Trotwaer. Jaargang 19

[p. 144]

Wilco P. Berga
Hazzen

Utsein de swarttarde sydkant fan in pear boatsjes, soarge neat yn it lytse lânskip ek mar foar watfoar kontrast. Dêr kaam noch by dat it ljocht foarearst te beskieden wie om mar it minste skaad oan te bringen, sadat ek de wat ferspraat lizzende saken op 'e wâl sûnder foarm bleaune, yn ien gefal allinnich wat útstykjende ûnderdielen in fyts ferretten.

In wollich en brekber wyt hie alles mei soarch ôfdutsen, ûnmerkber oergeand yn in mist, dy't de lêste huzen fan it doarp krekt oan it each ûntlutsen hie en ek elk lûd útbande.

Wetter en lân wiene yn 'e nacht ien wurden, en nei wat wifkjen stapte de man hoeden yn de stielen skou, as woe er de tinne atmosfear sa min mooglik steure.

Mar al gau like er ta de konklúzje te kommen dat er dan ek stil sitten bliuwe moast, woe er neat foargoed ferniele; ynienen fage er rimpen mei de hân de snie fan de banken en treau in pear tassen dêrûnder, sûnder him noch te bekroadzjen om it patroan fan einepoaten, dat as in lêste dekoraasje mei soarch op 'e boaiem oanbrocht wêze moast.

Wylst er it jachtgewear tusken de tassen klamme, rôp er de hûn, in swart-wite bastert, dy't hieltyd sûnder te ferweegjen op 'e kant sitten hie te wachtsjen.

Gau socht it bist in plakje foaryn en folge sêft piipjend de hannelingen fan 'e man, dy't nei't er de oanhingmotor stevich befêstige hie, in riem in pear kear troch it iis hinne stuts.

Noch tin genôch foar in reis, weage it flues knisterjend doe't er de earms om 'e skouders sloech om it bloed nei de hannen te driuwen.

In eintsje fierderop folge Lise syn foarbyld.

De mist hie in feninige kjeld meibrocht, en hoewol't se mar even stilstien hie om it tafriel yn har op te nimmen, heal achter de strûken, sadat de man har net opmerke soe, wie de kjeld har dochs noch yn 'e klean slûpt.

Dochs soe dy wol net lang mear tahâlde, want in dizich ljocht ferrette de sinne al.

Nei't de man de motor start hie en al in eintsje op wei wie, ferwûndere se har der oer dat it iis sa maklik oan 'e kant gie. En seach se noch in momint glimkjend ta hoe't er ynienen de gong der yn sette en it like as soe it skipke elk stuit it iis op sjitte.

[p. 145]

No moast se avenseare, want Goaitzen soe grif al fier yn it lân oan 't wurk wêze.

Hoewol wurk? Se gniisde wat, en tocht der oan hoe't de jonge syn stúdzje wat serieus naam. Niis ommers hie er har it wurd spoarsykjen noch kwea-ôf nommen, as die dat de wichtigens fan harren ûndernimming ûnrjocht.

Einlings wer wat waarm wifke se in momint; se soe har wanten noch gau út it kafee helje kinne, mar om't se al tefolle tiid fergriemd hie, besleat se de hannen dan mar safolle mooglik yn 'e bûsen te hâlden.

Hastich ferliet se it doarp en gie dêrnei in skoft dwers troch de lannen yn 'e rjochting fan 'e mar, wylst se rûnom de ferskate bistespoaren op 'e foto sette. Spoaren fan einen, fan guozzen, fan hazzen en fan reeën en sels ta har opteinens ien kear dy fan in foks. Mar it langst bleau se dochs op plakken, dêr't de hazzespoaren rommelich byinoar kamen, as hie der in gearkomste west.

Lykwols al nei in oere as wat hie se der ynienen skjin har nocht fan en hunkere se dernei om ris mei ien te praten. En net yn 't lêst om't se amper mear yn steat wie om de ôfbylding, dy't har Polaroid produsearre, stil te hâlden yn har fjoerread opswollen hannen.

Dochs soe it noch oeren duorje ear't se Goaitzen yn it doarpskafee wer moete, en it lokke har alhiel net oan him op te sykjen, want grif wie er al wit hoe fier ôfdwaald. Mar earder werom gean doarde se likemin, om't er har dat wis kwea-ôf nimme soe, as naam se de saken net serieus.

Sûnder mis sette se dêrmei harren freonskip op it spul, mar op itselde stuit betrape se har der op dy konsekwinsje no ek net sa slim mear te finen. Ommers de freonskip waard de lêste tiid hurd minder. En om earlik te wêzen hie se it idee dêrtroch al wat makliker sykhelje te kinnen.

Sa stadichoan krige se it mier oan de snie en oan har stúdzje, dêr't dit einleas omswalkjen fan nut foar wêze moast.

Se wie net in natoermins en soe it net wurde ek.

Noch net sa lang lyn wie se lokkigernôch krekt op tiid ta dy konklúzje kaam, sadat se meikoarten al fan stúdzje feroarje koe.

Se blies har fûl yn 'e hannen en ferwinske de hazzespoaren, dêr't se earder sa no en dan wol wille om hân hie, mar dy't net yn it minst útnoegen ta in saaklike registraasje.

Har wangen gloeiden, mar har fingers soe se grif sûnder pine brekke kinne as se noch even trochgie.

In skoft molewjukke se wyld mei de earms, oant ynienen in hast net te fernearen pine yn 'e fingers makke dat se yn gûlen útbarste.

De ferskuorrende pine duorre dan wol koart, mar wylst se har de trien-

[p. 146]

nen út 'e eagen fage, moast se flokkend bekenne har net earder sa machtleas field te hawwen.

Stadichoan kaam se wer ta rêst en ferwûndere har deroer hoe't panyk har sa maklik ta in warleas wêzen twinge koe.

Se huvere en socht hastich har guod byinoar om no sa gau mooglik nei it doarp werom te gean.

Ienkear ûnderweis naam se it steapeltsje foto's nochris troch en moast se dochs wer gnize om de diagonaal oerstekkende printen, dy't ta bewiis tsjinje moasten fan libben yn dizze ferwegingleaze wrâld.

Sûnder twifel hie men hjir ek hiel wat spul mei elkoar, sa as sij en Goaitzen dy moarn betiid al, en moast it sa wêze dat it hjir ek om ôfgeunst gie. Om de geilens, dy't allyksa wol de wichtichste oarsaak wêze soe fan alle illinde.

En dan foaral op dy plakken, dêr't de spoaren sa oeral gearkamen.

Se seach it al foar har hoe't de bisten yn dizze stiltme soarchleas omdjoeiden, mei dochs wol hiel wat eagen om har hinne, en ynienen krige se in kaam.

Se moast der net oan tinke, dy't kâlde brut oan 'e hûd.

Mei de eagen ticht waarme se it gesicht oan 'e sinne en naam lytse passen. En nei't se de jas bedachtsum iepen slein hie, treau se de trui oant heech ûnder de oksels, sadat de kleare lucht har boarsten ûnbehindere omfiemje koe.

Doe't se de earms wiid útspraat hood, wie it as hiene dy gjin gewicht mear, wylst de hûnderten spjelden yn 'e hûd har sêft núnderjen diene.

No en dan omfette se ûnleauwich har boarsten en doarde it op in stuit wol oan en stel har rûnom in mannichte foar. In mannichte fan manlju, dy't oanhâldend foar har yn 'e hannen klapten. En úteinlik draaide se har lûd laitsjend yn rûntsjes om har mar fan alle kanten bewûnderje te litten, doe't in gewearskot tichteby har as in fûst yn it gesicht rekke.

Wylst se yn panyk de jas stiif tichtsloech en dêrby hast it lykwicht ferlear, skeat in hazze har mei in koarte roffel ticht by de skonken lâns, in spoar fan koartduorjende wite plomkes opsmitend.

Dan sleat de stiltme wer om har hinne, mar no benearjend. Se trille as in blêd en doarst amper om har hinne te sjen, dochs al gau ûntduts se in man, dy't har sa't it like noch net opmurken hie.

Se woe swaaie en roppe, mar as wiene har senuwen rekke, slagge se der net yn mar in lûd út te stjitten. En doe't ek noch in hûn fanút it neat by har opsprong, wie it as kaam de wrâld op har del.

Lykwols doe't it bist sûnder ophâlden om har hinne giseljend de snie heech opsmiet, hie se der muoite mei om it net út te laitsjen.

[p. 147]

‘Hâld op, hâld asjeblyft op!’, rôp se hieltyd lûder, mar earst op 'e stim fan de man bedarre de hûn en plofte neist him del doe't er op in pear meter foar har stilhood.

Se balle de fûsten yn 'e jasbûsen en tocht koartseftich nei hoe oft se de man, dy't se ynienen fan dy moarn betiid yn it doarp werom koe, mei ferwiten bestoke soe.

Mar hy wie har al foar mei him te ûntskuldigjen, lykwols liet er net nei har te wizen op it gefaar fan wite klaaiing yn dit lânskip.

‘Dêr hâld ik no ienkear fan’, andere se wrantelich.

‘Ek fan it gefaar?’

‘Ek dêrfan.’

Se besleat harsels hoe dan ek net fan de wize bringe te litten, mar fielde har by de man, dy't de rêst sels wie dochs wol yn it neidiel.

‘Jo hiene my reitsje kind!’ sei se lûder as se woe.

De man helle de skouders op en andere dat er al sein hie dat it him spiet.

Se knikte, en wist no dat se it net fan him winne soe, mar dat se dat ek net mear woe.

Nei't er har in hân tastutsen hie en syn namme neamde, wiisde er freechjend op de spullen, dy't yn disoarder om har hinne leine.

‘Ik sykje bisten,’ andere se. ‘Dat wol sizze, de bewizen fan har oanwêzigens.’ En wylst se dat sei, moast se oan Goaitzen tinke en socht gau de kime ôf.

Dat de man dan ek dalik frege oft se faaks immen socht, wie net sa frjemd. Ommers hokker frou soe hjir foar de aardichheid fan God en elkenien ferlitten omstrune?

Se fertelde him fan har stúdzje en hie it mear oer Goaitzen as dat se eins woe. Sels oer hoe't se argewaasje hân hie fan syn solistyske hâlden en dragen en oer hoe't er ek dy moarn wer útmakke hie dat elk syn eigen paad gean soe.

Mar de man hearde har oan sûnder ek mar watfoar oardiel te jaan, sadat it har yn 't sin skeat dat er him hjir faaks om deselde reden as Goaitzen ophood.

Se krige spyt de jonge neamd te hawwen en socht hastich nei in oar ûnderwerp.

‘Werom jeie jo eins,’ frege se abrupt. ‘Binne jo sa sljocht op hazzefleis?’

‘Nee, dat net. Ik jei allinnich foar de aardichheid. En dêrom kom ik ek nea mei but werom. Boppedat bin ik gewoan in minne jeier. Dat ha jo niis wol sjoen.’

De man hood har laitsjend in lege tas foar en wiisde dan op de foto's yn har hân.

[p. 148]

‘En fansels ek dêrfoar swalkje ik hjir wat om.’

Hy naam har in momint ûndersykjend op en stelde har dan ynienen út om Goaitzen mei de skou op te sykjen.

‘Sa kin’ wy ommers alle plakken maklik berikke.

Liket jo dat wat ta?’

Lise skrok. Se hie niis alle war dien om Goaitzen te ferjitten, mar doarde no eins net de man derfan te wjerhâlden dat er de jonge der wer by helle.

Om nei te tinken blies se har in skoft yn 'e hannen, mar kaam der dochs net út, Uteinlik knikte se mar, lykwols doe't se har tas oppakte en wer oerein kaam like it lân rûnom ynienen te kanteljen.

Gau pakte de man har earm en frege of alles ynoarder wie. Se rjochte har de rêch en andere dat de hûn har foar de fuotten rûn hie. Want foar gjin jild woe se har oeralligens ferriede no't se faaks noch in skoft mei dizze man oplûke soe. Eins mochts se wol oer syn stim en it befoel har dat er net in jeierskostuum oanhie, mar krekt in spikerbroek en in koart learen jas mei bontkraach.

Sels de loop fan it gewear, in ynstrumint, dêr't se oars it mier oan hie, en dy't no soms har gesicht hast rekke wannear't de man har oan 'e oare kant fan in hikke stipe, makke har net benaud.

Doe't er ynienen de hûn in hânfol snie nei de kop smiet en útdaagjend foar it bist út stode, moast se laitsje en hie se muoite om harsels yn 'e macht te hâlden.

Se krige in kaam en biet har op 'e lippen.

Wêrom stie se harsels no net ta om mei te dwaan oan sa'n ûnskuldich spultsje?

By de skou pakte se syn tastutsen hân stevich fêst om net út te glydzjen, en nei't er de motor rûtinearre starte hie, gong er fuortdaliks ticht neist har op 'e bank sitten.

Utsein by de kanten lâns, lei der gjin iis yn 'e mar, dy't der swart en leech by lei.

Se huvere doe't de kjeld fan it wetter har troch de jas kringe, en wylst se har lyts makke tsjin it skouder fan de man, sloech er har in hân om 'e mûl.

De sinne stie rjocht foar har út en makke dat se mei de eagen taknypt de kanten ôfsykje moast. Mar neat ferweegde dêr, utsein wat fûgels, dy't mei in skel lûd út it reid opsprongen en mei in wide bôge nei de kime ferdwûnen.

Stoarjend nei it doarp yn 'e fierte, line se swier tsjin 'e man oan en stie se him ta dat er mei in hân hoeden yn har klean socht. In frjemde hân,

[p. 149]

betocht se stikem gnyskjend, dêr't se neat fan wist, mar dy't nettsjinsteande dat, as in waarm betrouber dierke har hûd hieltyd justjes oanrekke. Doe't úteinlik de hân har boarsten ien foar ien sêft omfette, makken har tinzen plak foar inkeld it gûnzjen fan 'e motor, wylst rûnom de fûgels hieltyd mar wer yn inselde bôge omsirkelen, mar no sûnder lûd.

Se miende dan ek dat se al oeren ûnderweis west hiene doe't ynienen it knappen fan de reiden har skrikken die. In soad tiid om dêr oer nei te tinken krige se lykwols net, want de man sprong de wâl al op, wylst neist har de hûn piipjend klearsiet.

‘It wurd te kâld om stil te sitten,’ rôp de man har ta.

Se knikte wat ferbjustere, mar sprong dan gau ek op 'e wâl om har dêr waarm te dûnsjen, doe't rûnom de patroanen fan fûgelpoaten har oandacht lutsen.

Soe se noch in lêste foto meitsje? Ta ôfskie fan it lân, of fan Goaitzen miskien?

Se makke it tastel klear en sette de printen op 'e foto, en frege dan de man om noch even stil te stean: by de reiden, mei de mar efter de rêch en de hûn oan 'e fuotten.

Op it stuit dat se ôfdrukte waard der lykwols efter har roppen, en meiiens wist se dat dat Goaitzen wêze soe. En doe't se har omdraaide kaam de jonge yndie op har ta, hoewol wifkjend en wat ferheard.

Dat koe se har yntinke. En nei't se de beide mannen mei elkoar yn 'e kunde brocht hie, wist se dan ek net mear wat te sizzen. Gau pakte se in hânfol snie en smiet dy de hûn nei de kop.

De jonge seach de man net oan en wrotte wat mei de foet yn 'e snie, doe't er ta har ferheardens ynienen frege oft er it gewear ris besjen mocht.

‘Ik hâld fan wapens sjoch. En dit liket my in djoerenien ta.’

‘Dat is it ek,’ andere de man, ‘mar besjoch do it mar. En wês foarsichtich hin!’

‘Fansels.’

De jonge gnyske nei Lise. Hy hifke it wapen op beide hannen en klakte goedkarrend mei de tonge, spuide op 'e loop en wreau dy mei de mouwe wer glânzgjend. En nei't er op in tinkbyldich doel yn it lân oanlein hie, folge er stadich de kime oant er de man yn it fizier krige.

‘Gean hjir wei,’ sei er op sêfte toan, mar dúdlik genôch.

‘Gean nei hûs foardat der in ûngemak fan komt.’

De man helle it skouder op en stuts glimkjend beide hannen omheech, en ek Lize moast gnize om it tafriel, oant se seach hoe't Goaitzen muoisum slokte en yn 'e hals read waard.

‘Jo tiid is om,’ sei de jonge strak, wêrnei't it skot har ferlamme en se

[p. 150]

ynwyt tasjen moast hoe't de twa manlju poer oer elkoar hinne rôlen. En de hûn as wie er gek wurden oanienwei bylkjend om har hinne gisele.

Se flokte, wylst de triennen har yn 'e eagen skeaten.

Dit koe de werklikheid net mear wêze.

Wie it dan dochs it ûnûntkombere wyt, dat hjir alles weimoffele hie. Jin yn ûnstjoer brocht troch alle ferweging, alle lûd wei te nimmen, sadat de redeleazens triomfearje koe.

Se balle de fûsten oant it bloed derút weiluts en ferwinske harsels om't se dêr gjin rekken mei hoden hie.

Op dat stuit kaam der lykwols abrupt in ein oan de wrakseling doe't Goaitzen mei in gjalp oerein skeat en sa hurd as er koe it fjild yn fleach.

Se seach om bar fan de weiflechtsjende jonge nei de man en woe har foar Goaitzen ûntskuldigje. Mar op 'e tiid betocht se dat se net ferantwurdlik foar him wie.

Wol woe se dat de man har mar ris oanseach, dat se it skouder net begripend ophelje koe.

Mar hy bleau de jonge mar neistoarjen, kaam dan úteinlik oerein en rûn sûnder op of om te sjen nei de skou. En earst doe't er al as in stip ûnderweis wie yn 'e rjochting fan 'e sinne, wie dêr de stiltme wer, sa't se dy oeren lyn oantroffen hie. As soe alles oppenij barre kinne, alteast as de snie har net sa dúdlik oan de wrakseling tinken die.

Se helle de foto's wer foar't ljocht en socht nijsgjirrich nei de lêste, dêr't de man op stie; mei yn 'e iene hân it gewear, wylst er mei de oare in grouwe hazze oan'e poaten omheech hood.

Se krige it waarm en moast harsels der tsjin fersette om it net út te razen fan lilkens.

Mei opsetsin draaide se de foto in pear kear om, beseach it plaatsje nochris oandachtich en hood sûnder erch in hân beskermjend foar it boarst.

Se sykhelle djip en skuorde dan de print stadich yn lytse stikjes, struide dy om har hinne en trape se mei de oantinkens oan 'e man sa djip mooglik yn 'e snie.