De Tijdspiegel. Jaargang 31

Het dubbel boekhouden voor de vrouw.

Handleiding bij het onderwijs aan Meisjesscholen en bij zelf-oefening, door J.A. Bientjes, Leeraar aan de Hoogere Burgerschool voor Meisjes - en C. Knapper Kz., Leeraar aan de Hoogere Burgerschool voor Jongens te Amsterdam, Amsterdam, P.N. van Kampen, 1874.

Daar wordt geen vak aan de hoogere burgerscholen voor meisjes onderwezen, dat naar mijne bescheiden meening noodzakelijker en nuttiger voor de vrouwen van onzen tijd is dan de opleiding tot het houden van eene juiste administratie. Welke toekomst het meisje ook tegengaat, zij zal altijd eenig beheer, eenige verantwoordelijkheid hebben, en een gezond begrip van zaken te regelen zal haar nooit overbodig zijn.

Onlangs hoorde ik eene weduwe, die veel fortuin bezat, de naïeve ver-

[p. 106]

zekering afleggen, dat zij niet wist hoe groot haar vermogen eigenlijk was of waar het eigenlijk in bestond. Zij was geheel afhankelijk van haar homme d'affaire, die haar geregeld zekere som bracht, maar wiens beheer zij evenmin begrijpen als controleeren kon. Een andere weduwe klaagde over de moeielijkheden met haar boekhouder, die altijd ongeduldig werd als zij om inlichting vraagde, en dit als een blijk van wantrouwen aanmerkte. Zij bleef door die verkeerde gevoeligheid steeds onkundig omtrent den waren stand harer zaken.

Zulke valsche posities zullen ophouden als de vrouwen zich met het debet en credit gemeenzaam gemaakt zullen hebben, dat waarlijk niet boven hare bevatting ligt.

De heeren Bientjes en Knapper hebben aan het vrouwelijke geslacht een uitnemenden dienst bewezen door eene voortreffelijke handleiding voor het dubbel boekhouden te ontwerpen, die in menig opzicht de vroegere verschenen handboeken, die onvolledig, droog en onduidelijk waren, achter zich laat en zich aanbeveelt door keurige bewerking, duidelijke en beknopte voordracht en eenvoudige en toch zoo volledige samenstelling, terwijl hier de waarlijk onontbeerlijke verzameling van geschikte en gevarieerde posten tot practische oefening niet gelijk in andere geschriften ontbreekt.

Het komt ons voor dat de schrijvers op eene allergelukkigste wijze ontsnapt zijn aan de klip, waarop hunne voorgangers plachten te stranden, die òf het theoretische gedeelte te veel ruimte gaven en tamelijk waterig maakten òf zich tot het geven van een dorre reeks recepten bepaalden.

De geachte schrijvers hebben bij het journaliseeren de Engelsche methode gevolgd, hier te lande minder bekend, maar die in de practijk vele voordeelen oplevert.

Zoo is ook de boeking van wissel-operatiën aanmerkelijk vereenvoudigd door twee wisselrekeningen aan te nemen: te innen wissels en te betalen wissels.

De wisselboekingen toch leveren bij de leerlingen in den regel groote moeielijkheden op. De vraag, of een wissel geboekt moet worden op de Remise-, Traite- of Wisselrekening wordt niet zelden door gevorderde leerlingen verkeerd beantwoord.

Ook het grootboek heeft belangrijke vereenvoudiging ondergaan daar de schrijvers de voor hun doel geheel overbodige omschrijving van den zoogenaamden contra-crediteur en contra-debiteur in het grootboek weglaten.

Het was ons aangenaam op te merken dat de soms dwaze en onduidelijke nomenclatuur van voorvaderlijken zoogenaamden koopmansstijl zooveel mogelijk is weggelaten en gezuiverd, terwijl de afsluiting der boeken op zeer doeltreffende en duidelijke wijze geregeld is.

Ofschoon wij wenschen dat vele jongelingen van dit belangrijk geschrift zullen gebruik maken - en menig man er veel opheldering en

[p. 107]

een voortreffelijk richtsnoer tot regeling van zaken in zal vinden - zoo hebben wij toch de geachte schrijvers bijzonder dank te weten, dat zij dit werk met zooveel tact voor de behoeften der vrouwen hebben ingericht. Wij stemmen van harte in met hetgeen in de Voorrede gezegd wordt:

‘Onze tijd vordert zonder eenigen twijfel, dat het meisje geoefend worde in het gebruik der wapenen, die haar in staat zullen stellen plaats te nemen onder de weerbare leden der maatschappij; dat zij zich voorbereide om, zoo noodig, zelfstandig haar weg door het leven te banen. Kiest zij daartoe de uitoefening eener zaak - en voor hoeveel ongehuwde meisjes, hoeveel gehuwde vrouwen, hoeveel weduwen is dit niet, vooral in eene groote stad, eene gebiedende noodzakelijkheid - dan zal kennis van het boekhouden voor haar meestal onontbeerlijk of ten minste zeer gewenscht zijn.

Menige vrouw toch heeft het mislukken eener overigens levensvatbare onderneming te wijten aan de slordige administratie harer zaken. Zij is berekend voor hare taak; zij is handig, voorkomend; zij valt in den smaak van het publiek; maar..... zij is nalatig in het houden harer boeken, zij verliest daardoor meer dan kennis, vlijt, voorkomendheid en de gunst der menschen kunnen aanbrengen, en zij ziet zich verplicht ten slotte hare affaire te liquideeren, om de schande van een faillissement te ontgaan.

‘Maar ook voor de jonge dame die het middelbaar onderwijs geniet, alleen uit behoefte om zich te verheffen tot de hoogte der tegenwoordige ontwikkeling en beschaving, mag het boekhouden nog een zeer nuttige studie heeten, en het zal haar later, wanneer zij huisvrouw wordt, tot gemak en voordeel strekken, zoo zij zich door eenige oefening in dit vak een praktische wijze van administratie heeft eigen gemaakt.

‘Wie heeft in den kring zijner bekenden niet meermalen kunnen opmerken, dat niettegenstaande het rusteloos zwoegen van den man, de welvaart van het gezin toch vernietigd wordt door gebrek aan overleg en zuinigheid van de vrouw. Aan achteloosheid en genotzucht wordt dagelijks geofferd, en daar zijn geen boeken om welsprekend met cijfers aan te toonen “dat vele kleintjes een groote maken”. Aan opschik en aan uitspanning worden schatten verspild, en daar zijn geen boeken om te vermanen, dat deze vijanden den bloei van het gezin belagen! - Voorzeker, voor de gehuwde vrouw is boekhouden, als middel om den juisten stand der huishoudelijke aangelegenheden te leeren overzien, van onschatbaar voordeel, en zoo zij een open oog heeft voor de welvaart van haar huis, dan zal elke te hoog opgedreven rekening haar tot het inzicht kunnen brengen dat wijziging in de uitgaven plicht is.’

Wij kunnen geen afscheid nemen van dit nuttige handboek, dat zoo eigenaardig geschikt is om een vak in eere te brengen, bij degenen die het voor zeer ingewikkeld en afschrikkend duister plegen aan te zien - zonder nog te verzekeren dat de vrouwen hier juist vinden wat zij noo-

[p. 108]

dig hebben. Zij worden niet afgeschrikt door voorbeelden die geheel buiten haar gebied liggen. Het tweede Memoriaal geeft zoo juist mogelijk den gang eener kleine manufacturen-zaak weder en is uit 300 oorspronkelijke facturen samengesteld. De benaming, de wijze van noteering, de prijzen der goederen, alsmede de usances omtrent korting, tijd van betaling enz. zijn zoo nauwkeurig als maar eenigszins mogelijk was weergegeven.

Verder zijn nog verscheidene oefeningen tot uitbreiding van het geleerde aangegeven en blijkt het duidelijk dat dit werk niet enkel voor schoolgebruik, maar vooral ook voor zelf-oefening geschikt is.

Wij wenschen het in handen van elke vrouw, die het noodig acht aanteekening te houden van hare uitgaven en dat gewoonlijk behelpelijk en onvolledig doet in een slecht ingericht huishoudboek, of zoo zij zaken drijft, in een voor de gewenschte nauwkeurigheid geheel onvoldoend winkelboek.

Wij twijfelen zelfs niet of zij, die willen studeeren om een examen in het boekhouden af te leggen, zullen hier een voortreffelijken leiddraad vinden en er uit leeren hoe het Dubbelboekhouden op vele Detailzaken kan toegepast worden, en hier een menigte posten vinden, die geheel uit het leven gegrepen zijn.

E. v. Calcar.