Trotwaer. Jaargang 30

[p. 45]

Trioel

Bêste Eppie,

Fan in sydlingse opmerking yn dyn besprek fan In nacht fan hûs fan Jetske Bilker bin ik in rare kjel wurden: ‘Fiif jier lyn hie ik “har dei koe net mear stikken” (s. 126) ek noch yn it rychje [fan Frysk dat te ticht op it Nederlânsk sit, TrR] opnommen, mar it is hurd Frysk wurden. Klear.’ (Trotwaer 1997, 292)

Do moatst witte, ik bin al wer jierren oan 't pielen mei in roman en it wol net. De lêste tiid tink ik hieltyd faker: dut wurdt neat mei neat. Dat ynearsten ha 'k de boel der samar hinne sabele. Ik hoopje ea noch wolris in roman te skriuwen, in omwurking fan dusse of wat nijs, mar it punt is, dat boek sil grif net binnen fiif jier ferskine. Sadwaande rin ik de kâns dat wurden dy't ik no sûnder euvelmoed skriuw, by it ferskinen fan it boek ferâldere binne, en oarsom dat wurden dy't ik no noch mij, om't se yn myn êgen net geef binne, by it ferskinen fan it boek krekt geef Frysk wurden binne.

Soks moatte wy net hawe, en myn fersyk oan dy is: Kinsto net - leafst yn Trotwaer, want dan hat in oar der ek wat oan - rigen wurden en útdrukkingen jaan dy't no noch net yn 't Frysk thúshearre, mar oer fiif hier wol? Soks soe ús, skriuwers en resinsinten, oer fiif jier in bulte geharsenskrab besparje.

Do moatst witte, ik haw it Frysk net út in boekje leard, mar op 'e dyk. Wat de minsken seinen, dat wie myn noarm. As ik ús mem sezen hearde fan: ‘Ik ha de reberberplant arich benut'ge’, dan tocht ik dat soks gewoan gongber en liben Frysk wie. Mis fansels, dat begrip ik no. Us mem hie dat wurd noait brûke mocht, se hat myn taalnoarm ferpest mei âldfrinzich Frysk. Us mem is no al wer jierren dea, en fan 'e deaden neat as goeds, mar duthat dochs in kapitale flater west.

It ûngelok dêrby is, dat ik ornaris ek ferkeard ha mei lju dy't krekt as ik de noarm sochten yn it sprutsende Frysk fan 'e ge-

[p. 46]

woane Fryskprater. Sa'n ien as Anne Boersma bygelyks. Ast dy wat fregest, dan sei se: ‘Ik ha 't sa ek wolris heard, mar dat is my net eigen. Ik sis dit, mar yn dy kontekst leaver dat’. Wat ha je dêr no oan? Fan 't maityd wie ik by Hotze Tsjepkema by de oanbieding fan it earste eksemplaar fan Efkes taalbourkje II. Ik hie dat hele boek typgrafysk behoffene en ik wie stroffele oer it artikel ‘45. Foarmferskaat’ mei as foarbyld op s. 92: ‘3. Apperel, oprel, opril. (Oprinnende reed, dy't mei ferdrach yn de skeante fan in hege dyk leit).’ Yn myn De Reade Bwarre hie ik fan ‘abberel’ skreaun, want sa hie ik dat fan ús heit heard. Ik haw Tsjepkema de kwestje foarlein en frege: is ‘abberel’ dan ferkeard? Hy sei: ‘Ik haw it sa heard, mar wat jo seze kin faaks ek wol’. Do wolst sa'n âld kearel fan 96 net in slach foar de harsens jaan, mar Eppie, wat hast no oan sokke lju? Niks en nochris niks. Dut kin en dat kin... Ik moat witte wat goed en ferkeard is!

Dêrom is it sa moai datsto wis bist fan dyn noarm. Dat sil grif ek mei komme trochdatsto it Frysk út in boekje leard hast. Dat is allegear folle better, want dan hat men al dy onwissichheden net en dan hoecht men jin net te steuren oan wat de minsken allegearre echt seze.

It alderknapste fan dy fyn ik nammers datsto op it jier ôf witst hokker wurd ferâldere of oarsom ynboargere is. As ik soks útsykje moast, dan soe ik yn alle doarpen en útborrens korrespondenten ha moatte dy't my op aldjiersdei listen stjoerden mei derop oanjûn it tal kearen dat beskate wurden foarkamen. En op grûn dêrfan soe ik dan beslute: dat wurd komt hast net mear foar, dat is ferâldere, en dat fan komôf Hollânske wurd wurdt sa faak brûkt, dat is no akseptabel Frysk. Mar do hast al dy korrespondenten net noadich. Do stapst moarns fan 't bêd ôf en dan sjochst even yn 't waar en dan seist: ‘It wurd “broeksbokse” is fannacht útstoarn, tenei is it “broekspiip”, hear bern.’ Ik tink eigentlik, Eppie, datsto de Heare God bist. Hast dat sels ek alris yn dy omgean litten?

Earbiedich groetsjend, Tr. Riemersma