Tiecelijn. Jaargang 14

[p. 60]

verslag

Reinaerts streken

De tentoonstelling Reinaerts streken. Een cultuurgeschiedenis met de vos als gids werd op 15 februari 2001 in Huis Thuysbaert te Lokeren geopend. Jozef Janssens hield de gelegenheidstoespraak. Schepen van Cultuur Sabine van Rysselberghe opende officieel. Ruim 130 mensen woonden de zitting bij. In de loop van het eerste luik brachten 1026 mensen een bezoek aan het geheel. Het is een fraaie tentoonstelling geworden met nieuwe inzichten. Zo werd het Reynaertwerk van C. Huysmans nooit vroeger verkend. Tiecelijnlezers zullen enkele van de nieuwe accenten allicht wel kennen uit de vele primeurs die reeds in dit tijdschrift verschenen. Toch zit in de tentoonstelling weer nieuw materiaal voor nieuwe artikels en verkenningen. Zo onder andere over het schilderij Fantastisch landschap uit 1922 van Gustave van de Woestijne, dat duidelijk geïnspireerd is op de tekening van het frontispice uit de Duimpjesuitgave van 1909. Eveneens dient verder onderzocht te worden hoe de drie ‘ezelteksten’ van Timmermans, Fleerackers en Van Genechten zich verhouden. Het lijkt bijna zeker dat Van Genechten zich op één van zijn beide voorgangers (wellicht Fleerackers) inspireerde. In het begeleidende boek wordt hierop ingegaan, maar de materie kon er niet uitgespit worden.

De tentoonstelling stond te Lokeren opgesteld in twee kamers van het pand. Ook in Damme is deze tweedeling gehandhaafd. 34 panelen verdiepen de Reynaertmaterie. In twee reuzengrote kasten, die telkens in het midden van elke zaal het parcours bepalen, zijn vier vitrines ingebouwd waarin vooral illustratieve kopieën en originelen zijn te zien van afbeeldingen die op de panelen voorkomen. In de eerste vitrine vinden we een kopie van een Akkadisch spijkerschrifttabletje, één uit een reeks van dertien die nu in de British Library worden bewaard en waarop een Verhaal van de vos staat afgebeeld. Daarnaast liggen facsimiles van het Comburgse handschrift (Van den vos Reynaerde - met aandacht voor het slotacrostichon), het Brusselse handschrift van Reynaerts historie en de Lübeckse druk. In een tweede vitrine liggen facsimiles van enkele Antwerpse gedrukte boekjes (Plantijn 1566 en Verdussen 1700) en drie originele volksboekjes (Van Egmont 1780, Van Paemel 1848-1876 en Snoeck Ducaju, ca. 1932). In de tweede zaal vinden we boeken met teksten van J.F. Willems en J.W. von Goethe met de prachtige

[p. 61]

staalgravures van Wilhelm von Kaulbach. Naar Kaulbach zijn ook een schaakspel en een reeks tinnen figuurtjes met de belangrijkste personages uit het verhaal te zien. In de benedenzalen van Thuysbaert hingen de zeven imitatiegobelins die zich op dit moment weer in het kasteel Walburg te Sint-Niklaas bevinden. Deze gobelins zijn niet in Damme en Hulst te zien.

Het topstuk van de rondreizende tentoonstelling is een vier minuten durend fragment van de verfilming van de antisemitische Reynaertbewerking van Robert van Genechten. Het fragment werd aangevraagd bij het Filmmuseum in Amstelveen en is voor het eerst publiek te zien. Daarnaast is ook een video-opname van Vlaanderen Vakantieland (waarin de toeristische Reynaert wordt belicht) te bekijken. Fijnproevers zullen ook de ‘Sint-Niklase’ versie van de fabel van de raaf en de vos door Jef Burm appreciëren.

Op elke locatie worden enkele eigen accenten gelegd. Zo zal in Hulst het aan C. Huysmans toebehorende beeld van Albert Poels niet meer te zien zijn, maar kan de collectie daar aangevuld worden met boeken uit plaatselijke collecties.

In Damme staat de tentoonstelling opgesteld naast de Uilenspiegeltentoonstelling in Huis De Grote Sterre op het marktplein. Ze werd er op 15 maart 2001 door volksvertegenwoordiger en schepen van Cultuur Joachim Coens geopend. Opnieuw hield Jozef Janssens, nu met een andere lezing over De Vlaamse vos?, de gelegenheidstoespraak. De tentoonstelling krijgt te Damme meer ruimte dan in Lokeren en is geschikter voor het ontvangen van groepen. De tentoonstelling sluit ook perfect aan bij de sfeer van het Damse literaire huis. Alleen de belichting kon er iets beter.

Luik 3 van de tentoonstelling zal heel het zomerseizoen door te zien zijn in Hulst. Wanneer de tentoonstelling na een rondreis (zie p. 62) doorheen het land van Euregio Scheldemond zal terugkeren, wordt dit meteen ook het definitieve startsein voor de werking van een literair huis in Lokeren. In dit museumhuis liggen mogelijkheden voor een ontmoeting tussen diverse stedelijke diensten, zoals de bibliotheek, het cultureel centrum en de woordafdeling van de muziekacademie. Ook diverse Lokerse verenigingen die deel uitmaken van de culturele raad en met literatuur bezig zijn, kunnen betrokken worden bij de uitbouw en de programmering. Kinderen en jongeren krijgen een bevoorrechte plaats. Lokale en bovenregionale kwaliteit zouden elkaar moeten vinden rond deze tentoonstelling en in de benedenzalen die openstaan voor tijdelijke initiatieven. Ook een literaire ontmoeting tussen de diverse culturen die in Lokeren aanwezig zijn, is een van de doelstellingen. Op termijn kunnen ook cultuurklassen, de grote droom van conservator Rik van Daele, onderzocht en uitgewerkt worden.

Willy Feliers