Trotwaer. Jaargang 19

[p. 299]

Jabik Veenbaas
De reis

Ik fiel my meastal al in stik better as ik it kantoar efter my litten ha en op 'e trein stean te wachtsjen. Ik rin altyd nei it stasjon ta - even yn 'e bûtenlucht, dat is goed foar dy ast de hiele dei harke hast nei hiersubsydzje-oanfragen, de holle dûzelet dy dan middeis fiif oere wolris. It is aardich wurk hear, dêr net fan, helpst de minsken, leist harren út hoe't it systeem krekt yn elkoar sit, it binne faak lju mei in smelle beurs en it kin dy fansels in stik skele asto elke moanne hûndert of hûndertfyftich gûne op dyn hier weromkrijst. Sels wenje ik no alwer in jier as fiif yn sa'n nijbouhûs mei Sjoukje en sûnt twa jier mei ús lytse Tsjits en ik wit duvelske goed wat it betsjut om fiif- of seishûndert oan keale hier op te bringen. Nee, ik doch it wurk graach, ik wit wat de minsken by my bringt; de soarch foar frou en bern, elk tsientsje datst minder betellest is meinommen. Ik besykje altyd freonlik te bliuwen, de klanten mei wat begryp yn 'e mjitte te kommen, ik hâld der sels ek net fan om ôfsnaud te wurden oan loketten. Dochs kinst oan 'e ein fan 'e dei goed dyn nocht hawwe, dan moatst der wolris muoite foar dwaan om dyn geduld te bewarjen. Mar it jout dy foldwaning, fernimst it oan 'e minsken hoest tsjin harren bist, se betankje dy en sizze freonlik dei. It leit ek net yn myn aard om gau op te spatten of skerp te wêzen, as ik in klant help dy't lilk wurdt omdat er neat krije kin en begjint te skellen, dan sis ik meastal neat en wachtsje oant de bui oer is.

Natuerlik hast dyn nocht wolris, mar sa't ik al sei, it leit net yn myn aard om dalik de skerpe bek der mar yn te slaan - en dêr winst ek neat mei, dat haw ik al faak murken.

It is al wurk dat dy noch efkes yn 'e holle omtoarket: haw ik dit wol goed dien, tsjin dy hie ik better wat oars sizze kinnen. As ik dan eefkes troch de stêd rin, reitsje ik it kwyt. As ik op 'e trein stean te wachtsjen, tink ik meastal wat oan thús, oan 'e lytse en oan Sjoukje, en ik krij der sin oan om nei harren ta en noch efkes mei de fuotten rjochtút foar it iten, mei in lekker kâld fleske bier.

Ik stie dus op it perron. It wie op in freed, in moaie jûn yn septimber, de jas koe los. Ik stie wat yn 'e prakkesaasje, of wat te dreamen, mar yn elts gefal, ynienen stiet der in frommeske foar my - ik haw har net oan-

[p. 300]

kommen sjoen - en se freget my wat. ‘Wat seine jo?’, freegje ik, want ik haw har net ferstien sa yn 'e gauwichheid. ‘Hawwe jo ek in pear kwartsjes foar my foar de tillefoan?’ Och, ik jou har dy kwartsjes, eins sûnder der goed by nei te tinken, want ik wit fansels bêst, net elkenien dy't soks freget is earlik, mar kinst op 't lêst ek net oeral in punt fan meitsje, wat kin my no dy pear kwartsjes skele. En boppedat, it koe bêst wier wêze, miskien wie se har beurs kwyt en moast se no belje dat ien har ophelle of sa. Se seach der ek net út as ien dy't drank op hie of oan 'e drugs wie. It wie noch in jong froutsje, tritich jier miskien, kreas om te sjen, yn fan dy spikerklean, sa'n rokje en sa'n jaske, fan dat moaie dikke swarte hier, in pear weelderige skonken yn swarte trochsichtige hoazzen, se hie fan dy reade skuon op hakjes oan 'e fuotten. Se hie neat by har fan in tas of sa, miskien wie se ek wol bestellen, wat wit je der fan.

Afijn, ik haw har de kwartsjes jûn en eagje har even nei wylst se by my wei rint en ik sjoch en hear dat se itselde oan mear minsken freget. Der is fierder net ien dy't wat oan har jout; ien man docht krekt as sjocht er har net iens. Dêr hâld ik net fan, as minsken sa dogge; jo kinne sa'n frou dochs op syn minst freonlik te wurd stean. Dan rint se fierder, in bytsje sleau, en ynienen slacht se de hannen út nei beide kanten, se sakket troch de knibbels en docht krekt as fljucht se as in fûgel.

Sa sabeare fleanende rint se troch en keart har dan om, giet it perron del, myn kant op, even gefaarlik ticht by it spoar lâns. As se noch in meter as fiif fan my ôf is, glimket se nei my. Ik reagearje sa'n bytsje heal - dêr is krekt de trein. In lyts eintsje by my wei bliuwt se stean. Ik wit net oft ik it my ferbyldzje, mar it liket krekt oft se kontakt siket, as geane har eagen sa no en dan myn kant út. Ik sjoch rjucht foar my út en wachtsje oant de minsken útstapt binne. Der skoot in âlde frou mei in boadskipkarke foar my de trein yn, en ek in man yn in bêzje reinjas mei in aktetas ûnder de earm. Twa skoaljonges glûpe noch krekt by my lâns.

As ik deryn bin, rin ik dalik nei rjochts, dêr is sa'n ôfsletten kûpee, ik gean by it rút sitten. Ik sykje meastal sa'n stille wurkromte op, ik moat dochs altyd noch in healoerke reizgje, en dan lekker even by it rút sitte, dat fyn ik noflik.

Troch it rút oan'e oare kant fan it gongpaad sjoch ik dat it frommeske fan saniis ek ynstapt. Yn 'e trein ferdwynt se even út it sicht en dan dûkt se op foar de doar fan myn kûpee. Se glimket no dúdlik nei my, ik besykje achteleas ta it rút út te sjen. Se skoot de doarren út elkoar en komt deryn. ‘Daach’, seit se. ‘Dach’, sis ik, in bytsje koart, mar net ûnfreonlik. Skean tsjin my oer giet se sitten, by de doar. Se hinget har spikerjaske op en docht de earmen oer elkoar. De kûpee bliuwt fierder leech en de trein be-

[p. 301]

gjint te riden. Lokkich seit se neat mear - ik fernim wol dat se út en troch myn kant út sjocht, mar goed, safolle kwea stekt dêr ek net yn, der is fierder net ien by, ik doch krekt as fernim ik it net, oer in healoere stean ik ommers wer bûtendoar.

‘Binne jo ek troud?’, freget se ûnferwachte.

‘Ja’, sis ik, ferheard.

‘Ik hoegde hielendal net te beljen’, seit se dan.

‘Oh nee?’, freegje ik.

‘Ik bin oan 'e hearoine, ik spuitsje my hartstikke dea.’

‘Hm’, sis ik. Ik fiel my ûngemaklik, ik hoopje net dat dit te lang duorret en wy binne noch net iens healwei H.

‘Ik haw dizze wike wol mei fjouwer ferskillende mannen neukt’, begjint se nochris, ‘ik bin sa geil as bûter. Ik neuk mei safolle mannen as ik kin.’

‘Oh.’ Se is net goed by. Ik fernim dat ik in holle as fjoer krij. En dochs wynt it my op wat se seit. Sil ik de kûpee útrinne? Unsin, noch even mar, dan bin ik der. Se is fierder eins ek net lestich, se fertelt gewoan mar, dat is júst it gekke.

Dan geane de doarkes fansiden en komt de kondukteur deryn.

‘Dame en hear, jo kaartsjes asjeblyft.’

Ik helje myn beurs út 'e binnebûse fan myn jas en langje him myn abonnemint oer. De frou reagearret net. ‘Mei ik even jo kaartsje sjen’, seit de kondukteur tsjin har.

Se hâldt har eastyndysk dôf.

‘Ik wiis jo derop dat jo ekstra betelje moatte as jo gjin jildich plakbewiis hawwe.’ Gjin reaksje.

De kondukteur rint fuort.

‘It kin my niks skele’, seit se dan wer tsjin my.

‘Kinne jo net better betelje?’, freegje ik har.

‘Ik haw gjin jild.’ Se sjocht wer foar har út.

Se hat helgriene eagen, dat sjogge je net faak. Se is ek net meager of sa, se hat sels in sûne reade kleur op 'e wangen, har wangbonken stekke in bytsje út, se hat wat donkers, hast wat Yndiaansk. Se is slank en nochal lang foar in frou.

Se stekt in sigret oan en as se smookt, mei har linkerhân yn 'e earmtakke fan 'e rjochter, leit se har beide fuotten op 'e bank tsjin har oer, in eintsje út elkoar, de smelle reade puntsjes fan har skuon stekke skean omheech nei beide kanten.

De trein remmet stadich en hâldt. H., wy binne sawat op 'e helte. De bûtendoar fuortby ús kûpee sûzet iepen. Ik sjoch de kondukteur wer foar de kûpeedoarren stean. Hy lûkt se iepen.

[p. 302]

‘Dat is se’, seit er en wiist nei it froutsje tsjin in man dy't foar him lâns de kûpee yn stapt. Neist de kondukteur ferskynt noch in oare man.

‘Plysje’, seit de earste fint tsjin it frommeske, hy hâldt efkes in bewyske tusken tomme en fingers op. ‘Jo woene net betelje?’

Se antwurdet net en sjocht foar har út, de lippen hâldt se stiif op elkoar. Se lûkt har fuotten ek net yn.

‘As jo net betelje, moatte wy jo meinimme’, besiket de fint nochris.

Se sjocht even omheech en spuit him dan lyk yn it gesicht. Hy docht in stap efterút. ‘Ferdomd’, seit er, en faget him de flibe mei syn mouwe fan noas en wang. Dan winkt er de oare man mei in knikje. Sels pakt er har fuotten en triuwt dy fan 'e bank ôf. Se skopt fan har ôf, rekket him yn syn ljisk mei har iene hakke. Hy ferbyt syn pine en besiket har iene earm te pakken. No komt er tsjin myn knibbel oan, ik gean stean om him romte te jaan. Se wrakselt har los, mar it is te let. Se steane oan beide kanten fan har, no komt se net wer los, hoewol't se it noch al besiket. ‘Lit my los, kloatsek! Kloatsek!’, ropt se. Se nimme har mei nei it gongpaad, se ropt no hieltyd troch en begjint te gûlen. De kondukteur folget de trije. Se geane it perron op, automatysk rin ik nei it gongpaad om te sjen. It frommeske raast en fjochtet noch, mar hat gjin kâns. Noch ien kear sjocht se myn kant út, mei grutte, felle eagen. Se spuit nei my, mar de flibe rekket de trein net iens.

Ik sjoch harren noch efkes nei, dan rin ik werom nei de kûpee. Ik bliuw noch stean, it hert kloppet my oerstjoer, ik haw it swit op 'e foarholle stean. Dan draai ik it rútsje iepen en leunje der ta'n út, mei de earms op 'e râne. De bûtendoarren fan 'e trein sûzje ticht en stadich set er him wer yn beweging.