoar en lake wat. Foar in lange tiid swijde hy yn de lege fjilden. It wie of sliepte hy, mar ynienen skeat er oerein. Hy seach skril nei lofts en nei rjochts. Yn de fierte hearde hy it lûd fan de oankommende trein. It monotoane lûd boaze oan en soe al gau tichterby komme. De man betocht him net en kaam rap oerein. Hy draaide him om, makke fan syn hân in fûst en stuts dy strak omheech; dêrnei stoppe er de fingers yn syn earen, wylst de lokomotyf mei in hurd, heas lûd foarby raasde. Efkes stie de man yn in wylde see en der kaam in geweldige weach fan izer en steam oer him hinne. Hy knypte de eachen wer ticht en parse de lippen strak op inoar.

It wie alwer foarby. It ritme sakke fuort yn de fjilden, ûnderweis nei de fierderop lizzende heuvels, dêr't de trein binnen tsien minuten stopje soe om de minsken útstappe te litten. De jonge man stuts syn hannen yn 'e bûsen en seach om him hinne. Hy hearde in fûgel fluitsjen en koe de giele en wite blomkes, dy't tusken it griene gers stiene, rûke. Fier foar him út seach hy de bosken op de toppen fan de heuvels lizzen. Hy socht de kant fan de sleat wer op en rûn nei it gemaal, dêr't it wetter hiel stadich trochhinne rûn. Hy gong yn it gers sitten. De sinne skynde wer fel yn syn eagen, mar no stoareage hy rêstich nei it wetter. Ut syn jaske helle hy in wyt stik papier. Hy tearde it iepen en seach der mei in soad omtinken nei.

II

‘FUORT, rinne!!!,’ Eibe makke in skerpe bocht en koe it eigen lichem hast net ûnder kontrôle hâlde. ‘Kom, rinne ferdomme!!’ Reise kaam efter him oan en draafde sa hurd at er koe. It ferskil wie al tsien meter. ‘Eibe, wachtsje, net te hurd!’ raasde er. Hy pompte de wurden derút. Wylst Eibe trochdraafde, draaide hy him om.

‘Net opjaan...jou alles oant it spoar, dernei binne we feilich!’ Hy klamme de tas noch steviger yn 'e hân en befielde mei de tomme de ynhâld.

‘Eibe, de tas is sa swier!’ hearde hy Reise efter him razen en hymjen.

‘Ferdomme, mines ommers ek! Kom op!’ En noch hurder stode hy oer de flakke wei. Hy hearde Reise syn geflok en moast eins hiel hurd laitsje. De wei soe daliks hielendal flak wurde en dêr moasten se harren winst pakke. Hearde hy al efterfolgers? Of wie dat it geraas fan Reise?

Reise koe Eibe amperoan byhâlde, mar it foar-útsicht fan de spoarwei joech him wrachtich wat krêft. Syn hert bûnze him yn 'e holle en de tas waard hieltyd swierder. Hiel fier fuort hearde hy it wrinzgjen fan in hynder en de tins oan in konfrontaasje mei it bist makke him panysk.

‘Eibe, se komme efter ús oan! Hynders!

‘Godfer,’ murmelde Eibe yn himsels. Hy stoppe

[p. 89]

en wachtte op Reise. De lêste bocht lei foar him. Reise sukkele op him ta.

‘Wat bisto ek in slomen! Hoe moat dat no daliks? Kom op! It is net fier mear, tink oan ús skat!’

Reise fernaam syn droege mûle. Om it fûle deiljocht net te sjen die er de eagen ticht. It swit rûn him by de broek yn en foar in momintsje waard it him hielendal swart foar syn eagen.

‘Reise, noch twahûndert meter,’ hearde hy Eibe roppen. It hearde tichterby as hy tocht hie, en de wei rûn al wat omheech. Dêr moast it spoar lizze! Hy seach Eibe al oer it spoar rinnen. Doe't hy it izer fan it spoar ûnder syn fuotten fielde, tocht er dat de ierde ûnder him de oare kant oprûn. Hy stroffele en rôle nei ûnderen ta, dêr't Eibe al op 'e side lei te hymjen. Reise liet him falle en preau fan it jonge gers.

Minutenlang wie it stil, op it stinnen en blazen fan de beide jonges nei. Eibe draaide mei syn holle en seach nei de kant fan de brede sleat. Under him koe er noch krekt in skoech fan de op 'e búk lizzende Reise sjen. Hy waard mislik.

Der kaam in trein oan en beide jonges rolen in pear meter nei ûnderen ta, doe't er mei gebulder oan harren foarby raasde. Reise lei syn hannen yn 'e nekke en stadichoan koe hy wer rêstiger sykhelje. Hy konsintrearre him op de lûden om him hinne, hy hearde fûgels en de fuortridende trein, mar it hynder wie der net mear.

‘Kom, wy moat sjen wat wy meinaam hawwe.’ Eibe wie oerein kaam en pakte syn linnen tas. Foarsichtich pakte hy de flessen derút en lei se yn it gers. Grutsk seach hy nei syn bút.

‘Hé, stean do! Lis se dêrneist!’

Reise bleau lizzen en wiisde nei syn tas. Eibe pakte him en lei de ynhâld neist sines.

‘Sân, wy ha sân flessen’, telde Eibe. ‘Trije Apfelkorn en fjouwer wite wyn. Do hast fansels wer wyn pakt, wyslt ik sa sein hie..,’

‘Ach, krimmenearje net sa. It is dochs ek myn earste rôf?’

‘Ja, mar ik hie noch it geduld om it út te sykjen. Namme, priis en ynhâld. Do hast allinich mar as in wyld om dy hinne grypt. Mar goed, bêste jonge, ik hie it ek net oars fan dy ferwachte.’

Hy seach alwer om him hinne en socht nei lusifers foar syn sigaret. Hy hie ek al neat mear sein en Reise begûn te laitsjen.

‘Wat lakest no?’, freege Eibe wylst hy de sigaret oanstuts.

‘No, neat,’ gibele Reise, ‘sân flessen, dat krije wy nea op.’

‘Jawol, wy freegje Emma ek. It sil smûk wurde sa mei syn trijen en dan komt it grif wól op.’

‘Emma is neffens my oars net sa'n grutte drinkefrou.’

‘Jûn wol, jûn sil se wol moatte.’

Eibe wie yn it gers lizzen gien en blaasde de reek stadich nei de blauwe loft. Reise seach nei syn maat.

De swarte krollen dûnsen op 'e holle en kontrastearre sterk mei syn spitse noas. Hy smookte as in skoarstien de lêste trije moanne.

Reise gong wer yn it gers lizzen en tocht nei. De rôf op it lokaaltsje wie slagge en mei in protte leven hie Eibe de flecht ûndernommen. It wie as spile er yn ien fan syn eigen sterke ferhalen: Eibe, de fjurrige mar kompromileaze fagebûn,

[p. 90]

sûnder hûs, hurd of gesach.

Al dy ferhalen koe er fan syn heit, dy't masjinist op de trein wie en fan oeral wei hûnderten teltsjes en ferhalen foar him meinaam. Sa waard Eibe in fleurige opskepper, in razer dy't de keunst fan it ligen in groteske foarm jûn hie. It joech him in bysûndere status, as kaam er net fan hjir, mar fan fier fuort, hoewol't syn famylje hjir al generaasjes lang wenne.

Nei de ûnferwachte dea fan syn heit wie Eibe útraasd. Hy wie fuortsakke yn in foarmleaze rêst, wie oerdeis hurd oan 't wurk en liet him jûns net mear sjen. Reise hie him opsocht, in pear kear wol, en Eibe hie dat wurdearre. Lykwols hie er gjin wurd sein oer it ferline. Hy hie wolris in flesse bier yn 'e hûs en at hja dronken waarden - mar dat barde net faak - fertelde hy wolris ien fan syn sterke ferhalen. Sa hie Eibe yn dizze nachtlike petearen somtiden de glâns yn syn eagen efkes werom krigen.

Reise hie it gefoel krigen dat syn oanwêzichheid dêr ta bydroech. Hy wie dêrom grutsk op syn freonskip mei Eibe, mar mear noch wie hy grutsk op de ymplisite erkenning fan Eibe fan syn eigen ûnfermogens. Syn langstme nei de deistige ûnskuld fersûpte him hast, it swiete libben ferfolge him fan syn bernetiid ôf. Hjirby dreau hy wolris op triviale sintiminten en dan ferachtte hy himsels. Mar oare kearen koe hy gewoanwei net tsjin de swiete rook fan de earste foarjiersdei of de folmakke stilte op de fjilden. Eibe wist it: nei dy pear glêzen bier koe hy laitsje om it karakter fan harren gearkomsten, sûnder dat hy Reise oait útlake hie.

Op in dei, it wie alwer sa'n fiif moannen lyn, wiene hja oproppen foar fronttsjinst, lykas hûnderttûzenen oare jonges. Reise wie fuort nei de fjilden rûn, dêr't er, ferlitten as er him fielde, dizze dei ferflokte op syn eigen wize. Hy hie syn sulveren keattinghorloazje, in kostber erfstik, yn de kant fan de sleat begroeven, as koe er gjin kar meitsje tusken it yn it wetter donderje te litten of it letter wer opgrave te kinnen. Doe't de trein deroan kaam, hie hy lûder raasd as de swarte lokomotyf. Eibe dêrfoaroer liet him wer mear sjen yn it doarp, dêr't hy opskepte oer syn kommende heldenmoed, sûnder dêrby ea serieus te bliuwen.

Letter pas wiene hja inoar tsjinkaam. Wylst Reise al syn wylde gebaren utere tsjin Eibe, glimke dizze nei him. Reise tocht dat hy him útlake, mar der bestie in spanning tusken harren, minutenlang oanhâldend en net yn wurden te gripen. Eibe begûn hurder te laitsjen, wylst Reise yn syn ûnrêst net mear wist wêr't er sjen moast. Ynienen hie der fjoer yn Eibe syn eagen west en hy hie syn earm nei achteren helle, om dêrnei hurd út te heljen. Reise krige in rjochtse, yn it midst fan syn gesicht. Foar't Reise oan syn skeinde noas fiele koe, lei er al op 'e grûn.

Syn noas wie brutsen en it bloed rûn oer syn gesicht. Fan dat stuit ôf wist Reise dat hy neat mear dwaan koe. Eibe hie him begrepen, mar hie syn eigen beslissing naam en woe neat te krijen ha mei syntes. It skokte him, de wrâld om him hinne hie noch nea sa fier fuort west, mar tagelyk skrok hy fan syn ivige bernlike ferlangens. Ynienen kaam de horison tichterby en wie it

[p. 91]

krekt as it lûd fan de delkommende treinen him eltse dei roppen hie.

Yn de lêste wiken wie harren freonskip omslein yn in hingerich trochkommen fan de dagen. Eibe opponearre him as in kweade swetser, as drinker fan folle wyn, as leafhawwer fan it noarden en as hater fan it suden. Reise lake om him en stimde yn mei de orakels fan Eibe. Yn earsten seach hy de fjilden as plak dêr't hy, tegearre mei Eibe, tydlik hingje bliuwe soe, de grinzen fan harren nije hoarizon ôftaastend. Mar de deistige sleur wie yn koarte tiid in wisse krêft wurden op de fjilden en fungearre as wichtich kommunikaasjemiddel tusken de twa freonen. Harren omgong mei inoar waard ûnbeheind en harren praat waard drystmoedich. Sa wie it libben yn it doarp ôfbrutsen en hiene hja yn de fjilden harren eigen wetten en grinzen fêstlein. Foar Reise wie it tydlike dêrmei al lang in fêst patroan wurden, dêr't gjin feroaring mear yn siet.

Twa dagen foardat hja ôfsette soene, hie Eibe útsteld om drank te stellen út it dranklokaaltsje yn it suden. Reise tocht dat hy in sterk ferhaal fertelle woe, mar Eibe syn eagen sprutsen in oare taal. Der moast in rôf plakfine, hja moasten driigje mei geweld en hurd raze.

Reise hie him ris fernuvere yn 'e eigen earm knypt. It wie stil wurden en dêrnei hiene hja lake, om't neat har mear tsjinhold.

III

Reise kaam oerein en seach nei de Apfelkorn.

‘Werom wolsto Emma sa graach meinimme?’

‘Om't se by ús heart. En no kin it noch.’ Eibe hie alwer in nije sigaret opstutsen. ‘Do, ik, wy. De lêste wiken binne wy ien wurden.’ Eibe lake wat om syn eigen meidieling. Reise grypte nei in flesse Apfelkorn en seach nei de ynhâld.

‘Dit guod moat se net ha.’

‘Jawol. At se it net mei, seit se dat wol.’

Reise seach om him hinne. De rook fan de fjildblommen en it gers kontrastearre sterk mei it hagelwite gewaad fan Emma. Mei de wite bân om har mul soe se krekt in ingel lykje yn de griene fjilden by it gemaal. Reise skrok fan syn betinksel, it fernuvere him dat hy krekt no op dizze gedachte kaam.

‘Se wol fêst wol mei,’ hearde hy Eibe noch sizzen. Reise hie syn eagen sletten en tocht oan de wite ferskining yn de greide. Hy tocht oan de trein en it lawaai buldere troch it wite gewaad hinne. Reise iepene syn eagen wer en seach nei de flesse Apfelkorn yn syn hân. Eibe begûn wat te fertellen, mar hy hearde neat.

De lêste wiken hie Emma yn harren fermidden west, as koe se Eibe en Reise al jierren lang. De nuddel en trie wiene sûnt jierren de ambachtlike spesjaliteit fan har famylje en dit joech har genôch mooglikeden om de iene nei de oare rol by ien fan har sels makke kreaasjes te spyljen. Dat se hjirby ûngrypber wie foar al har tsjinspilers, wie ûnderdiel fan har skynber achteleaze hâlding wurden. Op ien fan harren hingerige middeis wie se op Eibe en Reise tarûn, doe't dy by it gemaal stiene. It reinde. Eibe en Reise hiene omsjoen en seagen har oankommen yn it tsjustere skaad fan de swarte wolken. Mei har wite jurk wie it as kaam se út it neat, as wie se in dwalende geast

[p. 92]

op de lege fjilden. Dêrnei hie hja middei nei middei by harren west, Eibe en Reise eltse dei konfrontearjend mei har proastige ferskining.

Eibe wie oerein kaam en stie by it gemaal. Stadichoan krongen de wurden ta Reise troch.

‘Dit is in hiel âld ferhaal. John Jacob Stocker wie in Dútske ûntdekkingsreiziger. Hy wie bûnthanneler en gong út New York wei nei it Westen ta om bisten ôf te sjitten en de hûd te ferkeapjen. Hy jage op buffels, dat binne grauwe bollen. De hûd ferkocht er oan feehannelers fan oeral wei. It wie gefaarlik wurk mei al dy wylde yndianen. Syn frou soe reizgje mei de trein; hja hiene besletten om in nij libben te begjinnen yn Red Rock. Healwei de reis soe John Jakob Stocker by Creek Valley in stikje brún lear yngrave, as teken dat hy dêr al west wie. Syn frou moast it opgrave en meinimme. John Jakob wachtte op syn frou, mar se kaam...’

‘Eibe, bisto by de tiid?’

‘It is sawat fiif oere.’

‘Moat wy net op hûs oan? It is noch in ein rinnen.’

Eibe draaide him om.

‘De flessen moatte hjir bliuwe. At we se mei in stikje tou yn it wetter sakje litte, bliuwe se lekker koel’.

Eibe wie noch net útpraat of hy wie al dwaande. Reise seach nei him. Eibe fielde de eagen fan Reise yn 'e rêch en seach op. Hy lake wat.

‘Sok kostber guod.’

De gniis fan Eibe wie krekt sa opfallend as syn foarsichtige omgong mei de flessen. Reise tocht efkes oan de fleurige opskepper fan eartiids.

‘Sis dat wol.’

Eibe bûgde him nei de sleat ta. It iennichste dat Reise hearde wie it wetter, rêstich streamend troch it gemaaltsje.

IV

‘Tink derom: gjin wetter.’

‘...Gjin wetter.’

‘Gjin wetter?’

Emma seach ferskrikt nei Eibe en Reise.

‘Sa ha wy dat ôfpraat.’ Eibe makke in flesse Apfelkorn iepen en naam in slok. Hy stuts syn hân yn in koer en helle der in stik woarst út.

‘Us miel fannacht. En hjir ha ik trije gleskes, foar de foarm.’ Hy grypte nei syn sigretten en joech ien oan Emma.

Reise pakte in flesse Moezelwyn. Hy iepene de flesse en geat twa glêzen fol.

‘Ik haw in swarte jurk oandien. Dat is net om dizze gelegenheid, mar dan kinne jim my lekker net sjen. Miskien klaai ik my wol út.’ Se siet yn de kleanmakkerssit, ticht by Reise. Hy naam de earste slok fan syn wyn en seach nei de skonken fan Emma.

‘Tsjoch’, sei se en hold har glês tsjin sines. Har stim wie heech en sêft. It wie hast net te hearren, it wurd waard meinaam troch de wyn nei it gemaaltsje ta, as kroantsje op alle eleminten.

It waard al tsjuster. De stilte foel oer de loft. Reise gong achteroer lizzen. Hy koe de grûn rûke dêr't er op lei. It himelske gers beneare him in bytsje, om't it sawat it iennige taastbere wie dat hy noch fernimme koe - op it ivich streamende gemaaltsje nei. Hy hearde Emma op 'e nij útjit-

[p. 93]

ten en hiel fier fuort sloech de Apfelkorn yn in flesse opstannich hinne en wer. Reise fielde it glês yn syn hân en preau fan de wyn.

De grûn waard ferljochte troch de tûzenen stjerren dy't oan de himel kamen. Der wie gjin moanne, mar Reise koe eltse meter foar him sjen. It waaide, Reise seach de jonge beammen mei harren fruchten woest hinne en wer gean en de rook fan it foarjier stoarme oer de fjilden. De stimmen dy't hy hearde stiene ticht by him, as siet er as lyts jonkje jûns foar it iepen rút en hearde hy allegear minsken bûten keuveljen. Reise seach it net, mar se wonken him. Hy moast komme, om't de trein oankaam wie en op him wachte. Reise draaide him om en rûn syn keammerke út. Doe't hy by it trepsgat kaam, wie de trep ferdwûn. Reise moast lykwols fierder rinne, de wei nei ûnderen wonk him as in fûl ljocht. Hy naam in oanrin en sprong nei ûnderen ta. Yn syn fal krige hy kramp yn 'e fuotten. It prykjen yn syn noas wie as it streamende wetter troch it gemaaltsje en de grize stiennen soene syn fal brekke.

De trein wie der al delriden, hinne en wer, wol fjouwer kear yn 'e wike, mar gjin ien wie der ynof útstapt. Reise foel djipper en rûn sa hurd as er koe. Op de lokomotyf stie immen nei him te swaaien. It wie John J. Stocker, dy't op wei wie nei Creek Valley. Hy kaam tichtby de razende lokomotyf en foel tsjin it swarte izer. Syn holle bonke en it sûzjende lûd bruts syn noas op 'e nij. Reise waard mislik, lykas hy mislik wurden wie op de flecht út it lokaaltsje wei.

Stadich draaide Reise him op syn side. Hy die syn eachen iepen en de swarte himel seach nei him. It wie noch like stil as niiskes.

‘Op it plak wêr't hy it stik lear begroeven hie, lykas er ôfpraat hie mei syn frou, hat hy in fort boud, “Fort Sophia”, neamd nei syn “beloved woman”.’ Hy hearde Eibe yn 'e fierte praten. ‘Do wolst it miskien net leauwe, mar dit is wier bard.’ Emma gibele, fier fuort, krekt wat te hurd, krekt wat te lang.

Reise kaam oerein en rûn nei harren ta. It gibeljen fan Emma kaam tichterby. Eibe stie by it gemaaltsje. Hy hie de flesse Apfelkorn al hast leech en wankele.

‘Reise, do hast sliept.’ Emma draaide har om. ‘Hjir, nim ek wat Apfelkorn.’ Reise naam in grutte slok en seach nei harren.

Hy wist net werom, mar hy fielde him bearesterk en hy knypte syn hannen fyn. Reise tocht oan syn dream dy't him sa sterk makke hie, as fielde hy de trein dy't troch him hinne riden wie yn syn lea. Hy seach yn it tsjuster en azeme lang en swier yn. Hy tocht oan de wylde flecht troch de fjilden fan it suden en oan de lokomotyf dy't net hurder raze koe as hy. Reise fielde him wis en suver, sûnder in fraksje need of pine. Hy gong wer lizzen en seach rjocht nei de heldere himel.

Emma kaam neist him lizzen. Se lei har earm op syn boarst en har holle tsjin sines oan. Reise seach nei har wylst hy syn fingers troch har lange ljochte hier gean liet en hja hearden Eibe yn de fierte sêft reauntsjen.

‘Wier, dit barde mear as hûndert jier lien. Syn frou is net mear kaam, mar yn de flage fan it hjoeddeiske stêdsje sit noch hieltyd in stikje brún.’ Reise fielde Emma en rukte har swiete geur.

[p. 94]

Hy sûgde lucht yn.

‘Myn sulveren horloazje leit yn de sleat. Ik ha it der sels ynsmiten’

Eibe joech gjin antwurd, mar begûn te fluitsjen. Reise fielde it bloed nei syn eagen streamen. Hy bylde him Eibe yn lykas hy no by it gemaaltsje stean soe, fluitsjend of laitsjend. Stadich kaam Reise oerein en run nei him ta. De stjerren stiene helder oan 'e himel. In tsjuster lichem by de kant fan de sleat draaide him om en lake nei him. No krekt seach Reise syn fine lippen, dy't wat heger stiene as doe't hy syn ferhalen fertelde. Eibe lake net mear, syn gibel wie fêstbûn yn syn ferstienne antlit. Reise gong foar him stean en helle syn rjochterearm nei efteren ta. Syn earm fielde as granyt en hiel efkes tocht hy oan de konsekwinsje fan syn hanneljen. Doe skeat syn earm krêftich út en rekke de kâlde hûd fan Eibe. De bonken ûnder syn noas wiene hurd en Reise tocht dat syn hân brekke soe, mar Eibe sakke yn inoar en foel op 'e grûn.

Hy rûn werom nei Emma. Se sliepte. Reise joeg him del neist har. Om him hinne hearde hy it sykheljen fan Emma en Eibe. It wie as azemen de fjilden yn syn earen, oeren troch, oant hy yn sliep foel.

V

De oare moarns wie in spesjale trein út it easten stadich delriden. Eibe en Reise moasten hurd rinne om der yn te springen. Noch krekt op tiid hie Emma harren fuortdraven sjoen. Se rôp nei harren; Eibe en Reise hiene noch wiuwd, mar doe hiene hja it rútsje ticht dien en seach Emma neat mear as de grauwe trein, fuortsûzjend de heuvels yn.

Earst twa jier letter wie Reise weromkaam. De trein stie stil op it plak der't Emma op him wachte. Se droech gjin gewaden mear, mar stie ûnopfallend tusken de oare minsken. Mei har bleke gesicht seach se de trein by del. Reise grypte nei har earms en hja swijden foar lange tiid yn el koars omearming. Doe't hy hearde dat Eibe net mear komme soe, wie hy ier yn 'e moarn nei de fjilden by it spoar rûn, dêr't de sinne krekt trochbrutsen wie. Der kaam in trein foarby sûzjen en Reise brocht de hannen by syn earen. Hy fielde syn skeinde fingers en rûkte syn smoarrige jas. De loft fielde oan as in woeste griene sé, dêr't it lûd fan de trein him ynstoart hie. Hy krige it benaud doe't de loft waarm waard en hy de de geur fan de steam skerp rûke koe.

Doe bruts de sinne troch. Ut syn jas helle hy in wyt stik papier. Hy tearde it iepen en seach der mei in soad omtinken nei. Syn swarte hannen glieden stadich oer it knûkelige papier en makken der in egale kaart fan. Hy murmele wat yn himsels, seach nei lofts en nei rjochts en rûn hiel foarsichtich mei syn wiisfinger oer it papier hinne. Presys wêr't it spoar by de sleat delrûn en it gemaaltsje rêstich streamde, stie er stil. Hy seach op en seach nei de wâl fan de sleat.