|
| |
| |
| |
Catullus/Sybe Sybesma/Jan Wybenga
De dichter C. Valerius Catullus, berne yn Verona, forstoarn yn Rome, libbe likernôch fan 84 oant 54 foar Kristus yn de dagen fan rju polityk-soasjale ruorje yn 'e Romeinske steat dêr't bygelyks Cicero, Pompeius en Caesar in rol yn spilen.
ad I: it opdrachtfers foare yn de doe útjowne fersebondel oan it adres fan de skiedskriuwer Cornelius Nepos;
ad LI o/m LXXXV: minnedichten foar syn leafste, nei alle gedachten Clodia, dy't er om't hja ek fortsjinstlike fersen skreau Lesbia neamde, nei it klassike foarbyld fan froulik dichterskip Sappho, fan it grykske eilân Lesbos; nammers: de fjouwer earste strofen fan LI (‘it klinkt op 't Sapphyske...’) binne neffens in forneamd gedicht fan har;
ad XLIX en XCIII: dêr nimt er de politike (oant in hichte ek kulturéle) pommeranten Cicero en Caesar yn geweken
ad XXXII: Catullus hat nei it moarnsmiel tige forlet, en lit syn piccolo in briefke bringe oan it huorke Ipsitilla.
V en LXX binne forfryske troch Jan Wybenga, de oaren troch Sybe Sybesma.
Oan hwa forearje ik it skoandere nije boekje
saniis mei rêdsum reau op mjitte snien en útrist?
Oan dy, Cornelius: ommers, dou plichtest doe al
myn babbelegûchjes net fan ûnwearde to achtsjen
doe'tstou as iennichste Italiër it oandoarst,
en liz de hiele skiednis út yn trije dielen,
mei kunde stald, by God, swier fan wrotten en wramen.
Dat stel dêrom op priis, hoe ek, dit lytse boekje,
fan hokfoar eigenskip: mei it, o Masteresse,
mear duorsumens genietsje as ien minskelibben.
| |
| |
I
Quoi dono lepidum novom libellum/arida modo pumice expolitum?/Corneli, tibi: namque tu solebas/meas esse aliquid putare nugas,/iam tum cum ausus es unus Italorum/omne aevum tribus explicare cartis,/doctis, luppiter!, et laboriosis./quare habe tibi quidquid hoc libelli./qualecumque: quod o patrona virgo/plus uno maneat perenne saeclo.
LI
Ille mi par esse deo videtur,/ille, si fas est, superare divos,/qui sedens adversus identidem te/spectat et audit/dulce ridentem, misero quod omnis/eripit sensus mihi: nam simul te,/Lesbia, aspexi, nihil est super mi/vocis in ore,/lingua sed torpet, tenuis sub artus/flamma demanat, sonitu suopte/tintinant aures, gemina teguntur/lumina nocta./Otium, Catulle, tibi molestum est:/otio exsultas nimiumque gestis./otium et reges prius et beatas/perdidit urbes.
Hy liket my in god allyk to wêzen,
hy, as dat mei, de goaden oer to kinnen,
dy't, each yn each mei dy, dy aloan oansjocht
wylstou gol lakest, hwat yn myn ellinde
my 't binnenst bûtenst keart: hwant sadré't ik dy,
o Leafste, yn 't each krij, haw ik gjin spoen mear oer
stiet my de tonge stiif, ûnderhûdsk prikelt
in tin, fyn fjûr myn lea, fan eigen gounzjen
sûzje my de earen, dûbeld fortsjustere
Lins is foar dy, Catullus, justjes lêstich:
Lins giest dy oan to bûten, al to derten.
Lins hat en keningen alear to'n fal brocht
| |
| |
V
vivamus, mea Lesbia, atque amemus/rumoresque senum severiorum/omnes unius aestimemus assis./soles occidere et redire possunt:/nobis cum semel occidit brevis lux,/nox est perpetua una dormienda./da mi basia mille, deinde centum,/dein mille altera, dein secunda centum,/deinde usque altera mille, deinde centum./dein, cum milia multa fecerimus,/conturbabimus illa, ne sciamus,/aut nequis malus invidere possit,/cum tantum sciat esse basiorum.
Nó moatte wy libje, Lesbia, en frije!
En wat it kreaze stedfolk derfan sizze mei
is neat as lêbich praat, âldstrûke-snak
dêr't net ien lommerd jild op jout.
De sinne, sa't men seit, giet op, giet onder,
wer op en onder, altyd troch. Dat sit der foar dy
en my net yn: ien nacht allinne, dêr't de ein fan wei is,
om oan ien wei te sliepen. Tútsje my dêrom no
tûzen kear en noch hondert deroer hinne,
nochris tûzen, hondert, tûzen... sa heart dat!
Op 'en nij en wer fannijs. Ferjit it tellen mar,
myn leafste. As by dit rêd en snjiddich tútsjen
ússels de mannichte ontkomt, kin in nidich
âld strúnder dan al beroai ha oer 't krekte tal?
| |
| |
LXX
Nulli se dicit mulier mea nubere malle/quam mihi, non si se luppiter ipse petat./dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti,/in vento et rapida scribere oportet aqua.
LXXXV
Odi et amo. quare id faciam, fortasse requiris./nescio, sed fieri sentio et excrucior.
Net ien, seit myn faam, soe se leaver as man ha
- de Heare sels net, en soed er har freegje -
as my, mar wat froulju gystene frijers sizze
bin ridels yn 't wetter, is de flecht fan de wyn.
Ik haetsje en ik haw leaf. Hwêrom, fregest miskien.
Ik wit it net, mar fiel dat it sa giet, en gean deroan!
| |
| |
XLIX
Disertissime Romuli nepotum,/quot sunt quotque fuere, Marce Tulli,/quotque post aliis erunt in annis,/gratias tibi maximas Catullus/agit pessimus omnium poeta,/tanto pessimus omnium poeta/quanto tu optimus omnium patronus.
XCIII
Nil nimium studeo, Caesar, tibi velle placere,/nec scire utrum sis albus an aterhomo.
Jo, redenrykste fan al Romulus syn spruten
dy't no bisteane, Marcus Tullius, en west ha
en letter harren oppenearje yn oare tiden,
de allergreatste tank bringt Jo Catullus,
fan allegear de allerminste dichter,
de allerminste dichter neigeraden't
Jo de allerbêste pleitbisoarger binne.
Net al to bot liz 'k my derop út, Caesar, om Jo te haegjen,
ja, 't leit my sljocht, hwa't Jo binne: in ljocht of in tsjusterling.
| |
| |
XXXII
Amabo, mea dulcis Ipsitilla,/meae deliciae, mei lepores,/iube ad te veniam meridiatum./et si iusseris, illud adiuvato:/nequis liminis obseret tabellam,/neu tibi lubeat foras abire,/sed domi maneas paresque nobis/novem continuas fututiones./verum siquid ages, statim iubeto:/nam pransus iaceo et satur supinus/pertundo tunicamque palliumque.
Byleaven, myn swiet Willemyntsje,
myn koezepoes, myn lekker dier,
noegje my ta dyn middeissliepke.
En dochst dat, soargje hjir dan foar:
dyn bûtendoar net op 'e skoattel,
dousels gjin niget om op stap,
mar bliuw thús, meitsje 't ús yn oarder
foar njoggen kear oanien omraek!
Ast't dêr op yngiest, daliks andert:
hwant ik liz, 't liif fol, op 'e rêch
en stek troch himd en oerklaed hinne.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd