De Tijdspiegel. Jaargang 28

[p. 22]

Val van recht, dat onrecht is.

La Reconstruction de l'Empire d'Allemagne et la liberté de l'Europe par G.G. Vreede, professeur de droit public en des gens à l'Université d'Utrecht. Utrecht, J.L. Beijers.

Dit merkwaardig boekske is aan de buitenzijde reeds versierd met een aanhaling van Corneille:

Quand par le fer les choses sont vidées,
La justice et le droit sont de vaines idées,

die uitnemend past bij den geheelen inhoud, beter dan de titel, die niet volkomen juist is; men oordeele, wanneer men de opschriften van de hoofdstukken nagaat: Introduction (?): La diplomatie transigeant avec l'homme du deux Decembre, p. 1-18; Chap. I. L'Empire d'Allemagne renaissant. Opinion de Guillaume de Humboldt, p. 18-24; Chap. II. L'Empereur d'Allemagne sera-t-il reconnu purement et simplement, ou sous réserve? p. 24-31. Chap. III. Ce que c'était que la splendeur de l'Empire d'Allemagne, p. 31-42. Chap. IV. Le Parlement britannique restera-t-il spectateur oisif de la destruction de la France? p. 42-62.

De heer Vreede blijkt ook hier weder een zeer hartstochtelijk man te zijn, die zijn overtuiging niet onder stoelen of banken steekt; zoo is Napoleon III, de oude heer op Chislehurst, le scelerat couronné, die in den Krim-oorlog un compère peu conscientieux te Londen vond in den heer Palmerston; de heer Vreede dweept met tractaten, die tallooze malen blijkens de geschiedenis zijn gesloten door de ‘Groote Mogendheden’ en haast even dikwijls verbroken; de wijze waarop, hing af van de omstandigheden, waarin de verschillende contractanten verkeerden. Gelooft men echter den Utrechtschen rechtsprofessor, dan zijn eigenlijk alle rampen en kwalen, die de staatkunde van Vorsten en Ministers over ons bracht en brengt, een gevolg van.... het schenden der in naam der Heilige Drieeenheid gesloten Weener tractaten, en het is nog niet te zeggen, wat het einde zal zijn van al die rechtsverkrachting, misschien het Laatste Oordeel, ten gevolge van de groote verdorvenheid van het menschelijk geslacht. Men verbaast zich over de belezenheid van den heer Vreede, die uit brieven en circulaires van reeds gestorven of den dood schier elken dag verwachtende staatslieden gezegden, aanhalingen, - het boekje bestaat voor drie vierden gedeelte uit zulke aanhalingen - opdiept, die strekken kunnen om de tegenwoordige orde van zaken in Europa, vooral de Duitsche zaken te veroordeelen. Er is echter in den laatsten tijd reeds zooveel over de Duitsche eenheid gezegd, dat wij een kritiek veilig kunnen achterwege laten; zij baat buitendien niet, want de Prussophobie is een manie ge-

[p. 23]

worden, die evenals alle maniën toeneemt door bestrijding. Alleen dit: het boekske van den heer Vreede is van het begin tot het einde een merkteeken van zeldzame eenzijdigheid; Napoleon en Bismarck zijn de groote steenen des aanstoots, maar de groote veranderingen b.v., die elders in Europa plaats hadden, de eenheid van Italië, de ontbinding van Oostenrijk, mede een gevolg van den nieuwen tijd, waarin wij leven, worden met geen woord vermeld. Wij stemmen den heer Vreede toe dat veel van de veranderingen, die in de laatste jaren in Europa hebben plaats gehad, oppervlakkig een onaangenamen indruk maken om de ‘rechts’verkrachting, waarmee zij gepaard gingen, - en dat moet te erger treffen wanneer men zooveel jaren ‘het recht’ heeft gedoceerd, - maar hebben wij recht om de volken te dwingen tot datgene wat zij nu eenmaal niet willen, en wat strijdt met hun geheele zijn? Is de klacht over rechtsschennis niet onbillijk? Scheiden wij de zaken af van de personen, Louis Napoleon, Palmerston en Bismarck van de tractaten, kunnen wij dan in deze laatste op zich zelf beschouwd iets anders zien dan onrecht knoeiwerk, waarmeê men kluisters smeedde voor de volken en de natuurlijke ontwikkeling belemmerde? Zijn die tractaten iets anders dan de uitdrukking zoo niet van de macht van den sterkste dan toch van den slimste? Wie niet het traditioneele, het doctrinaire recht voorstaat, maar streeft naar het ware recht, dat wij slechts als ideaal kennen, treurt niet over den val van éen tractaat, maar ziet daarin de hoogst natuurlijke en noodzakelijke ineenstorting van een gebouw, dat op een zandgrond was gebouwd.

noorman.