|
| |
| |
| |
Tjitte Piebenga
Dit lân
(In syklus)
I. De Dakken Fan Frentsjer
Dizze reade en blau bepanne see mei ruten
dy't gloedzje, faaks bijstien fan in keale
moanne, lyk op de efterein fan Eisinga, de
tûke wolkjimmer, dy't slomme ûnder dizze
dakken en syn rêden bedeuvele: ‘De wrâld sil
net fergean’. Sa dizze nommele banneling.
Wa wit noch fan patriotten? Mar eltse dei
rinne staasjes nei syn souderwurk, mei in
oarder lykas syn neibaude planeten.
Under dizze dakken moeten folken elkoar, yn
sealen fol geleardens, yn winige kroechjes.
En de krúk ferline yn de Bogt, bytsje by
bytsje útskonken. Gjin Pieter of René mear
mar har skaden doarmje om en Nij-Amsterdam
of ‘Ik tink’ fersilje net, it wriuwend
tinken, dat de wrâld feroare. Wy binne harren
takomst. Wat hja net wisten witte wy, mar net
genôch. De wrâld wol, de minske net feroare.
| |
| |
Drinke wy ien parfait mei de reek fan dy
mannen, dy't tochten ûnder dizze dakken,
sa blau, sa read. Lykwols skeine wy, wy
ha net leard. Wat boarten wy hjir op de
flierren, nea pas: de knikkerts woene rôlje,
auto's út harsels ûnderweis nei de plint.
Teare wrâld yn wrede hantsjes, net oars as
‘Ik tink’ of Nij-Amsterdam of Eisinga syn
lear-hielal. Wy witte fan oere noch pompstôk.
| |
| |
| |
II. De Bogt Fen Guné
Hy wie der earst, dy lânhearre mei wite snor,
sa geef as kryt oan de stamtafel. Dit bewâld en
dizze rigels fan sa'n ciderhûs, dêrt studinten
bearden. Dêr, yn 't strie, ûnder it biljert,
wie heit, fier fan 'e wrâld en witwêrsanne.
Dreamde er? En wat syn dream? Ien kuier letter
it beskie: ‘Drop en whisky akkerdearje net,
sjoch it spui’. Mem stoarre yn it grint oan
de foet fan Willem Westra. En it hielal wie harres.
Hjir wie de swannejacht, wat stoarren se oanminnich,
de slanke halzen bûgd yn 't wytst ketoen. Dêr, op de
boppeseal, sa broas 't kermyn, dat wy dêr heinden.
Dy flues muzyk, dy't driuwk'let om dyselde balken,
stil dochs, efkes, lit sa'n meldij noch jonkerje.
De gaby-boston rûze yn de pettycoats, it dûnsjend
pear, sa ynlik as 't mar koe. Leaf famke, de earste
swan fan Leda, en yn 'e flecht foel se my ta, hiel
wjokkelich. En hoe lang is dy kening lyn?
| |
| |
En no, sa'n tiid ferby en oarden hast fergetten,
gjin wite snor, in nije soan, dêr't dochterlea
ien ambon drinkt, sa wiis, ûnder dyselde balken.
Deste djipper it fergoed, it sjen allinne al,
de tiid hat west, it ciderhûs 't ûnthjit ferby,
lykas dy feint fan doe, en gjin kertier dat rint.
Ien eachopslach, earmhertige opdonder, en seis
planken lizze ree, sa goed, sa kwea. De foarsitter
sil sprekke: ‘De dei is begûn!’
| |
| |
| |
III. Sicht Oer It Noarder Bolwurk
Sa read dy pannen om it wyt kejút, strak tsjin
dat read ferteekne. Dy âlde stammen, it grien
boppe de pannen út, noch krekt yn 't sicht foar
de bedelte oer. Dêr de huzen, oare kant de skiere
grêft, dêr't de Geusen fochten, pearkes flanearren.
Sa djoer dit mimerjen. 'T Kenon gie ôf, de bôle
skeat witwêrsanne, elts wit wêrom. En de theehúskes,
sierlike dames. Hjir begraaft men de leafste,
net yn 'e wreedste moanne, mar hoeden en alderbêst.
It grien rint oer de romt' by dy kerbûstige ipen,
de âld oersetter wist it al: Garaazje De Vries en
Blûmketerp, nea yn hâldershân, heger as 't bolwurk.
Eare wa't eare takomt, de dorre vlakten wiene gjin
woastinen, mar earder breedút bebûtere lân fan Syn
eigen kontrijen by Erkens. It âlde paad fergetten,
beboud mei huzen en huzen. Gjin ein oan de foarútgong,
mar de ipen fertoarkje, stadich Frentsjer,
dêr't earder geleardens troch de sealen dreau.
| |
| |
Hulen knisperjend ûnder de foet, fergien ûnthjit
en in ferbydreaun liet? Bitter is alles, ferfleine
tiid, dy't uzes en net uzes is. 't Skamper tinken,
wreed as 't mar kin, fan in yn 't foar ferret seizoen.
Mar oan 'e oare kant forsythsia, weeldrich yn bloei,
mei knoppen sa fol. Dat lytse famke, fier efteroan:
‘Ik kom, ik kom’, krek of't hja 't plan hie nea te
stjerren. Sa driuwe merkols op in spegel, de moanne
yn de grêft. Wy moatte stadich lotterje.
| |
| |
| |
IV. Lette Simmer Op 't Koehoal
Breed, breed dit lân, ûneinich breed,
ferokere te ier noch: ‘Hear, it is tiid’.
De fruchten sammele, it lân op stoppels,
moarn begjint de jacht, sa komt de hjerst,
houterich en wreed yn 'e snút. Ferhûddûke
pleatsen, sa lyts ûnder de stoarmen, kommend
út see. Almachtich de tuorren en steil yn de
lear, lykas de minsken. Kofje giet swijend
om by de ierdappeliters yn de opkeamer.
Breed, breed dit waad, ûneinich breed,
dit ryk fan de núnderfisker, skier en lang
ferlyn, dy himpen winterkost, dêr't wetter
en platen om skriemden. Dizze twamûnige
lânsdouwe, mei op 'e kime, pears, somtiden
in bewiis fan lân. Dan blikeret de sinne,
oan't skierens komt, fier, fier út see, dy't
gjin see is, mar in twaslachtich oarde
fan in stikelich en mûltergjend bestean.
| |
| |
Lang, lang, in libben hast ferlyn, sa lang
't earbiedich rikken nei dy apel, it lizzen
soel en 't waar as lamkes nei it swimmen.
Ja, sokke boarstkes, sa klam ûnder it ketoen,
it flaaikjend hôf sa kostelik. Dit mimerjen
tafallen: dy jongelju binne wer thús, en
sa't se wiene, neat feroare. Har glimkjen
koezet, in amerij, fersillet oer it waad.
En op 'e dyk in âlde man mei Bijke.
(fragmint)
|
|
Auteursrechtelijk beschermd