Trotwaer. Jaargang 19

[p. 296]

Jabik Veenbaas
De twa soannen

Der wie ris in kening dy't by syn paleis in hiele grutte tún hie. De tún waard al jierren en jierren lang ûnderhâlden troch in túnman dy't syn fak boppemjitte goed ferstie, want der stie in weelde fan blommen yn, it wie in lust foar it each. De kening, dy't der sneins altyd yn kuiere mei syn frou, geniete dan elke kear wer fan 'e kleuren en it grien, fan 'e snieklokjes en krokussen ier yn 'e maitiid en de daljes en asters fan augustus. Elke snein rûnen se ek altyd efkes by it lytse hûske oan yn in hoeke fan 'e tún, dêr't de túnman wenne mei syn frou en syn beide soannen, in twaling, grutte jonges al, dy't har heit omraak bystiene yn it wurk. Sokke dagen praten se in pypfol. De kening sei tsjin 'e túnman: ‘Wat stiet de tún der wer moai by’, of: ‘Spitich dat dy flear omwaaid is, hin.’ ‘Fine jo, majesteit, it is ek sa, majesteit’, antwurde de túnman dan.

No wie de túnman al net jong mear en de kening hie - regearje is op 't lêst foarútsjen - alris oer syn eventuele opfolging neitocht. It soe it bêste wêze, beriddenearre er, as ien fan 'e soannen de tún oernaam as de âlde túnman stoar; sy koene de tún beide goed en wiene it wurk fan jongsôfoan wend. Mar wa fan 'e twa? De jonges wiene like âld, beide hiene se eins likefolle rjocht. De kening hie it der mei syn frou oer, se kamen der net út, de saak bleau lizzen lykas safolle saken en ynienen wie it safier en kaam der in dei, midden yn 'e winter wie it, dat de âlde túnman slim siik waard. It rûn hommels ôf mei de man, it duorre mar koart en doe sei de dokter dat er mar in pear dagen mear te libjen hie.

Hastich naam de kening no it beslút de túnman sels te rieplachtsjen foardat er stoar. Hy rûn de tún troch nei it hûske ta en siet by de sike man, mei de frou, dy't ôfgryslik gûlde. Sêft spruts er de túnman ta: ‘Bêste man, it spyt my tige dat wy jo aanst misse moatte. Jo hawwe in poerbêste túnman west, mar ik bin net allinnich kommen om dát te sizzen. Ik woe it mei jo hawwe oer jo opfolging. No hie ik oan ien fan jo soannen tocht, mar wa fan beiden moat it wurde?’ De túnman tocht efkes nei en sei doe stadich: ‘It binne beide goede jonges, se fersteane it fak likegoed, mar se hawwe, wat sil ik sizze, se ferskille fan opfetting oer tún en blommen, harke en skoffel is foar beide net itselde. Ik haw der sels ek oer neitocht en ik woe jo freegje: jou elke soan in helte fan 'e tún foar trije jier en lit him,

[p. 297]

waans tún nei trije jier it moaiste is de nije túnman wurde.’ De kening loek in tear yn 'e holle en sei doe dat it goed wie.

In pear dagen neidat de âlde túnman stoarn en begroeven wie, liet de kening de beide jonges by him roppe en hie it mei harren oer de winsk fan har heit. Ien fan 'e twa naam it wurd en sei: ‘Foardat er stoar hat ús heit ús fan 'e winsk op 'e hichte steld. Wy hawwe it der tegearre oer hân en nimme de wedstriid oan.’ Sa kaam it, dat de tún yn twaën dield waard, der waard in heech stek oanbrocht yn 'e midden en wylst de iene soan, Durk wie syn namme, him yn it hûske fan syn heit te wenjen sette en de soarch foar syn mem naam, liet de oare, dy't Jarich hiet, oan 'e oare kant fan 'e tún foar himsels in hûske bouwe, yn wat no syn helte wie, trije jier lang.

De maitiidssinne hie de kâlde grûn noch net ûntteid of de beide soannen teagen oan it wurk. Der waard skept en snoeid, skoffele en plante, elke dei koe men de jonges oan it wurk sjen, fan 'e moarne oant de jûn wiene se yn 't spier, allebeide, it wie oan harren te sjen dat se har opdracht earnstich namen.

Ek al gau waard dúdlik dat de beide jonges in oare oanpak foarstiene, en no is de iene túnman de oare net, mar hjir wie it ferskil wol hiel grut, want wylst de iene soan in protte blommen en beammeguod fan syn heit stean liet en dêr dan nije oanplant tusken sette, groef de oare in protte planten út, hy helle beammen del, hy wie rigoreus, syn plannen liken grutter, der wie dy maitiid in soad swarte grûn te sjen yn syn perkjes, dêr't er dan wer op 'e nij yn siedde en plante.

Dy simmer wiene de earste resultaten te sjen. Yn Durk syn tún stie fan alles: gladioalen, fioelen, tulpen, roazen, margriten, it wie in tún ryk oan ferskaat, in wier blommefeest, in karnaval fan kleuren. Yn Jarich syn tún stiene folle minder blommen. Hy hie grutte stikken modder mei gers besiedde, dêrtuskentroch leine lytse perkjes mei hiele aparte dingen. Sa wie der ien perkje dêr't er allinne mar lytse swarte en wite blomkes yn hie, hiele fine dinkjes dêr't net ien de namme fan wist, hy hie se komme litten út in fier lân. Yn in oar perkje stiene neat oars as trije Japanske bonzaibeamkes en dêromhinne hie er in lyts Japansk rotstúntsje makke. Yn wer in oar perkje kaam in mozayk fan pastelkleuren op, dêryn hie er yn waaierfoarm blommen plante dy't hieltyd hiel licht fan kleur ferskilden, sadat dûnkerread oerrûn yn ljochtread, en ljochtread yn sêft oranje.

Noch foardat it winter wie hiene de kranten oer de wedstriid skreaun. Foaral de tún fan Jarich waard ferneamd. Hy wie ek sa bysûnder, soks seach men hjir hast net, it wie werklik in ekskize tún. Der ferskynden loov-

[p. 298]

jende artikels oer fan minsken dy't it witte koene.

Doe't de earste winter om wie en it foar de twadde kear maitiid waard, hiene der al minsken fan oer de grins west om Jarich syn tún te sjen.

Yn it keninkryk sels wiene de minsken oer it gehiel fan betinken dat Jarich syn tún de striid wol winne soe. Dy wie sa oarspronklik, sa mei smaak en ideeën oanlein, en de tún fan Durk wie wol moai en ryk, mar hiel gewoan. Yn Durk syn tún fûn men tulpen en gladioalen, der stiene kastanjebeammen yn en iken, sis no sels, dy dingen sjocht men hjir alle dagen.

Faak prate it keninklik echtpear oer de tunen. Wat der moai wie oan Jarich sines; mar ek dy fan Durk hie fertsjinst, de tún, woartele yn 'e âlde tradysje fan syn heit, mei syn âlderwetske blommen en kleuren. Yn 'e petearen wie it faak sa, dat de kening mear mei Jarich syn tún ophie, wylst de keninginne it eins dochs hâlde mei dy fan Durk.

It waard net maklik om oer de opfolging fan 'e âlde túnman te besluten; doe't it tredde jier ynsette, wie de kening noch net út 'e rie. Jarich moat it wurde, sei er dan tsjin syn frou. ‘Tink dy ris yn, dat hiele fjild fol mei aparte planten en beammen.’ Mar de keninginne tocht der oars oer. ‘Ik fyn fan net’, sei se dan fel: ‘Moatst Durk nimme, hast dy reade gladioalen net sjoen, dy't sa prachtich ôfstekke tsjin dy wite margriten?’ De hjerst begûn en noch hieltyd wie der gjin beslút nommen.

De kening is nea út 'e rie kommen. Doe't er jierren letter stoar, liet syn soan it grutte stek omhelje en stelde de tún, want no wie it wer ien tún wurden, iepen foar publyk. De iene helte bleau fan Jarich en 'e oare helte fan Durk. Der waard faak oer it ferskil fan 'e beide helten praten; de iene fûn Jarich syn tún it moaist, de oare dy fan Durk, it ryk wie om sa te sizzen ferdield yn Durk en Jarich.

De hiele lytsen allinne makke it net folle út, dy boarten op beide helten tusken de koweblommen yn it gers.