Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Jaargang 11
(1892)– [tijdschrift] Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde– Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
[pagina 306]
| |
Ham.De nederlandsche woorden door de in 't Fransch geschrevene Vlaamsche charters aangehaald, zijn zeer talrijk: men weet dat in Vlaauderen het Fransch vroeger gebruikt werd door de overheden dan het Vlaamsch. Niet alleen heeft de grafelijke Kanselarij zich van deze taal bediend, ook abdijen, ambtenaren van alle soort en zelfs stadsschepenen hebben in de XIIIe eeuw bij voorkeur het Fransch gebruikt. In Yperen b.v. vindt men al in 1271 Fransche charters in de archieven, terwijl het Vlaamsch slechts 20-30 jaren later verschijnt. De studie dezer charters kan dus voor de nederlandsche philologie van veel belang zijn. Dit blijkt ook o.a. uit ham. Men weet dat dit woord zeer dikwijls in de Vlaamsche teksten van de middeleeuwen voorkomt. Tot nu toe, is het in Vlaanderen in gebruik gebleven (z. Verdam; De Bo: Westvl. Idioticon, 2e uitgaaf; Stallaert, etc.). De beteekenis van dit woord is en was moeras (vl. meersch). Het volgende onuitgegevene charter (Bibl. Nat. van Parijs, Coll. de Flandre no 193, Chartrier de Bourbourg II no 34) van Februari 1272 (n. st.) geeft het de beteekenis van rejet de mer, d.w.z. aangespoeld land, aanslibbing, dat zeer wel overeenkomt met de latere beteekenis van meersch. Nous Margherite contesse de Flandres et de Haynau et Guys ses fils, cuens de Flandres et marchis de Namur, faison asavoir a tous, ke comme nos boenes amies li abeesse et li convens de BrobborghGa naar voetnoot1) demandassent dedens le banliewe de Nueport une terre ke on apele le hemmekin, ke li meirs a jeteie et ki onques ne fu dikye, par le raison d'une chartre ke li abeesse et li convens devant dit ont de nos ancestres, sour çou ke jeit de meir ki en celle partie powit acroistre deveroit estre | |
[pagina 307]
| |
leurs, si comme eles dient, nous pour Dieu et pour le remede des ames de nous, de nos ancisseurs et de nos successeurs, avons donneit en perpetueil aumosne al abeesse et au convent de Brobborgh devant dites et a lor eglise le hemmekin devant dit, ki contient par droite mesure vint et nuef mesures et le witisme part d'une mesure de terre et se estent d'une part vers oest dusques au dic del niewe landekin, ke on apele le dic l'abeesse et d'autre part vers west se estent li hemmekins dusques a le hem ke cil des DunesGa naar voetnoot1) tienent et ont useit; et d'autre part comme de le longhece, se estent il vers le suth d'une part dusques au dic ke on apele le die le conte, u cil des Dunes orent jadis une maison dedens le dic devers le terre; et si se estent devers le noerd d'autre part de cel dic le conte devant dis, dusques en l'eawe ke on apele le Ysere, si comme nous avons fait enquerre ceste summe de celle terre et les termes devant dis par Henri de Diepe nostre bailliu de Berghes. Et parmi ce li abeesse et li convens devant dites cuitent et ont cuiteit le terre ke on apele zandshoefth, u ore en partie siet li vile de Nueport et dont eles ne sunt ne ne furent onques tenans, s'il fust ensi ke eles onques i eussent ou deussent avoir aucun droit. Et est a savoir ke pour cest don et cest otroi, li abeesse et li convens devant dites et lor eglise deveront faire a tous jours-mes nos obis chascun an et asseoir certaines pitanches a oes le convent as jours de nos obis. En tesmoignage et en seurteit desqueles choses, nous avons fait saeleir ces presentes lettres de nos seaus a oes li abeesse et le convent deseure dites et lor eglise, ki furent donnees en l'an del incarnacion nostre seigneur Jhesu Christ, mil deus cens sissante et onze, el mois de fevrier. Gent. h. pirenne. |