Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen. Jaargang 1

[p. 243]

Dom. Baudii Epistolae

Van Baudii Epistolae zijn in het verloop van nog geen halve eeuw 10 uitgaven verschenen, een getal dat, zoover ik weet, door geen andere briefverzameling bereikt wordt⁽¹⁾. Bij het bewerken van deze collectie voor den Catalogus Epistolographicus Neerlandicus heb ik al deze uitgaven bijeen gehad, en omdat zij nogal van elkaar verschillen is een korte beschrijving hier misschien niet geheel misplaatst.

De 10 uitgaven laten zich in drie groepen verdeden:

I.

De uitgave van 1615. Dominici Baudii Epistolarum Centuriae duae. Accedunt Epistolae Clarorum Virorum ad D. Baudium, et Prolixa Dan. Heinsii inter Baudianas reperta.... Item ejusdem D. Baudii Commentariolus De Foenore. Lugduni Batavorum Apud Godefridum Basson CIƆ IƆ. C XV. 8^o. Bevat; Epistola dedicatoria aan de Staten van Holland en Westfriesland; Vita Baudii: een gedicht van Janus Gruter: Manibus Baudii; Cygnea Baudii Cantio; de Nomenclator, alles ongepagineerd. Pag. 1-544 komen de brieven van Baudius, p. 545-599 die aan hem; maar onder de eerste zijn er ook 2 aan Baudius opgenomen: 1 van Jan van Wouweren p. 105 en 1 van Corn. van Dale p. 138. De Comment. de Foenore volgt met eigen pagineering. De brief van D. Heinsius p. 248-309 ontbreekt in alle volgende uitgaven; verder volgt op den brief aan Grotius p. 149 de Consultatiuncula ad Petrum Scriverium die in de tweede groep ontbreekt. II. De uitgaven van 1620, '36, '39, '42, '47. 1. Dominici Baudii J.C. et Hist. prof. Epistolarum Centuriae tres quarum tertia nunc in lucem emissa. Lugduni Batavorum. Apud Godefridum Basson CIƆ.IƆ.C.XX. 8^o. 2. Dominici Baudi V. Cl. Epistolarum Centuriae tres; Lacunis aliquot suppletis. Accedunt ejusdem Orationes.... Lugduni Batavorum. Excudebat Georgius van der Marse. CIƆ. IƆ. C. XXXVI. 8^o. 3-5. Dominici Baudi V. Cl. Epistolarum Centuriae tres; Lacunis aliquot suppletis. Accedunt ejusdem Orationes. Editio nova. Amstelodami, Typis Joannis Janssonii. CIƆ. IƆ. C. XXXIX. (CIƆ. IƆ. C. XLII. en CIƆ. IƆ. C. XLVII.) 12^o

Dit zijn inderdaad 3 verschillende drukken, alleen is het gegraveerde titelblad gebleven, nadat men beide malen het jaartal veranderd had. De uitg. van 1620 bevat Ep. dedicat.; Gruters gedicht en Nomenclator, evenals de eerste uitgave; dan Baudius' portret en Dom. Baudius de se ipso, in latere uitg. wel Testimonia geheeten; daarna de brieven zelve. De uitg. van 1636: Dedicatie

(1) Alleen van P. Cunaei Epistolae zou een editio decima bestaan. In werkelijkheid is er maar éen druk, die 2 maal opnieuw, enkel met nieuw titelblad uitgegeven is. De eerste uitgave is bij Petrus van der Aa te Leiden 1725, de nieuwe uitgave is van Johannes van Abkoude te Leiden, 1732, die op den titel editio nova liet drukken; daarna kwamen de niet verkochte exemplaren bij Johannes Delbeek te Leiden, die ze in 1738 voor de derde maal uitgaf, ook weer alleen met nieuw titelblad. Niet bijzonder vertrouwd met het Latijn, hield hij nova voor negende, en dus drukte hij op zijn titelblad editio decima.

[p. 244]

van den uitgever aan D. Heinsius en Scriverius; de Epist. dedicat., hier elogium genoemd; Vita; Gruters gedicht; een gedicht van Grotius; een van Scriverius; portret; Testimonia en Nomenclator. Dan de brieven en p. 685-699 de Orationes. Aan 't slot van 't boekje ‘Obscuriores aliquot loci expositi et Lacunae suppletae’. De uitgaven van 1639, '42, '47 zijn aan die van 1636 gelijk, alleen zijn de lacunes in den tekst ingevuld, waardoor het lijstje aan 't einde kwam te vervallen, en is de Vita in de uitg. van 1642 en '47 nà het portret geplaatst. Wat de brieven zelve van de tweede groep betreft, van 200 zijn ze tot 300 aangegroeid, er zijn tusschen de brieven van Baudius enkele aan hem gericht geplaatst, die ten deele reeds in de eerste uitgave voorkomen, maar de brieven aan Baudius, voorkomende op pag. 570-586 (van Wouweren Ep. 2-10), p. 587-9 (G. Ben. Wertelo), 592-9 (Audebert, Berlicum en de Vrient) der editio princeps, ontbreken in de tweede groep.

III. De uitgaven van 1650, '54, '60, '62.

De eerste heeft tot titel Dominici Baudii Epistolae semicenturia auctae; Lacunis aliquot suppletis. Accedunt einsdem Orationes et Libellus de Foenore. Lugduni Batavorum, Typis Francisci Hackii. 1650. Sumptibus Societatis. De 2^e en 4^e hebben denzelfden titel, alleen zijn ze uitgegeven Amstelodami, Typis Ludovici Elzevirii, Sumptibus Societatis. 1654 (1662). Zie Willems, les Elzeviers p. 296. De derde uitgave, van 1660, met den zelfden titel, is Amstelodami, Typis Joannis Janssonii. Deze 4 uitg. zijn naar de inhoud bijna geheel gelijk, zij bevatten: een epistola dedicatoria aan Cl. Saravius, pr. Id. Nov. 1649 onderteekend door Hackius in de uitg. 1650, door Lud. Elzevirius in de uitgaven van 1656 en 1662, die echter in de uitg. 1660 ontbreekt, dan bevatten alle het elogium dat in deze 3^e groep een weinig verschilt van de voorgaande⁽¹⁾; verder Vita, Testimonia, Nomenclator, de gedichten van Gruter, Grotius en Scriverius, Portret, de Brieven zelve, Orationes en de Foenore. Deze 4 uitgaven bevatten alle brieven van en aan Baudius, die in de vorige 2 groepen voorkomen, die aan B. zijn tusschen de brieven van hem geplaatst en cursief gedrukt.

De brief van Heinsius, die trouwens niet aan Baudius gericht is, is weggelaten, de consultatiuncula ad Scriverium daarentegen weder opgenomen.

Leiden, Juni 1903.

P.C. Molhuysen.

(1) Terwijl het in de vorige in briefvorm gesteld is, en gericht aan de Staten van H. en W.F., is het hier in algemeene termen gesteld. Zoo is het begin ‘Academiam vestram’ veranderd in ‘Academiam Lugd. Batavam’ etc.