Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Jaargang 46

[p. 190]

Kleine mededeelingen.

142. Hofwijck reg. 2577 vlg.

Eymael verklaart (Constantijn Huygens' Hofwijck, tweede geheel omgewerkte druk) in de regels:

Mijn trouwste Nacht-slot is ...
Der vromen vriend te zyn, den boosen noyt geterght,
Noyt ongelijck gedaen te hebben, noch geverght,

de beide laatste woorden aldus:

‘noch verlangd te hebben, dat men het hun doe’.

Dr. C.H.Ph. Meyer schrijft in Museum, 29^ste jaargang, kol. 58; dat de geheele passage dan beteekenen zou: ‘ik heb den boozen nooit onrecht gedaan, noch over hen onrecht ingeroepen bij anderen’, en vervolgt dan: ‘Dat lijkt mij niet geheel zuiver. Zou het niet eer zijn: den boozen geen onrecht gedaan, noch hun aanleiding om 't mij te doen gegeven; gevergd dus in den zin van opgewekt, verlokt; vergelijk de bet. van vergen in vs. 2599: Of de booze lust uw' handen vergen moght ...’.

Eymael (Tijdschrift XLII, blz. 73) merkt daartegen weer op, dat Huygens zoodoende tweemaal hetzelfde zou zeggen. ‘Want wat beteekent de boozen tergen anders dan hen opwekken, uitdagen om leed of onrecht te doen? H. zal ook wel zijn vijanden niet opgewekt hebben, om hem onrecht te doen; maar, had hij het gewild, dan had hij door zijne invloedrijke positie kunnen bewerken, dat hun b.v. bij sollicitaties of in rechten ongelijk gedaan werd’.

Is er - zou ik willen vragen - niet nog een derde verklaring mogelijk?

Kan regel 2580 niet worden opgevat als staande buiten verband met den regel die er aan voorafgaat? Ongelijk doen is

[p. 191]

dan onrecht doen, zonder dat er bij aan bepaalde personen (‘vromen’ of ‘boozen’) gedacht wordt, en de regel zou dan beteekenen: ‘nooit onrecht gedaan te hebben, noch te weeg gebracht te hebben, dat er onrecht gedaan werd’. Maar - wordt mij misschien tegengeworpen - moet dan bij ‘ongelijk doen’ niet altijd de persoon worden uitgedrukt aan wien ongelijk gedaan wordt? Voor het hedendaagsch oor klinkt ‘ongelijk doen’ zonder die vermelding stellig ongewoon; maar wij gebruiken zoo immers wèl: ‘onrecht doen’? en een plaats uit de Statenvertaling van den Bijbel in het Woordenboek der Ned. Taal X 1614 aangehaald, bewijst dat men in de taal der zeventiende eeuw ‘ongelijk doen’ zoo gebruiken kon. Die plaats luidt aldus: ‘Gylieden doet ongelijck, ende doet schade, 1 Cor. 6, 8 (gr. ὑμεῖς ἀδιϰεῖτε)’.

c. bake.