De Tijdspiegel. Jaargang 29

[p. 14]

Staatkunde en geschiedenis.

Nog eens: de brug over den oceaan.

Stoomvaart Vlissingen-New York. Handelingen en bescheiden betreffende het voorstel van vijf leden der Tweede Kamer van de Staten-Generaal. 's Gravenhage, Martinus Nijhoff, 1872.

Het boekwerk van 377 bladzijden onder bovenstaanden titel uitgegeven doet onwillekeurig denken aan een sneeuwbal, die langzamerhand grooter en grooter afmetingen verkrijgt naarmate hij in de sneeuw gerold wordt.

De brochure van den heer Jansen ‘Een brug over den Oceaan’ van slechts 60 bladzijden rolde van 1869 tot 1871 tal van geschriften om zich heen, vermeld op bladz. 354-55 in bijlage B van het bovengenoemde boekdeel waarmede zij nu vermeerderd zijn.

Het korte betoog in genoemde brochure van de noodzakelijkheid der transatlantische vaart maakte in ons land een diepen indruk. De onovertrefbare voordeelen van Vlissingen als zeehaven en hare voortreffelijke ligging en gemeenschap met de zee en met het binnenland worden daarin zoo zonneklaar voorgesteld, dat zij aan den meest bijziende in het oog sprongen en zelfs voor blinden handtastbaar werden.

Geen wonder dan ook dat daardoor de oude oppositie van Holland, vooral van Rotterdam, werd opgewekt, waarmede de Zuiderlijn van den aanvang af te kampen gehad had, zoo zelfs, dat wanneer het mogelijk geweest ware de geheele provincie Zeeland van het spoorwegnet uit te sluiten het welligt geschied zoude zijn. Eindelijk ten langen laatste bestaat er vooruitzigt dat Vlissingen, de schoonste zeehaven van het Rijk, met het spoorwegnet verbonden zal worden; en deze omstandigheid heeft er zeker niet weinig toe bijgedragen om de oppositie van Holland scherper en levendiger te maken dan zij ooit vroeger geweest is.

Het was dus een ondankbaar en weinig bemoedigend werk om bewijsgronden op bewijsgronden te stapelen ten einde het onbetwistbaar

[p. 15]

nut eener zaak te betoogen, en de noodzakelijkheid van staatshulp met tal van voorbeelden aan te toonen, geput uit de geschiedenis van de meest ontwikkelde handelsstaten, en dat alles om tegenstanders te overtuigen, die niet overtuigd wilden zijn.

Toch hebben de bekwame, wakkere voorstellers noch tijd noch moeite gespaard om een meesterlijk werk te leveren. Het is of zij vooraf den uitslag vermoed hadden en juist daarom zooveel zorg aan hunnen arbeid besteed hebben, overtuigd als zij moeten zijn dat de stoomvaart op Amerika komen zal en komen moet zooals de eischen van den tegenwoordigen tijd het vorderen.

De memoriën van toelichting en van beantwoording bevatten een rijke bron van gegevens, beschouwd op zich zelf, hetgeen reeds een verblijdend verschijnsel, een lichtpunt is in den nevel van oppervlakkigheid en breedsprakigheid onzer landsvergadering. De discussie over het wetsvoorstel, vooral de argumenten der tegenstanders muntten daarin uit. Toch behoort men die beraadslagingen te lezen om de overtuiging te krijgen dat de orde der werkzaamheden van de Tweede Kamer niet geschikt is tot het onderzoek van soortgelijke wetsvoorstellen, en het daarom niet geheel onverklaarbaar is dat de stoffelijke belangen van de natie niet beter behartigd worden.

Wanneer het reglement van orde zamengesteld was met het doel om het parlementair gouvernement in discrediet te brengen, zou men er tamelijk goed in geslaagd zijn.

Ook de houding der regeering tegenover het parlement draagt er veel toe bij. Onder de leiding van den heer Thorbecke is de Tweede Kamer tot oppositie, niet tot zamenwerking ingerigt Een wetsontwerp door leden van de Kamer voorgedragen kon dus geen steun, wel tegenstand van de Regeering verwachten.

Het was daarom een kloek en moedig besluit van de kundige voorstellers om onder een ministerie Thorbecke een wetsontwerp in te dienen, dat op geen steun van de regeering rekenen kon, en mogt daaromtrent eenige twijfel hebben bestaan, dan moet de hoop er op bij de beraadslaging over de prise en considération verdwenen zijn, want de minister van financiën zou anders het wetsontwerp overgenomen of een ander toegezegd hebben. Toen dit niet gebeurde was de uitslag te voorzien; doch des te hooger waarde heeft het dat de bekwame voorstellers tot het laatst toe moedig gestreden hebben.

In het boekdeel dat wij aankondigen vindt men al de bijzonderheden van dien strijd, waarvan de uitslag een pijnlijken indruk in ons land gemaakt heeft.

Instinctmatig gevoelt men in Nederland dat wij te veel van de zee vervreemd zijn en dat het meer dan tijd is krachtige maatregelen te nemen om de nationale stoomvaart te ontwikkelen, opdat de zee weer een milde bron van voorspoed voor ons land worde, zooals zij het vroeger in zoo ruime mate geweest is.

[p. 16]

Aan de geachte voorstellers, die de behoefte van onzen tijd zoo goed begrepen, kan men geen beter hulde brengen dan door zich het boekwerk aan te schaffen, opdat, door hen voorgelicht, meer en meer de overtuiging zich vestige, waarvan zij doordrongen waren, dat eene transatlantische vaart overeenkomstig de eischen van onzen tijd eene levensvraag voor ons land is.

Dan zal hun werk weldra ter raadpleging in handen genomen worden en mogen wij spoedig een nieuw wetsvoorstel te gemoet zien tot subsidieering eener geregelde stoomvaart op vaste tijden tusschen Vlissingen en Amerika. Want al mogten na verloop van tijd de Hollandsche waterwegen eenmaal voor de transatlantische vaart geschikt worden, dan nog zou Vlissingen even als Queenstown in Ierland, Brest in Frankrijk en Brindisi in Italië, toch steeds de aanlegplaats blijven voor stoomschepen, die zich met het brievenvervoer belasten, onverschillig of zij van Rotterdam of van Amsterdam afvaren.