Tiecelijn. Jaargang 11

■ Reynaert aan de Waddenzee

Wat een bescheiden persoonlijke aangelegenheid zou zijn, liep geheel anders. Vijfhonderd jaar geleden verscheen de eerste Noord-Duitse Reynke in druk. Dat feit wordt dit jaar vooral in Duitsland royaal herdacht en leverde mij het thema op voor

[p. 191]

mijn eerste volledige letterproef. Mijn marginale pers, De Vier Seizoenen, bestaat tien jaar. Tijd om eens te tonen met welke loden letters ik op de handpers werk. Tijd om daarvoor Reynaerts tweede daging met zijn pijnlijke momenten te gebruiken.

Tijdens mijn voorbereidingen bleek opeens dat er in Groningen ook een Reynaertopera gepland was. Ik zocht contact met de initiatiefnemers en raakte zo enthousiast dat ik meteen maar wat meer activiteiten rond de vos organiseerde: de Openbare Bibliotheek, de Universiteitsbibliotheek, een boekhandel besloten ook activiteiten te ontplooien. Het oude vossenverhaal zou Groningen, Stad en Ommeland, niet ongemerkt passeren. Enkele impressies.

Terwijl tegen Pinksteren op de Grote Markt het openluchttheater werd opgebouwd, was in boekhandel Godert Walter de bekende Reynaert-ex-libristentoonstelling te zien. De laatste catalogi gingen er vlot van de hand naar de liefhebbers van kleingrafiek. Velen maakten kennis met de nieuwste editie van Tiecelijn. Beeldend kunstenaar Harro Nikkels toonde er zijn ontwerp van een devote Reynaert in monnikspij met in de ene hand de staf en in de andere een zojuist geslacht kippetje...Nog dit jaar zullen enkele bronzen afgietsels gereedkomen. In de tentoonstellingsruimte van de winkel zou Rik van Daele het eerste exemplaar van de letterproef in ontvangst nemen. De voortekenen waren veelbelovend. De toegestroomde aanwezigen luisterden met grote interesse naar de voorgelezen fragmenten uit diverse her- en navertellingen. De voorgedragen Friese en Groningse varianten zorgden voor enige hilariteit. De stemming zat er goed in. Maar is Reynaert het onderwerp van een activiteit en lijkt alles pais en vree, pas dan op voor een streek. Wat bleek? De letterproef was niet gereed! Rik van Daele kon slechts verblijd worden met een groot vel, gedrukt in vijf kleuren, met slechts zes pagina's. De uitgever werd door de Belgische gast weliswaar niet tot de strop maar wel tot een bedevaartstocht door het Vlaamse land veroordeeld. Het zojuist verschenen Grote Routepad door Reynaertland zal daarbij de gids zijn om verdere (ver)dwalingen onmogelijk te maken!

In de Openbare Bibliotheek hield Rik van Daele een erg inspirerende en enthousiaste voordracht over het oeroude verhaal. Voor de aanwezigen was dat enthousiasme een prachtige aanmoediging om zich weer eens te verdiepen in de oude tekst. Menigeen wist zich op een plankje thuis een schooleditie te herinneren. Rondom de voordracht las Loes Blits delen uit de sfeervolle navertelling van Paul Biegel voor. Een voorproefje uit de opera vormde een verrassend slot.

De Universiteitsbibliotheek toonde onder de naam Reintje de Vos en andere fabeldieren een bescheiden deel uit de erg rijke collectie boeken met dierverhalen.

De avonturen van Reynaert kwamen in de opera Van Alle Tijden - Van Alle Streken in drie bedrijven spectaculair aan de orde. De eerste bedrijven vonden 's middags op enkele kilometers van de Waddenzee verwijderd plaats aan de slotgracht van Borg Ewsum. In het open Groninger land, met geweldig hoge luchten voltrok zich het verhaal. De aria's op tekst van Jo Willems mengden zich met gesnater van eenden en gekwaak van kikkers. Koning Nobel kon daar trots op zijn. Maar hij en zijn gemalin kwamen pas op de Grote Markt, voor het stadhuis aan de voet van de Martinitoren, ten tonele. Een konvooi bussen vervoerde het publiek van de ene naar de andere lokatie. Na een maaltijd in het provinciehuis begon de hofdag met de bekende kakelpartijen. De composities klonken verfrissend! De dieren waren verkleed als mensen. Aafje Horst had dat bijzonder geestig gedaan. De koning en de koningin in het oranje. Nobeline zelfbewust in haar korte rok en met een modern managerachtig optreden had de regie goed in de klauwen en stal wat mij betreft de

[p. 192]

show. Ludwig van Gijsegem in felrood zong een prachtige Reynaert! Het publiek toonde zijn waardering. Ik heb genoten. De organisatoren van de opera hebben het zich niet gemakkelijk gemaakt. Er moesten huzarenstukjes worden geleverd om problemen het hoofd te bieden. Ze hebben hun nek ver uitgestoken. Daar ben ik reuze content mee!

Groningen heeft zich kunnen vermaken met de vossenstreken en de aloude Reynaert weer ontdekt. Naast het Vosbier op de terrassen en de designmeubelen van Vos in meubelpaleis Maupertuus wordt Reynaert ook weer eens gelezen.

De opgelegde pelgrimstocht maak ik nog. Mijn vrouw heeft beloofd me te vergezellen. Maar eerst druk ik Tibeerts Laatste Strohalm, mijn letterproef.

Elze ter Harkel

Tibeerts Laatste Strohalm

80 genummerde exemplaren

42 pagina's in vijf kleuren gedrukt

formaat: 18 × 25 cm

teksten en illustraties uit diverse (na)vertellingen en opera

originele en gesigneerde afdruk lino van Ellen Krol

ontwerp luxe-editie van Sacha de Ven

gewone editie plm/100 gulden, exclusief verzendkosten.

Belangstellenden kunnen een exemplaar van de letterproef reserveren:

Elze ter Harkel, Kluisgat 118, NL 9732 ET Groningen.