De Tijdspiegel. Jaargang 50

[p. 367]

Lichtstralen.

Het is mijn vaste overtuiging, dat het algemeen stemrecht in ons land niet slechts onvereenigbaar is met dezen of genen regeeringsvorm, maar met alle regeeringsvormen en ook met alles, waarvoor regeeringsvormen bestaan, - dat het onvereenigbaar is met het eigendom en derhalve ook onvereenigbaar met de beschaving.

Macaulay.

De geneesheeren zeggen, dat de tering in het begin gemakkelijk te genezen maar moeilijk te herkennen is; dat zij na verloop van tijd echter, wanneer zij aanvankelijk noch herkend noch behandeld is, zeer gemakkelijk te herkennen en moeilijk te genezen is. Zoo is het ook met de staatsaangelegenheden. Ontdekt men het kwaad op een afstand, - wat trouwens alleen iemand gegeven is van veel doorzicht - dan is het gemakkelijk weg te nemen; bemerkt men het echter niet tijdig en laat men het opgroeien, zoodat iedereen het ziet, dan zijn er geen middelen meer tegen.

Machiavelli.

Het is een zeer gewone dwaling, welke men zelfs bij mannen vindt, wien het niet aan geest ontbreekt en die ook met regeeringszaken zeer vertrouwd zijn, - te meenen, dat in de aangelegenheden van den Staat de wetgeving alles, het bestuur niets is.

Macaulay.

Het doel van den staatsman is het bereikbare - zijn plicht de maatregelen in te richten naar de dikwijls onrijpe, onontwikkelde en weifelende begrippen van het volk. Het doel van den wijsgeer is daarentegen de waarheid - zijn plicht elk beginsel, dat hij voor waar houdt, tot de uiterste consequentie te ontwikkelen zonder te vragen naar de gevolgen, welke eruit voortvloeien. Niets verderfelijker dan in de politiek den geest der wijsbegeerte, in de wijsbegeerte den geest der politiek te laten heerschen.

Lecky.

Niet zelden treft men staatslieden en wetgevers aan, die hun gansche leven wijden aan de openbare zaak en toch niets van hun eigen tijd weten behalve wat op de oppervlakte ligt; vandaar, dat zij niet in staat zijn ook slechts benaderend de verwijderde en algemeene gevolgen

[p. 368]

te berekenen. Dat wat voor hen ligt, zien zij; dat wat boven hen ligt, zien zij voorbij.

Buckle.

Geheel onjuist is de vrij algemeen verspreide meening, dat de zoogenaamde middelstand het hoogst staat aangeschreven en de eigenlijke kracht van den Staat vormt. Dat is niet waar; daar waar hij heerscht, wordt alles laf en klein. Waar rijkdom is en macht, en ook in armoe en nood, in beide uitersten, worden doorgaans grooter en verhevener dingen gewrocht dan in den kleingeestigen middelstand.

Varnhagen.

In de staatkunde komt men volstrekt niet tot juiste gevolgtrekkingen door alleen acht te geven op het afgetrokken beginsel. Mathematische nauwkeurigheid is hier niet op haar plaats. Wijsheid verwerft men in de politiek niet door streng vastklemmen aan beginselen, maar wanneer men de dingen onderzoekt, oorzaken en gevolgen met elkander vergelijkt en de menschelijke aangelegenheden naar den gewonen loop tracht te beoordeelen. Dat is de weg om politieke wijsheid te vergaren. En wat doet een valschelijk dusgenaamde wijsbegeerte? Zij ziet enkel voortreffelijkheden daar, waar naar den aard der natuur slechts zeer onvolmaakte dingen kunnen zijn; - zij vraagt in alle zaken naar de theorie in plaats van naar de practijk; - zij werkt met gezochte hypothesen in plaats van met deugdelijk bevonden proefnemingen, met dit gevolg, dat zij de menschen verwart in een doolhof van leeringen en meeningen, terwijl er handelingen, daden beoordeeld moeten worden; zij wil met één sprong de zoo even uitgedachte theoretische stelsels in toepassing brengen. Wijd is de klove, welke de practijk scheidt van gedroomde toestanden, welke deze phantasten willen bereiken. De ingebeelde wijze, die de bewegingen van al de raderen der politieke machine op volmaakte wijze wil bepalen, leeft in utopieën; de verschillende pogingen, waardoor hij hoopt de afwijkingen der raderen te verhinderen, zullen slechts de beweging belemmeren, den gang vertragen en een menigte moeilijkheden te voorschijn roepen.

Pitt.

Wat redelijk is en goed, wordt in de geschiedenis niet gewrocht op den weg der rede. Het onbeschermde recht kan het niet opnemen tegen de wapenen van het geweld. Overal waar het niet geldt een overtuiging ingang te doen vinden, waar de strijd gevoerd wordt over groote belangen, daar staat macht tegenover macht en zullen de middelen der macht de beslissing wegdragen.

Twesten.