Trotwaer. Jaargang 4

[p. 264 [24]]

Saunde brief.

Mei Novimber is hjir de wintertsjinst bigoun en nou hawwe wy it frij hwet makliker krige. Wy kinne nou ont saun ûre ta ûnder de wol bljuwe. De greate manoeuvres binne ophâlden, allinne wirde er woansdeis yet militaire marschen makke, dôch net sa heel lang. Twa, trijeris yn de wike matte wy eksersearje for de ljutenant-adjudant en dy is deselde ‘snuiter’ bleaun. 't Spant soms om 't laeitsjen to litten. Hy het trochgeans in greate houn, sa'n Nijfoundlâner, by him. Snijt dy hwet al to fier foart, den fluitet de baes him werom, en den komt 't iene beest wer by 't oare, en twisken de bidrjuwen yn is 't: ‘'t Is me geen pas: één, twee, één, twee, links, rechts, - laat reis hoore die pas,’ - en as der den ien is, dy 't de foetten net goed delset den heart min: ‘Schrijf me dien kerel reis op voor 'en toer.’ Dit bitsjut, dat sa'n ien strafeksersearje mat mei de efterliken. Straf is by him goedkeap to krijen.

Snjeun wirdt er folle ynspeksie hâlden, en den matte wy de neimiddeis ‘lijntje-exerceeren.’ Dat gjit moai. Twa man hawwe den in lyntsje bcet. Dy linen stelle manskippen foar. Dit hjit om it kader to oefenjen, om to sjen as dy witte hwet se kommandearje matte. Wy hawwe it nou makliker en de winter scil wol to'n ein komme, In hopen lizze in ûre of fjirtsien yn 't etmiel yn de krêbbe.

Yn de kantine kin min foar in cint in boek to lêzen krie, mar 't liket my net folle soarte ta, dat dêr is.

[p. 265 [25]]

Okkersneins is der wer ien for skelm weijage en hwet my to mear moeide wier, dat it ek yet in Ljouwerter wier, dos in Fries. Hy wier as remplasant mei ús hjir komd. Ofter fortsjinne hie, om weijage to wirden, doar ik net sizze. Hy wier in kear of trije om dronkenskip straft en om 't it in remplasant wier sa swier as 't mar koe. Do er for 't lêst út de cachot kaem wier er stiif fen rimmetyk en moast er nei 't hospitael, hwêr 't er ût rekke do 't er sein waerd, dat er foartjage wirde scoe. Syn frjeunen krigen permisje om de kaserne roun to gean om jeften for him to freegjen ta reisjild. Hja brochten tsiendeheal goune byien. Der waerd in boargerpakje for koft en hwet er oerbleau krige er yn 'e bûse.

Ik scil net sizze, dat it net goed is, daf er strang op sûpers tasjoen wirdt, mar hwa binne it dy 't er rapport fen meitsje?

Ho faek haw ik net, as ordonnans op de wacht it rapport nei de hoofdwacht brocht, hwêr op stie, dat alles presint wier, en dochs misten der forskate ûnderofficieren, dy letter stikum binnenlitten waerden. Hja wierne den trochgeans ek sa dronken as ûlen, mar dêr kraeide gjin hoanne nei. En as in oppasser in officier moarns net op syn bêd fynt, mar disse for beest yn 't ien of oar fornaem (?) losjemint to finen is, kin dat er den wol lâns? Mar ik forjit, dat er ûnderskied is twisken soldaten en officieren.

Sjea sa, safier bin 'k nou; nou scil ik yet hwet nijs fortelle. Ja man, wy geane wer to skoalle. Wy scille ek dûnsjen en skermjen leare, mar earst matte jimme witte, ho 't hjir yn 'e skoalle tagjit.

[p. 266 [26]]

Jouns healwei seizen wirdt er in signael bliesd, hwêrop de sersjant fen de wike de manskippen yn 't gelid komme lit. De earste kear wier elk allike roerich. Tweintich jier âld en den yet ris nei skoalle, dat like mâl. De skoalle wirdt hâlden op de heasouders; dat wol sizze ûnder de hoannebalken. Us skoalle is dus net sa pronkmoai as in hopen skoallen, dy 't yn de lêste tiid boud binne en ús masters, nou, dy binne ek net op in kweekskoalle klear makke. Earst moasten wy fen ús kennisse bliken jaen. Dy 't opjown hiene, dat hja lêze, skrjuwe en rekkenje koene, moasten in deelsom meitsje en ien for ien foar 't boerd komme. It delen wier de measten forgetten. Dy der yet hwet fen wisten bleauwen yn de heechste klas. Tsjin de oaren waerd sein: ‘Donder op; ga naar dien fourier in de tweede klas.’

Nou waerd er frege, hwa 't heelendal neat koene. Fjirtsien man joegen hjar oan. ‘Kun jelui, goddorie, allemaal niks.’ ‘Né’, sei min laetsjende. ‘Lach godv...... niet om je eige stomheid.’ Hja waerden ôfsûndere en hjar master gyng mei hjar nei de letterkast. Inkelden koene yette in stikmannich letters. Ho moai 't dêr tagyng is to tinken. Oan flokken wier gjin gebrek.

Der binne fen sels ek gûds by, dy 't wol in lyts dripke lêze kinne. Dy hawwe nou fen dy lytsberneboekjes. De boekjes scille wol goed wêze, mar de bern binne hwet âld. De sersjant, de master hjir, docht neat as laeitsen as dy greate skoalbern lêze, dat Piter net snobbet, mar syn jild biwarret en der in moai boek for keapet. 't Kin ek wêze

[p. 267 [27]]

dat de sersjant om Piter laket, hwent as hy Piter syn jild hie, scoe hy der wol jenever for keapje.

Yn de twade klas meitse se skriften fol mei haeltsjes en streekjes. Dat dogge se ek yn de heechste klas. Dêr lêze se ek ‘Vaderlandsche geschiedenis’ en den matte se ek getallen útsprekke. ‘Want’ seit master, ‘als je eens 100,000 uit de loterij krijgt, weet je er geen bl...... van hoeveel je hebt.’

't Lêzen gjit noch al earmhertich by de measten. Inkelden kinne hjar ek net goed útdrukke, den wirdt er frege: ‘Heb je geen hollandse tong in je bek?’

O, 't gjit sa moai. Laeitse mat min as min wol of net. Mar stil bliuwt it ek noch al yn de skoalle; gjin ien het folle mei de politiekeamer op. Letter skrjuw ik wol maer oer hwet wij leare. Wy Friezen hokje al folle by mankoar. Den sjonge wy mei enoar frysce sankjes út de Noardske Balke en de Fryske Sang, Dy beide boekjes hawwe wij hjir. Binnen koart kom ik mei forlof in fjirtsien dagen thús. Dêrom ta sjens.