grafiek
■ Van Alle Tijden
Op donderdag 28 mei ging in Groningen de opera Van Alle Tijden - Van Alle Streken in première. De opera werd geschreven door drie componisten die onafhankelijk van elkaar werkten en die uit verschillende muzikale stromingen stammen: de Nederlanders Jacob ter Veldhuis (eerste acte) en Gerard Ammerlaan (tweede acte) en de Vlaming Boudewijn Buckinx (derde acte). De operamuziek was mooi, maar soms moeilijk toegankelijk. Vooral de derde acte heeft ons kunnen bekoren, zowel muzikaal, tekstueel als scènisch.
Het verhaal is gebaseerd op diverse Reynaertverhalen. Reynaert verkeert in een midlife-crisis met een knagend geweten. Inertie en somberheid zijn zijn deel, weg zijn de geniale invallen van vroeger. Isegrim heeft echter nog een rekening te vereffenen. De koning, de kater en de haan kiezen de zijde van de wolf. Reynaert staat alleen; enkel Hermeline is zijn steun. Het einde van het verhaal kent geen winnaar. Zoals bij Louis Paul Boon is de koning het grootste slachtoffer.
Het geheel was groots, ingewikkeld en daardoor ook kwetsbaar. De in het vooruitzicht gestelde bussen met video waarop men door een oorlogszone naar de plaats van de eerste acte zou rijden, waren er niet voor iedereen, waardoor de toeschouwers in oude legertenten tussen en in enkele modderpoelen een bijna echt oorlogsterrein onder de voeten geschoven kregen. De video's waren intrigerend en van uitstekende kwaliteit. Door het stuk op verplaatsing te spelen werden enkele voorstellingen het slachtoffer van technische (geluids-) problemen. Op zondag 7 juni diende het publiek meer dan een uur te wachten. De kostumering was zwak en net vóór het WK-voetbal in Frankrijk iets te opvallend. Dat de ster van het geheel, tenor Reynaert-Ludwig van Gijsegem in een rood (duivels) pak werd gestoken, was verdedigbaar. Dat koning en koningin in felle Nederlandse kleuren werden getooid (oranje en rood-wit-blauw) was al iets minder, maar dat die sukkelaar van een Isegrim het moest stellen met een groen trainingspak en een sjaal van FC Groningen, was weinig smaakvol. Dit stak schril af bij de grootse podia, het uitstekende orkest en de mooie prestaties van enkele van de belangrijkste rollen. Tekstschrijver en artistiek leider Jo Willems scoorde vooral op het einde van het verhaal, waar muziek, tekst en acteerprestaties beter dan in de voorafgaande delen samenvielen. De laatste twintig minuten van de opera waren bloedstollend.
Over de randmanifestaties volgt een apart verslag. Het Reynaertdiner (ofschoon een uitstekend idee) in de gaarkeuken van het provinciehuis zou Reynaert graag aan Isegrim hebben gepasseerd.
De muziek van de opera werd ondertussen tweemaal uitgezonden, namelijk op 12 september 1998 op Radio 4 in Nederland en op 23 november 1998 op Radio 3 in Vlaanderen.
Rik van Daele
Auteursrechtelijk beschermd