Trotwaer. Jaargang 24

[p. 51]

Benny Holtrop
Deadzje de boadskipper

No't er foar har oer stiet, fielt er him ynienen ûnwis, freget er him ôf wat er hjir docht, oft it de reis wurdich west hat, dy uterste foarsichtigens. Unwissens, hy hat der de lêste tiid gauris lêst fan. Hjoed benammen. Dizze is dus ûntkommen destiids, hat it syn mannen ôfwûn. Krekt sa'nien wol er rieplachtsje! Dat boppedat sa'n ôffallige Kurde dy't him op 'e lije side oankrûpe woe, him fernije moatten hie dat er noch wol ien wist te wenjen! Persoanlik hie er de man útkloarke, him doe deasjitte litten en dêrnei de Geheime Garde opdracht jûn har wenning te finen. Yn ien fan 'e krotten fan in delsetting earne yn it distrikt Djoudy Sindjar, nota bene deun by ien fan harren geheime ûndergrûnske lânsearynrjochtings, hiene se har fun. Faker as ien kear hie hy destiids it gebiet besocht. De lansearynrjochting Djoudy Sindjar, net fier fan de ruïnes fan it âlde Ninevé ôf, wie ien fan de earsten dy't ûndergrûnsk oanlein waard. Yn fol ornaat hie er him op it plak sels ynljochtsje litten oer de foarderingen fan it projekt troch de Frânske, Dútske en Russyske saakkundigen. Underweis derhinne hie de befolking dan de opdracht en gean lâns de rûte stean. Se doarsten net wei te bliuwen, mar it jûchheiroppen hiene se benefter litten. Dan net, it hie him stikele, likegoed net genôch om it ta represailles komme te litten.

Hjoed lykwols hawwe se him hjirhinne brocht nei't se him mei soarch ferklaaid en bemantele ha, ûnwerkenber makke, sels de snor is him ôfskeard.

De yrritaasjes ûnderweis oer it feit dat it safier mei him kommen is, hat er it dreech mei hân, mar se hiene dochs geandewei plak makke foar nijsgjirrigens, mei dat nuveraardige gefoel fan gefolgen dat er net fan himsels wend wie: him in frjemd fiele yn it lân dêr't er oer hearsket, mar dêr't fijânskip him stadichoan gluorkjendewei oeral liket te folgjen. Earstdeis koe it needlot taslaan, wist er. Mar wannear? Hjoed ferwachtet er in antwurd.

Nei't er him oer de asfaltwei ride litten hat oant de grins fan it distrikt ta, is er oerstapt yn in karre, lutsen troch in ezel. Sa is de befolking it hjir wend. In flink tal trouwe gardisten hat elk dy't yn dit gebiet wennet, al de hiele ôfrûne wike yn dwaan en litten

[p. 52]

skade. Opdracht wie: fertinkingen net ûndersykje, mar ôfstraffe mei de kûgel! Lykwols, feilich soe er him hjir noait fiele.

Under in provisoarysk ôfdakje tsjin 'e fûle sinne, hossebossend troch de gatten en kûlen fan it paad, hat er it doel berikt, wylst it ‘Allah akbar’ him net fan 'e lippen wie. Mar krekt as miende er it net diskear, as mòcht er it net miene!

Of hie it miskien te meitsjen mei it oanienwei ûnder eagen krijen fan dy spoaren dy't de oarloch achter litten hie, de fernielings, de folsleine ferneatiging hjir en dêr?

‘Kontakten wurde nea ôftwongen.’

‘Jo sille ryklik beleane wurde.’

‘En dan nòch!’

‘It bliuwt geheim.’

‘Al myn klanten komme hjir yn it geheim, sûnt...’

Se makket de sin net ôf, meunsteret de man yn 'e lange kaftan dy't foar har oer stiet. De holledoek hat er foar it gesicht slein, in stikje foarholle en de eagen frijlittend. Likegoed hat se fermoedens, al fan it momint ôf dat er deryn kaam en se syn lûd hearde.

‘Ik ha jo sein dat gjin hier op jo holle te nutte makke wurde sil, op myn wurd fan ear, dat moat dochs foldwaande wêze.’

It hat genôch bliken dien dat sokke wurden nea foldwaande binne. As it hurd om hurd gie en ús foarsizzings kamen út dan moast ús soarte it altyd as earste belije.

Se skoot de lange steek dêr't se niis mei achter in balke heakke, omslachtich rjocht, rint nei de spegel, lûkt de tinne wale foar it antlit wat fansiden en boarret de dûnkere eagen suver troch it sulverbromide hinne. ‘Ik wol dat jo stil binne!’

De frou lit har meidriuwe op 'e weagen fan 'e imazjinaasje, wylst yn 'e spegel it iene byld nei it oare op har takomt út 'e rjochter boppehoeke wei om dan loftsûnder wei te ebjen: in faai teken.

Rûnen de bylden no mar fan lofts nei rjochts, dan soe der noch wat fan te meitsjen wêze as se Him der by oanrôp, de Alqcyr, it Haad fan 'e tsjinspraak. En dan noch!

Leafst horizontaal moatte de bylden oer de spegel rinne, wylst eksintryske linen wize op streekrjocht kontakt mei de Genius en dat bart mar komselden.

Mar diagonale bylden, se betsjutte per definysje ûnrant en it medium dat soks trochjout, falt steefêst yn ûngenede.

De frou knypt de eagen ticht sa no en dan: sá ynkringend binne guon bylden, sá dominant. Se lykje harren te mingen mei de grize reek fan 'e wijreek dy't stadichoan de beheinde romte folle hat. Nearzich wurdt in trance derfan.

[p. 53]

As it har te lang duorret, wynderet se wat koelte nei har ta mei de earmen, de lange wide mouwen, mompelet in wurd, in namme.

De man lit de frou in hoart gewurde. Har gepreuvel, dat út neat oars bestiet as út in oerfloed oan sjwalûden, makket him nidich, makket tagelyk de ûnwissens slimmer. Nee, hy hoecht him perfoarst net ôf te freegjen oft er it noch altyd goedkrije kin dat er eartiids syn Garde opdracht jûn hat en roegje se allegearre út. Gjinien mocht ûntkomme. Mear as twatûzen hollen hie it opsmiten, oanfierd yn frachtweinen, bewiismateriaal. Hoe soe dizze it hân ha en ûntkom oan syn mannen? Wie se de iennige?

Hy hie se persoanlik skôge, dy hollen, stik foar stik. Twatûzenienentritich wiene der om krekt te wêzen. In deimannich hie er der oer dien. De stank wie tsjin 't lêst te snijen.

Allegearre froulju wiene it. Soks lei foar de hân. Ommers, oerâlde skriften learden dat de Kweagenius oait fan de Gog en de Magog opdracht krige hie, de frou út te kiezen foar harren doel. En wat wie it feilleas slagge! De frou as Mem fan it kwea! Sûnt moast har stal ferhoalen bliuwe!

Hoeden wie er der tuskentroch skeuvele. Yn twa lange rigen hie er se dellizze litten. De halzen dêr't it bloed yn brune koarsten op bedroege wie, nei inoar ta. Se lieten in smel paad frij.

In kear as wat hie er huvere by it sjen fan skoulike eksimplaren. Iepensakke raffelige bekken sûnder tosken, grutte krûme noazen en wynbrauwen as wylde bjinders boppe de ynfallen eachkassen.

In stikmannich lieten de grouwe opswolde tonge út 'e mûle hingje as woene se nòch harren galle spuie.

Guon hiene harren ferset. Dêr hie de Garde de hannen fol oan hân. Se hiene harren derop útlibbe. Ferskate kûgelgatten yn sokke hollen wiisden dêrop. Hy hie der grimmitich om lake.

Mar ek hie er in kear as wat de triennen yn 'e eagen krige: der hiene sokke kreaze eksimplaren by west. As man koene je allinne mar fermoedens ha fan wat der achter dy sluiers beskûl gie.

By de aldermoaisten hie er wat langer toeve. Dy hie er begearich yn him opnommen. De eachlidden dy't as teare side de eagen ôfdutsen, de fine teisters as sierlike waaiers ferlegen delslein tsjin de boppekant fan 'e wangbonken oan, de ivoarkleurige noas as in foarbyld fan klassike byldhoukeunst oanbrocht midden boppe de folle bleke lippen, it kin en de wangen dy't er streakje woe nettsjinsteande de kleur dy't mei it libben weiflechte wie, it hie tige op him ynwurke.

[p. 54]

Hoe soe it west ha as er dy ravenswarte lokken fan de aldermoaisten by harren libben ris troch de fingers glide litte kinnen hie? Hy betrape him derop dat langst dy't slomme yn 'e hernen fan it lichem, him ynienen op 'e waarme wyn ûntjoech en him foar de eagen begûn te dûnsjen as stof yn 'e strielen fan 'e simmersinne.

‘Allah akbar, Allah akbar, Allah akbar. Ferjou my!

Jo dy't my oan 'e macht brochten en Jo dy't my sûnt skewiele mei rykdom, oansjen, in helder ynsjoch yn 'e problemen fan 'e tiid, Jo dy't my boppedat tasteane sa no en dan gebrûk te meitsjen fan 'e moedwil fan 'e njirre dy't sa glûpsk sûnt it Oanbegjin de wrâld nei syn hân setten hat, Allah akbar, ferjou my, ferjou my.’

‘Endor’, mompelet de frou.

‘Palestina!’ lit er him fuortynienen ûntfalle. Hy skrikt suver fan himsels dat er syn mûle deryn slacht. Se hat it him mei klam ferbean. It soe de kontakten dy't se leit, skeine kinne, broazel as dy binne.

‘Sa-ul-bar-Kis.’

Hy knikt. Bliid dat it kontakt der noch is. Der is se dus hielendal. Dat moat wól trijetûzen jier lyn wêze! Mar wêrom Sa-ul, de eardere kening fan it Bruorrefolk? Wêrom krekt hy yn 'e frede, dy't er hatet om de striid dy't er oanienwei fierde tsjin it Kaftorfolk dat al sa lang de kuststreken bewenne hie en dat der alle rjocht op hie dêr te bliuwen?

Se moast him troch ha, de frou foar de spegel, en dat se Sa-ul oproppen hie, wie mei opsetsin, om't dy ek tangele siet mei de ûnwissens fan 'e geast en hy ek de greep op himsels linkedewei ferlear. Hy hie se èk útroege en him wiene èk guon ûntkommen, alteast dy iene dy't nei Endor flechte wie, dêr't er, koart foardat er oan syn ein kaam, hinnegien wie om rie.

‘Sa-ul’, mompelet er tegearre mei de frou, hieltyd wer, oant er it yn syn bloed fielt en it him de skonken en earmen swier makket. ‘Sa-ul, Sa-ul, Sa-ul.’ Hy slokt, de namme bedroeget him suver yn 'e kiel. Hy hatet dat folk dêr't Sa-ul kening oer wie om't it harren oanienwei achtersit en opjaget om kriich te fieren. Hate ek, om't altyd safolle ynspiraasje fan dat folk útgien wie. Mar tagelyk droech it it needlot mei ta foarbyld steld te wêzen. Krekt dêr lei harren kwetsberens en leine net krekt dêre folop kânsen ta de folsleine ferneatiging? Earstdeis sil de nije einfaze oanbrekke en hy sil de Lieder wêze! Syn namme wol er letter byskreaun ha yn 'e rige fan 'e Grutten!

Sadwaande hat er him oefene yn 'e kriichskunde al fan jongs ôf. Mei eigen sibben focht er sels, om't er witte woe hoe sterk oft er wie, ear't de einkriich om it earstberte-

[p. 55]

rjocht dat harren sa falsk ûntstellen wie, losbarste soe. Dat folk, de blokkade op 'e wei nei de einfrede dy't troch him stal krije sil, moat deroan!

‘Sa't jo wredens froulju har bern ûntnommen hat, sa sil ûnder de froulju ek jo mem har bern ûntnommen wurde.’

De frou swijt. Noch altyd stiet se foar de spegel, de rêch nei him ta. De wijreek kringt him ynienen skerp ta de noasters yn, nimt har wurden mei dy't him nei de holle krûpe. Ynienen sjocht er wat him te dwaan stiet! De ûnwissens fan Sa-ul wie in misrekken, dy't him net yn 'e macht krije moat! Sa-ul wie net klear foar de einsege, mar hy sil it wêze!

Nòch hâldt er it antlit foar it grutste part bedutsen, mar de njirre hat syn wurk dien en lit de hate útinoar spatte yn syn holle. It makket him de harsens ta in woastyn.

Stadich rint er op 'e spegel ta dêr't er de frou har antlit yn sjocht. Oan beide kanten fan 'e houten list beskriuwe har earmen heale sirkels troch de romte. Se tine út en meitsje de woastyn droech, hjit. De tonge fielt him as lear. De doek sakket del en jout no syn hiele antlit bleat. Harren eagen moetsje inoar. De frou knikt as teken fan werkennen.