Trotwaer. Jaargang 4

[p. 354]

Freark Smink
Neat, beppe

Elke moarn rin ik troch de dampe stegen, hwer't de sipelrook myn rûkorganen teisteret en fettige muorren my koarjend oangapje. Sa'n moarnskuijer ha'k my oanwend, om't allinne sa ier op'e dei alles rêstich sykhellet. Elke kear wer ha'k it gefoel dat der om dy tiid ynspiraesje to finen is dy't my wize sil op de sin fan in nij oanbegjin. Ik panderje meastentiids itselde paedtsje lâns, hwant folle fariaesje bin'k net wend.

Faeks wolle jo witte hwer't ik lâns gean?

Fan'e Bargestege nei de Kuyperleane en dan oer de brêge by Singelsma's skjirrewinkel lâns en sa fia de winkelstrjitte wer werom. Ik siz it mar om't ik it wolris aerdich fine soe om jo dêr to moetsjen. As ha jo my wolris sjoen?

Sjoch, ik hâld fan rêst, mar tagelyk kin ik net maklik it grúske dialooch misse dat my fierders oerdei ûnthâlden wurdt. Jo hoege net to tinken dat it der bigreatlik by my hinne leit en dat sille jo ek net dwaen, hwant jou dei is faeks biroerder as mines. Jo ha jou eigen soargen n't wier? Somtiden moat men wolris jinsels weisiferje om hwat foar in oar to dwaen, mar 't is mar lokkich dat it net foar altiten sa hoecht. In oar tinkt net oer sokke dingen nei, dêr kin men ek ynkomme. De saek, de forhâlding tusken debet en kredit freegje harren hiele omtinken. Fabryk, kantoar, húshâlding, alles easket. Jo binne jouns faeks let thús? Dan sil sa'n moarnskuijer jo grif ek net foldwaen. Jo moatte jouns yntiids op'e koai, wolle jo..... just.

Nim my net kwea ôf, mar ik moat eefkes nei de kast om sigretten. Né, bliuw mar sitten, ik doch mar in stap twa. Ik gean net út'e keamer.

Sjoch, menear, it kin wêze dat it jo net sa bot oangiet, tominsten jou gesicht liket it der wol op oan to stjûren, mar ik moat myn aei kwyt. Ik moat it dochs immen fortelle, sels al is dat ien dy't mar amper harket.

Menear seit dat er harket?

Goed.

Nou moatte jo witte menear, dat myn heit en mem sûnt trettjin jier byinoar wei binne. Ik ha se al dy tiid net wer sjoen. Net dat soks hwat let, hwant foarhinne ha'k se ek amper as heit en mem kennen leard. Ik bilanne doe by beppe-en-dy. Dat en-dy koe allinne mar fan tapassing wêze op har kat en trije wite mûzen. Hoe âld sil ik doe west ha? Rekkenje mar..... 14 jier.

Beppe bigoun al gau kwaeltsje to skypjen. Dat binne dingen dy't men forwachtsje kin as men moai hwat krúskes op'e rêch hat. Se lei dagen oanien op bêd en ik moast yn'e keamer bliuwe om de lytse húshâlding to bioarderjen. Soks is foar ien mei in pear soune hannen oan't liif neat net slim. Ik sloech my der ek ridlik goed trochhinne, moatte jo tinke, hwant ek dat went. Sa'n earste wike is it slimst, mar letteroan docht men it wurk sûnder der by nei to tinken. Beppe like der o sa mei ynnommen to wêzen, it âld sloof wie sa op 'e trie as hwat. It bliuw lykwols net altiten moai waer en lange dagen. Sa linkendewei kamen de earste swierrichheden oansilen.

Roke jo ek?

Jo draeije altiten. Nou sjek ha'k net.

[p. 355]

Faeks in sigaerke? Se lizze yn'e kast, twadde boerd fan boppen.

Goed twa moanne lyn waerd se folslein dôf. Dat is foar in minske fan 87 neat bisûnders. Soks bart faker. Miskien ha jo ek wol in muoike dêr't deselde slyt in sit. Soa net? Gelokkich mar.

Doe't se dôf wie en gjin inkeld gehoarapparaetsje langer tsjinst dwaen koe yn beppe ear, foroare se op slach. Se frege my nei elk forweech fan'e lippen en miende dat it sobjen op myn ûnderlippe in foarm fan gremitige kommunikaesje bitsjutte. Ik skriuw dan mar wer op in side tekenpapier, yn langliddige letters, twa wurdtsjes op: NEAT, BEPPE.

Wolle jo de bryfkes sjen? Se lizze by jou fuotten, ûnder de tafel.

Sa libben wy hjir in moannelang. Sûnder mear in wurd to praten. Fan it iene komt it oare, heart men wolris, sûnder spesifikaesje fan dat oare. Beppe waerd neigeanderich. Se woe en soe my net út it each forlieze, oars fielde se har forlitten net tsjinsteande it earmoedige selsskip fan kat en wite mûzen. Har wrâld waerd bihearske troch it fisuele, it taestbere fan eagen.

!

Dat ik aerdich út'e wurden kom?

Nou ik lêz in soad. In Wadman en Van het Reve ha harres dien ta myn wurdkar.

Dy lange en oerforfeelseme dagen by beppe bisoargen my in bieangstigjend fakúüm, sadwaende forsnobbe ik myn útkearing oan boeken.

Mar menear ik moat earst noch hwat forhelje oer beppe, ik moat, ik kin net oars. Menear ik ha al dizze wurden opgarre. Twa wiken lyn al wist ik hwat ik jo sizze soe. Nachten ha'k wekker lein en de wurden keazen ta dit petear. Ik ha se dei yn dei út soarchsum biwarre en waerm holden, lyk in dou de aeijen. Hjoed brekke se út en wurde part fan 'e wrâld.

Nachts kaem beppe sa nou en dan de trep del en gie nei myn keammerke ta om to sjen oft ik der noch wie. Dat die se nachts, wylst se oerdei gjin poat forsette koe. Aloan kaem se nachts en aloan faker. Ik fielde my as yn't gefang, hwer't de wachter fan de deadesel om it kertier it lûkje fan 'e doar piipjend iependraeit. Nei fiven kaem se net wer en soe se oan acht ûre ta lizzen bliuwe, om dan oan ien tried wei to roppen dat ik har helpe moast. Sadwaende koe ik fan fiven oan't achten luchtsje. Menear, jo moatte bigripe dat sa'n libben in hel is. Dit sombere libben friet my oan'e bonke. It fielde as hiene in pear izige hannen myn strôte beet en kniepen se birekkene aloan fûlder. Op in joun mei Van het Reve op'e knibbels ha'k alles úttocht.

Sil ik nei de doar?

Oh dogge jo it wol. Ja lit se der mar ynkomme.

Beppe leit yn't portaeltsje. De nachtklean lizze boppe op't nachtkastke. Ik ha se fan'e moarn fuortdaliks klearsocht.

Wol om'e trep tinke fansels, oars brekke der noch mear de nekke!

Sille wy oars mar opstappe menear, it sil jo ek wol hwat ynbaerne nei myn lang forhael.

Och, hâld dy earmbandtsjes dochs by jo, ik wol ommers sa wol mei.