Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Jaargang 30

[p. 54]

De Mandeville-druk van ± 1730.

In den catalogus der Grey-Collectie van Th. Hahn (Capetown 1884) wordt eene uitgave vermeld van de reis van Jan van Mandeville, opgegeven als gedrukt te Amsterdam in 1550.

Het exemplaar dat in de Grey-Collectie berust, is echter niet de zoo zeldzame druk van 1550. Het is blijkbaar een herdruk van omstreeks 1730 (zie Cramer, xlvi).

De juiste titel is als volgt:

De Wonderlyke Reize van ‖ JAN MANDEVYL, ‖ Beschryyende eerst de Reize en Geschiedenisze van den ‖ H. Lande van Beloften ❘ te Voet ❘ te Paard of ter Zee ❘ ende de Gestaltenisze ❘ ende Geleegendheid van den zelven Landen. ‖ Daar na de Gestaltenisze ende Zeeden van den Landen van ‖ Egipten ❘ Syrien ❘ beide Arabien ❘ Persien ❘ Indien ende Ethiopien ❘ ende ‖ ook dat Leeven ende Geloove der Menschen van dien Landen.

[Hieronder een houtsnede voorstellende een monnik in zittende houding, met de rechterhand zijn hoofd aanrakend; voor hem knielt een man met een ransel op den rug (Jan van Mandeville?). Onder de houtsnede:]

Te AMSTERDAM,

Gedrukt bij de Erven de Weduwe JACOBUS van EGMONT; Op ‖ de Reguliers Breê-Straat.

Quarto, gothische letter, 48 bladen, titel en tafel medegerekend. Twee kolommen, elk van 48 regels met reclamen en signaturen (A₂ op blz. 3 tot M₃ op blz. 93).

[p. 55]

Begin:

⁺De Prologie.

⁺Want alzoo is 't dat het Land van over Zee ❘ dat is te weeten dat Heilige Land van Beloften ❘ onder alle andere Landen is dat uitverkooren ❘ en de Vrouwe van alle andere Landen.

Einde:

⁺alzo de Grieken zeggen ❘ Cado en Calo: Cado is goed ❘ maar Calo is kwaad ❘ maar in haar Afgooden zyn kwaade Engelen ❘ om hen in haar dwaalingen te houden.

+ blz. 2

+ blz. 2, kol. a

+ blz. 94 b

Einde.

⁺Hier begind de ‖ TAFEL.

⁺.... Hoe dat van al de voorzeide Landen geen een is ❘ of zy hebben wat van 't Kersten Geloof.
By Consent van het Hof, gegeeven tot Brussel, den lesten October, M D ende L.

+ blz. 95

+ blz. 96 b

Einde.

Het boek was gebonden in den bekenden blauwpapieren omslag der volksboeken, waarvan nu de voorste helft is weggescheurd.

Naar blijkt uit eene gedrukte nota in het Kaapsche handschrift van de reis van Mandeville, heeft deze druk vroeger toebehoord aan rechter Watermeyer, die hem geschonken heeft aan de Grey-Collectie.

Stellenbosch.

a. lodewyckx.