Logo DBNL
Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen. Jaargang 1 (1903)

Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen. Jaargang 1

(1903)– [tijdschrift] Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen–rechtenstatus Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Nog Antwerpsche almanakken

Het zou niet rechtvaardig zijn den heer Zech de onvolledigheid zijner almanakken-bibliografie te verwijten; het reeds uitgegeven materiaal kan immers door bijvoegsels best aangevuld worden, wat trouwens in het plan van den schrijver ligt. Toch wil het me toeschijnen dat hij met overijling te werk is gegaan. Want indien het met de almanakken van andere plaatsen gesteld is als met die van Antwerpen, dan mag de schrijver er rustig over gaan denken een nieuw aanvullend boekdeel te laten drukken. Naar het voorbeeld van den heer Paul Bergmans, maar zeer beknopt, laat ik hierna een tamelijk uitgebreide reeks titels van almanakken volgen, alle verschenen te Antwerpen, in 16o-formaat, te beginnen van 1569 tot 1799. De volledige beschrijving dier boekjes laat ik gaarne aan den heer Zech over. Het is mij genoeg hem op het bestaan dier boekjes te wijzen.(1)

Slechts over de allerbelangrijkste wijd ik uit, en vestig vooral de aandacht op de almanakken van Abraham Verhoeven (1616 en 1618), waarvan bij mijn weten tot nu toe 't bestaan enkel vermoed werd.

Dat er, ook te Antwerpen, nog menig ander almanakje aan 't licht zal komen, daarvan houd ik me overtuigd. En het ware den schrijver zeer aan te bevelen, in sommige openbare bibliotheken - waar hij zeker niet vlijtig genoeg gezocht heeft - evenals in particuliere - een nieuw onderzoek in te stellen. Ik kan hem o.a. verzekeren, dat in de Antwerpsche bibliotheek nog materiaal te vinden is. Maar wij kunnen dit natuurlijk niet alles in dit tijdschrift afdrukken.

Erg jammer intusschen vind ik dat de beschrijvingen van den heer Zech niet altijd vertrouwbaar zijn. Waarom bv. bij de behandeling van het aartszeldzame almanakje van Rembertus Dodoens (1558) niet eenvoudig de trouwe beschrijving van de Bibliotheca Belgica (D 102) overgenomen, in stede van zich te vergenoegen met de minder nauwkeurige opgaven van Dr. C. Broeckx in een vlugschrift van 1862?(2) Hierbij moet ik alleen nog aanmerken, dat eene kleine vergissing ook in de Bib. Belg. voorkomt, nl. dat van de vier drukregels rond het medegedeelde drukkersmerk van Jan van der Loe alleen de bovenste overeenstemt. Onderaan staat nl. Et formasua bilis inest en niet Et formicae sua bilis inest

- het eerste ongetwijfeld een drukfout van den Antwerpschen printer? De Grieksche spreukenregels links en rechts zijn ook dezelfde niet.

Wat mij in de uitgave van den heer Zech het minst bevalt is het lastige gebruik van zijn werk. Door het jaarcijfer in Arabische cijfers in margine te drukken, had het veel in bruikbaarheid gewonnen. Misschien zal hij bij een eventuëele nieuwe uitgave dit euvel verwijderen?

Intusschen is het zeer onpractisch, en men verliest zijn tijd, en soms ook zijn geduld, bij 't naslaan dezer blijkbaar te vroeg uitgegeven bibliographie.

Ziehier mijn lijstje:

1569 Almanack en̄ Prognosticatie... door Meester Cornelis van Tongherloo... Jan van Ghelen [11].
1571. Almanack en̄ Prognosticatie... door Meester Jacobum Godefridi Hakendouer... Jan van Ghelen [11].
1572. Almanack ende Prognosticatie... door D. Augustinum Malineum... Henrick van der Loe.
1572. [Almanach...] Gilis van den Rade. (Fragment).
1576. § Der Schaepher// ders Kalengier/ neerstelijc gecor-// rigeert/ seer ghenoechlijck om lesen/ en̄ niet// min profijtelijck allen menschen/ Cooplieden en̄ ande-// ren menschen/ wat handelinghe si oock hanterende sijn.// § In desen Kalengier sal men oock vinden wanneer die// Sonne oft Mane Eclipseert/ so lange datmen in ghee-// nen Kalengiers langher ghecalculeert en vindt.// Met seer veel ander profijtelijcke Tafelen// en̄ Figueren/ die hier voormaels// noyt gheprint en sijn.// (Houtsnee: twee schapers met kudde die naar de sterren kijken). // § Thantwerpen op die Lombaerde veste/ inden gul-// den Pellicaen/ By Guilliaem van Parijs.// Int Jaer ons heeren// M.D. LXXVJ.// Typis Matthei Rodij (Mattheus van Roye).
  Kl. 8o. 112 ongen. blzn. Sign. A.ij - G. iiij. Goth. letter rood en zwart.
  Een belangrijk boekje, blijkens den ‘Prologhe van den Translateur’ een vertaling.
  Een kapittel handelt over ‘die natuere van den. vij. Planeten’ en bevat vrij aardige houtprentjes en oubollige rijmpjes. De naïeve prentjes stellen o.a. voor vechtende boeren of slempende en brassende edelheeren, visschers en herders.
  Uit het rijmpje bij Saturnus haal ik gaarne aan:

 
Alle die// ond' mi zij// geboren//
 
Sijn melā// colic willet// aēhooren/ //
 
Crijgel en̄// steech mē// vōdē heeft//
 
Veel etēde / des daer af// cleeft/ //
 
Lātwinni-// ge si genre// hanteren. //
 
En̄ met alle aerdighe dinghen si hen gheneren/ //
 
Vergaderinghe van volcke si geerne maken//
 
Eewighe viantschap si smaken/ //
 
Altijt strijdende ick segt v bloot/ //
 
Pelgrimagie gaen si dicwils groot/ //
 
Magher zijn si en̄ daer toe lanck//
 
Nederwaerts siende dlijf seer swanck//
 
Tellende zijn voetstappen op elcke vaert//
 
Cleyne ooghen/ drooghe huyt/ dunne baert //
 
Bedriegher/ verrader/ wilt hier aen haken/ //
 
En̄ doots lagher/ is hi wilt dit wel vaten//
 
Vuyl opsien/ en̄ cromme voeten/ //
 
Leelijcke tanden/ quaet om voeten/ //
 
Van leder werden si goede wercklieden/ //
 
Dat en can Saturnus sinen lieden niet verbieden. //
Die onder het teeken van Venus geboren zijn, komen er op de volgende wijs af:
 
Al die on // der my zijn // geboren. //
 
Sij fleuma // tijc wilt mij // hooren. //
 
Vrouwen si// gaerne hā-// teren. //
 
Met dobel// steene si hē// generen. //
 
Schaecspel// spelē si gaer // ne alleen//
 
Siworstelen en̄ werpen den steen//
 
Sy spelen op herpen op luyten//
 
Sy dansen en̄ si spelen op fluyten//
 
Alle ghenoechtc si gheerne pleghen//
 
Niet vele te wercken is die seghen//
 
Musike van sanghe u wel bedinct//
 
Ghelijck die metser oft timmerman singt//
 
Oock musike als sanck van der kercken//
 
Dit machmen aen Venus kinderen mercken//
 
Schoonen lichaem inder waerheyt//
 
Hebben si so Dorosius seyt/ //
 
Een ront aensicht/ schoon ooghen//
 
Cleyn ooghen moet hij ghedooghen//
 
Meer swertheyt der ooghen dan noot is//
 
Hebben die Venus kinderen zijt ghewis. //
G.D. Bom H. Gzn in zijn: Bibliotheca Belgica. ‘Vlaemsche Druckers’/ Uit het tweede en derde tijdvak der Renaissance. (1526 tot 1599.) geeft blz. 13 onder nr 15 een uitgave op van Symon Cock van 1539, die hij noemt ‘de tweede uitgave, onder dezen titel, van de Nederduitsche vertaling van den “Kalendrier des Bergiers”, den zoogenaamden “Compost”. De 1e verscheen te Rostoch in 1523 in 4o.’ De heer Zech, die 't boekje niet gezien heeft, vermeldt het ook onder nr 55. Het prentje op het titelblad van G. v. Parijs' uitgave komt geheel overeen met het door Zech gereproduceerde dat voorkomt in een almanak van Jan van Liesvelt, 1553: La grande [&] perpétuelle prognostication d'es laboureurs, een octavoboekje van 8 blz. dat in de Kon. Bib. te Brussel bewaard wordt. (Zech nr 77), die eveneens een oudere uitgave, van 1546 nl., gedrukt bij ‘Marien Ancxt’, Wwe van Jacob van Liesveldt, bezit.

1580. Almanack ende Prognosticatie... door D. Henrick Hakendiuel. Wwe Jan van der Loe.
1581. Almanack ende Prognosticatie... deur M. Willem de Vriese. Jan van Ghelen de Jonghe.
1592. Prognosticatie en̄ generale corte beschrijvinge... deur M. Willem de Vriese. Jan van Ghelen de Jonghe.
1585. Almanach ende Prognosticatie... door M. Jan Peeterssen... Henrick Wouters.
1585. Nieu voorsegghinghe oft wonderlijcke Prognosticatie... Door M. Jan Peeterssen. Henrick Wouters.
1588. Almanach ende Prognosticatie... Door Michiel de Nostradamus... Wwe Gulliaem van Parijs.

1588. Prognosticatie en̄ voorsegginghe... Door Michiel de Nostradamus...Wwe Guilliaem van Parijs.
1592. Almanach Ende Prognosticatie... Door Michiel Nosstradamus van Querci... Wwe Guilliaem van Parijs.
1592. Prognosticatie ende generale voorsegginghe... Ghepractiseert door M. Valentijn van Goorle... Wwe Guilliaem van Parijs.
1594. Almanach ende Prognosticatie... Door M. de Nostradamus... Wwe Guilliaem vā Parijs.
1594. Prognosticatie en̄ voorsegginghe... Door M. de Nostradanus... [Wwe Guill. van Parijs.]
1595. Almanach oft Journael voort Jaer... Door M. Michiel Nostredamus... Geleyn Janssens.
1595. Prognosticatie voor t' Jaer... door Meester Michiel Nostredamus... Gheleyn Janssens.
1596. Almanach ost Journael... door M. Ian Franco van Eerssel... Arnout s' Conincx.
1596. Prognosticatie en̄ schoone beschrijvinghe vanden Turckschen val/ met hen Hereticsche adherenten... Door M. Jan Franco van Eerssel... Arnout s' Coninx.
1596. [Almanach de l'an bisextil 1596. Vve de Guill. Parijs]. Titelblad ontbreekt.
1596. Prognostication, ou bien prediction general... par M. Valentin de Goorle... En Anvers sur la Lombardeveste, au Pellican d'Or. [Vve de Guill. Parys.]
1599. Kalender oft Iournael... Door M. Jan Franco van Eerssel. Arnout s' Conincx.
1599. Ephemeris Metheorologica Practica. Seer schoone ende generale beschryvinghe van de vier deelen des Jaers... Door M. Ian Franco van Eerssel. Arnout s' Conincx.
1599. Historien ende geschiedenissen van al het memorabelste datter gheschiet is zedert den Jare 1500. tot desen teghenwoordighen Jare/ m.d. xcjx. Gheprint Thantw./ by Anthoni De Ballo. 1599. (Approb. 17. Sept. 1598).
1601. Kalender oft Journael... Door M. Ian Franco van Eerssel. Arnout s' Conincx.
1601. Ephemeris Metheorologica... Door M. Ian Franco van Eerssel... Arnout s' Conincx.
1610. Kalender oft Iournael... Door M. Jan Franco van Eerssel... Arnout s' Conincx.
1610. Ephemeris Metheorologica... Door Id. Arnout s' Conincx.
1611. Kalender oft Iournael... Door Id. Id.
1611. Ephemeris Metheorologica. Id. id.
1611. Cort verhael Van alle de gedenc Weerdichste saechen die geschiet zijn sedert... 1500... tot 1611. Id. id.
1613. Kalender oft Iournael... door Ian Franco sone van veylen M Jan Franco van Eerssel... Arn. s' Conincx.
1613. Ephemeris Metheorologica. Door id. id.
1613. Cort verhael Van alle de ghedenc Weerdichste saken... geschiet... sedert 1500. Id
1614. Kalender oft Iournael... Door M. Jan Franco van Eerssel Arn. s' Conincx.
1614. Ephemeris Metheorologica. Door Id... Id.
1614. Cort verhael enz. Id.
1616. Almanach// ou Iournal. pour l'An Bi-// sextil de nostre Seigneur. M. DC. XVI. Par M. Iean Baptiste Auxstruies// Gentil homme, & Nepueu du deffunct// M. Iean Franco.// (Houtsnede: het wapen van den schrijver: drie zwijnskoppen; links daarvan in den rand het gedrukte opschrift: Aude & auge. Rechts: Aut strues, aut rues. (sic))
  A Anuers, chez Abraham Verhoeuen, sur// la Lombaerde Veste, au Soleil d'Or. 1616.// (Streep).// Auec Grace et Preuilege.//
  16o, 32 ongen. blzn. sign. B- Bij. Rom. lett., rood en zwart.
  Blz. 2 en 3: een kaartje: Afbeeldinge van de gheheele weirelt.
  Blz. 4: Canon ou Declaration de // Cestuy nostre Almanach 1616.//

  Blz. 7 onder den titel Pour la Commoditè des Voyageurs de watergetijden van plaatsen uit Noord- en Zuid-Nederland en Noord-Frankrijk.
  Verder kalender met bovenaan iedere maand zeer grove houtprentjes.
  Daarachter volgt:
  Prognostication // pour l'An Bissextil de nostre Seigneur // M. DC. XVI. // Calculée par M Jean Baptiste Auxstruies, // Gentilhomme, & Cousin du deffunct// M. Jean Franco. (Hontsneê: wapen van den schrijver.) // A Anuers, Chez Abraham Verhoeuen, sur la// Lombaerde Veste au Soleil d'Or. 1616.// (Streep). // Auec Grace & Preuilege.//
  16o, 32 ongen. blzn. A2 - Bij. Rom. lett. Blz. 3: Prologue ou discours au bening Lecteur, verder weervoorspellingen, alles hoegenaamd zonder belang
  Blz. 30: Vidit & approbauit, Egbertus Spitholdius, Cano-// nicus & Plebanus Ant-// uerpiensis.// Auec Grace & Preuilege.
  Op de volgende bladzijde:
  Previlege.
  Il a pleu a Leurs Altezes Serenissimes// de permettre & Octroyer a Abraham// Verhoeuen de pouvoir luy seul Impri-// mer vendre & distribuer l'Almanach// & Prognostitication pour l'An de nostre// Seigneur 1616. faicte par M. Jean// Baptiste Auxstruies, Gentil-// homme & Cousin de feu M. Ian Franco // Docteur, permettent & consentent// andict Verhoeuen d'Imprimer & ven-// dre le Almanach a tel lieu & place con-// uenable comme appert par les lettres// d'Octroye donnez a Bruxelle le dernier// de Iuillet 1615. //
  Soubz signez.
  A.I. Cools.
  L'autre seignez.
  I. Fovrdin.
  Achter de Prognosticatie volgt:
  Histoires // Plus memorables tant an-// ciennes q[u]e nouuelles, contenant choses // aduenues de l'An 1500 iusques à la // présente Annee M. DC. XVI.// (Houtsnee: Neptunus (?) op zijn wagen met een tritoon er achter aan hangend).
  A Anuers, Chez Abraham Verhoeuen sur la // Lombaerde Veste au Soleil d'Or 1616.
  16o, 64 ongen. blzn. Aij - Dij; de 2 laatste blzn. onbedrukt. Rom lett.
  Blz. 62, approbatie van Egbertus Spitholdius, Canonicus & Plebanus Antuerpiensis.
  Het boeksken is buiten zijn zeldzaamheid ook hierom belangwekkend wijl het 68 kleine houtprentjes bevat, die een staaltje geven van Verhoeven's kunstvaardigheid, welke, zooals ik in mijn artikel over den courantier (blz. 41) reeds aantoonde, waarlijk uiterst gering te noemen is.
  Primitief zijn die dingetjes wel, maar meer mag men er ook niet van zeggen. Het aardigste is dat ze blijken integraal van het boekje deel uit te maken en bij den tekst te passen. Zoo is er een prentje dat de beeldstormers voorstelt (bl. 15); verder zien wij verschillende... portretten (wat nog al veel gezegd is) terug welke wij in de Tydinghen ontmoet hebben, zooals die van Spinola, Mansvelt, Bucqoy, Albertus & Isabella, die verschijnen tusschen wonderslangen, ‘zeeolifanten’, wondervisschen en andere monsters, als een vrouw zonder armen en een man uit Wevelgem in Vlaanderen ‘qui a vne jambe plus longue que trois aunes, & plus grosse qu'vn Tonneau de vin d'Espagne qui est chose pitoyable de le vooir’ enz. enz. De Groote Turk prijkt naast een wonderlijk varken met twee lijven, twee halzen, twee staarten, twee pooten van voren, vier van achteren en twee op de ruggen. Blz. 49 komt voor een zichtje op Vlaanderen onder den titel La Nouuelle Riviere que l'on fait en Flandre, waardoor de vaart van Gent op Brugge en Oostende bedoeld wordt. (Vgl. 1617 en 1694).
1617. Kalender oft Iournael... Door M. Ian Franco vā Eerssel... Arnouts Conincx.
1617. Ephemeris Metheorologica... Door Id. Id.
1617. Nievwe Cronycke Van alle de gedenckweerdichste saechen enz. Anthoni de Ballo.
  (Dezelfde prentjes als door Verhoeven gebruikt). Vgl. 1616. Verhoeven.

1618. Een almanak voor 1618 van Abraham Verhoeven moet ook in dezelfde verzameling berusten, maar tot heden heb ik er de hand niet kunnen op leggen. De titel moet ongeveer luiden(1): Almanach voor het Jaer O.H. 1618; met eene Prognosticatie. t'Antwerpen, bij Abraham Verhoeven, enz. en gevolgd door: Cort verhael van alle de gedenckw. saken, van 1500 tot desen jare. t' Antw., bij Jan Conincx, 1618. 16o met aardige portretten en prentjes. (Vgl. 1616 en 1617).
  Men mag dus terecht veronderstellen dat Verhoeven een reeks van jaren almanakken heeft uitgegeven, waarvan intusschen den boven beschrevenen het eenige door mij geziene exemplaar is. Als nieuwe bijdrage tot de kennis van Verhoeven's werkzaamheid achtte ik de wat uitvoerige mededeeling gewenscht. Het is op den almanak van 1618 dat Verhoevens drukkersmerk (?) voorkomt, dat door van Havre in zijn Marques typographiques opgenomen werd, maar dat ik nooit elders door den Antwerpschen printer gebruikt zag.
1621. Kalender oft Iournael... Door M. Ian Franco van Eerssel... Wwe van Arnold Conincx.
1621. Ephemeris Metheorologica. Id. id.
1621. Nievwe Cronycke Van alle de gedenckweerdichste saecken... Met alle de victorien vercregen in Duytslant door Marquis Spinola. t' Hantvv., Antoni de Ballo.
1624. Almanach oft Iournael... Door M. Philips De Dyn... Hieronymus Verdussen.
1624. Progrosticatie... Id. id.
1624. Historie Oft cort begrijp vande ghedenckweerdighste gheschiedenissen des gantschen aertbodems/ tzedert den Jaer 1500. tot den Jaer 1624. Hieronymus Verdussen.
1625. Id.
1625. Id.
1625. Id.
1626. Almanach... Door M. Ian Baptista de Witte. Wwe Jacob Mesens.
1626. Prognosticatie Metheorologice... Door Id. Id.
1627. Almanach ende Prognosticatie... Beschreven door M. Ian Moerman. Hieronymus Verdussen
1627. Prognosticatie ende voorsichticheyt voor het Iaer... door Id. Id.
1627. Historie Of cort begrijp vande ghedenckweerdighste gheschiedenissen. [1500-1627]. Hieronymus Verdussen.
1637. Almanach... Door Henricvs Kilianvs Wittenberge, Astrologius en Medicus. Godtgaf Verhulst.
1637. Prognosticatie oft voor-segghinghe. - Door Id. Id.
1637. Chroniicxken ende cort verhael Vande Notabelste gheschiedenissen (1500-1637). Jacob Mesens.
1642. Prognosticatie ofte Voorsegghinghe... Door M. Kiliano. Wwe van Jan Cnobbaert.
1642. Almanach... Door M. Henricvs Kilianvs. Wwe Jan Cnobbaert.
1642. Chroniicsken ende kort verhaal... [1500-1642]. Wwe Jan Cnobbaert.
1645. Almanach.. Id. id.
1645. Prognosticatie. Id. id.
1645. Historie of Cort.verhael.. van 't beghinsel des Werelds / tot desen teghenwoordighen Jaere toe. Wwe v. Jan Cnobbaerts.
1653. Almanach. Id. Godtgaf Verhulst.
1653. Prognosticatie. id. id.
1653. Chroniicke. id
1675. Almanach. Id. Godtgaf Verhulst
1675. Prognosticatie Id. id.

1675. Chronijcxken [1500-1675]. Martinus Verhulst.
1676. Almanach... Door Mr. Philippus de Dyn. Martinus. Verhulst.
1676. Prognosticatie. Id. id.
1676. Chronycxken [1500-1676] Id. id.
1676. Almanach... id... id. kleinere uitgave.
1676. Id... id. id. kleinere uitgave.
1677. Almanach. Doct. Mr. Henricus Kilianus. Godt- gaf Verhulst.
1677. Prognosticatie. id. id.
1677. Chronijcxken. Martinus Verhulst.
1677. Den onvervalschten Italiaenschen Waerseggher/ Dat is: Een oprecht Almanach ... Gepractiseert door... D. Antonio Magino... Jacob Mesens.
1677. Den onvervalschten [enz.]... Dat is: een oprechte Prognosticatie... Id. id.
1677. Historie oft cort verhael... van 't beghinsel des wereldts / tot desen teghenwoordighen Jaere toe... Jacob Mesens.
1678. Id. id. id.
1678. Id. id. id.
1678. Id. id.
1684. Id. id. id.
1684. Id. id.
1684. Ordinantie van de ordinarissche boden Reysende van Antwerpen...
1684. Chronycxken ende cort verhael Vande Notabelste Gheschiedenisse der Nederlanden / zedert het jaer 1651. tot desen tegenwoordighen Jaere toe. [tot 1683 inbegr.]
1690. Almanach... Door Meester Joan. Francis. Herrebertus... Jacob Mesens
  (Onderaan blz. 32:) Beminden Leser weet datter by my Jacob Mesens te coop is eenen eeuwigh-durenden Almanach, gemaeckt en in 't coper ghesneden, door Cornelis de Bye, Lantmeter.
1690. Prognosticatie ... id. ... id.
1690. Chronycxken ... [id. als boven] ... Ontbr. het laatste bladje.
1692. Den onvervalschten Italiaenschen Waerseghher... door... M. Antonio Magino... Jacob Mesens.
1692. ... Prognosticatie... id... id.
  Volgt: Verhael met den // Almanech vā // het Luylecker - Landt / daermen dē kost crijcht sonder wercken. // (Houtsnee) // t'Antwerpen / By Jacob Mesens / in // den gulden Bijbel. // Bevat 10 ruwe prentjes in houtsnee.
1694. Den onvervalschten Italiaanschen Waerseggher... id. id.
  (Onderaan blz. 32:) Beminden Leser weet datter by my Jacob Mesens / gedruckt is ee Kerckelijcke Tijdt- Rekeninghe ofte Verclaeringhe vanden Roomschen Calendier sijnde in forme van eenen eeuwigh-durenden Almanach ghemaeckt door Ioannes Carolus van Lyere Mathematicus.
1694. ... Prognosticatie... id... id.
1694. Chronycxken ende cort verhael...
  (Hierin komen nog eenige prentjes voor die wij in Verhoevens Tijdinghen en Almanakken zagen.) Vgl. 1616.
1695. Id.
1695. Id.
1695 Id.
1697. Id.
1697. Id.
1697. Chronycxken... zedert 1684...
  (Volgt:) Wonderlycken voor-val des Keysers Rudolphus op de Jacht. t'Antwerpen, By Jacob Mesens, op de Lombaerde-vest inden gulden Bijbel
1697. [Almanak... Door Mr. Adriaen van Vlaenderen] Wwe Gymnicus. (Titelblad ontbreekt.)

1697. Prognosticatie... id... id.
1697. Chronycke... t'Antw. By Hieronymus Verdussen.
1698. Den onvervalschten Italiaenschen Waer-seggher... door... D. Antonio Magino... Jacob Mesens.
1698. Prognosticatie... id... id.
1698. Cronycxken... zedert 1684...
  (volgt:) Wonderlycken voor-val, als in Almanak 1697.
1699. Den Oprechten Vlaemsche Almanach voor het Jaer... M.D.C. LXXXXIX. Het Jaer van Abondantie .. Door Mr. Adriaen van Vlaenderen. Wwe Gymnicus.
1699. Prognosticatie... id. id.
  (Volgt:) Hant-werck // van onsen eersten // Vader Adam // voor ende naer naer de uytstootin- // ghe des Paradijs: Dat is, // Onderwijs // Tot het Hovenieren.// By een vergadert / door D.E.V.R. [D. Erasmus van Reenen]. t'Antw., by Martinus Verhulst.
1699. Chronycxken... [1677-1698]. Wwe Gymnicus.

Voor de 18e eeuw vind ik almanakken van de volgende drukkers:

1700. Godgaf Verhulst.
1701. Jacob Mesens.
1702-1706. Hieronymus Verdussen.
1708. Wwe Gymnicus.
1709. Jan van Soest.
1710-1711. Petrus Jouret.
1712. Joseph Gymnicus.
1712 Jan van Soest.
1713. Petrus Jouret.
1714 Wwe Gymnicus.
1718-1720. Hieronymus Verdussen.
1720. Joseph Gymnicus.
1721. J.P. Robyns.
1723. Jan Bapt. van de Cruys.
1730. Hieronymus Verdussen.
1732. J.P. Robyns.
1733. Wwe van de Cruys.
1764-1768-1770. Joannes Verdussen.
1770. F.J. Vinck.
1771 Petrus van der Hey.
1785. F.J. Vinck.
1794. J.B. Carstiaenssens.
1795. J.H. Heyliger.
1798. Franciscus Ignatius Vinck.
1799. J.H. Heyliger.

en enkele uit de 19e eeuw.

In dezelfde rijke verzameling moeten ook berusten de volgende zeldzame comptoir- of plakalmanakken, aldus genoemd wijl ze in de kantooren der kooplieden of in de keuken bij de particulieren aan den muur geplakt werden(1):

1562. Almanach ende Prognosticatie van den jare ons Heere M. CCCCC. ende LXII. ghecalculeert op den Meridiaen der stadt van Ludick, door Mr Gilles van Buillon. mathematicus. Gheprint t'Antwerpen, in den Witten Valk, by Jan Verwithagen. fol. rood en zwart.
1569. Almanach voor 't jaer ons Heeren M.D. LXIX. Ghedruct t'Antwerpen by Christoffel Plantin in den gulden Passer. (Fragment). fol. id.
1581 Almanach oft Journael van t' jaer ons Heeren M.D. LXXXI. Door Mr Peeter Hassard van Armentiers, medecyn. Gheprent t'Antwerpen by Christoffel Plantyn, in den gulden Passer. fol. id.
1581. Almanach ende Prognosticatie van den jaere Ons Heeren Jesu Christi M.D. LXXXI. Gheprint Thantwerpen op de Camerpoort Brugghe, in den Schilt van Basel, by Jan van Ghelen, de jonghe. fol. id.
1607. Almanach oft Journael, voor het jaer Ons Heeren M. DC. VII. Thantwerpen, by Arnout s'Conincx. fol. id.

Emm. de Bom.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs