Terras. Jaargang 2019 (16-17)

[p. 45]

Emily Hasler
De gebouwde omgeving
Vertaling: Jeske van der Velden

Nieuwe Battersea Bridgenocturnes

Door het woord ‘nocturne’ te gebruiken wilde ik een zuiver artistieke bedoeling aanduiden en het schilderij ontdoen van elke mogelijke externe anekdotische invulling.
- James McNeill Whistler

Stranden van slijk, schepen op slik. Water als asfalt.
De brug een lange luchtige ellips. Stapvoets. Elke bus
een lampje dat onzeker lilt op oktobers vroege duister.
Een meeuw. Honden. Vurige spetters smelten in het verschiet.
Een blondine loopt weer langs. De lucht plakt,
zwaar van de adem. Nu is het oog een bot mes.

Geen nachtelijk waas, avond ontsluiert het kwade. Dingen
onthullen hun doppelgängerschap. Lijnen ontsporen, wijken
verscherpen, schrapen. Levend vergezicht. Rijk versierde mouwen
ontrafeld in water, een weefwerk van ragfijn metaaldraad. Water rilt
langs de kade - rustig, niet rustgevend.
Wreed wordt de dag van zijn vaste lijnen ontdaan.

De brug, die het zicht op de bocht beneemt, vormt een blokkade,
een gevaar. Een smeedijzeren strook, stil en solide. Een paar
vergulde zwikken haken aan het licht. Duisternis vraagt
om bendes vuurwerk - lawaai helpt gedachten een haven vinden.
Een verlaten blikje maakt onverwachts blij. De maan
is een vale gong, weerkaatst in de glimmende leemtes.

[p. 46]

Potpourri

Ik weet niet wie de kopjes op viltjes zette of de herdoopte
tuindoden in schalen deed waar ze rusten, onaangetast
en verstomd als heiligen. Ik weet niet waar, maar de lucht
was een waas, vol talk, waaraan de angel van haarspray
nog prikte. Ga zitten. Noteer alles wat zich laat
herinneren op de geparfumeerde bladzij. Tegen de tijd
dat we klaar zijn ken je het niet meer terug. Kent geen rust:
veegt aan, schudt kussens op, vaagt prullen weg. Propt meer
en meer zorgen in de stampvolle lade van het dressoir.

Kijk goed in de hoeken van je stoffige geest. Zeg me dat je dit weet:
welk woord verspert het woord op het puntje van mijn tong?
Bij het raam kan je het zien: de illusie van diepte in opgepoetst hout,
de kreukels in je ochtendgezicht, hoe in elkaar geflanst een dag is.

[p. 47]

De gebouwde omgeving

‘een barre en onbeheerde plaats’
Botolph¹⁾

Er is op deze plek zo weinig als je je kan
voorstellen, dus doen dingen dienst als elkaar:
metaal wordt hout, hout
wordt bot; regen wordt drup -
in deze nu al berouwvolle wind,
zowel de zweep als het helende zout.

De lucht is de belangrijkste bouwstof
nodig voor de kerk en het beste
van de slopende brand. Deze roomwitte rots
een blindtracering van beestjes, eertijds van het land.
De moddersteen een maaswerk van luchtbellen
dat borrelt en spat, onbewogen als water,
dik en vast als de eerste laag pleister,
een dun vliesje dat droogt als het barst.

1) Halverwege de zevende eeuw verzocht een Angelsakische monnik genaamd Botwulf de plaatselijke koning om een ‘barre en onbeheerde plaats’ waarop hij een klooster mocht bouwen, één van de eerste in Engeland. Hij kreeg toestemming om zich te vestigen in het drassige, onherbergzame kustgebied van Suffolk, bij Iken. Botwulf groeide uit tot Sint-Botolph. Zijn klooster werd eind negende eeuw verwoest door de Vikingen en het kerkje op die plaats werd in 1968 getroffen door een grote brand.

[p. 48]

‘Grasmere Lake’

Een tautologie, dat wel, maar de zucht van een frik
gaat voorbij aan het feit: soms verdient iets
het mank van een tweede bevestiging. De dubbele naam
is niet voor niets - één voor de brede wateren,
nog één voor die diepe gronden. Verwonder je niet
over de herhaling, maar de ontsnappingstruc,
waarbij we ons verder verstrikken om los te raken,
het waarom van het strakke oppervlak en de talloze valluiken,
die maar één keer opengaan en dan snel op slot.

[p. 49]

Wat Grietje weet

Grietje weet wat de jongen die op hulp hoopt moet horen.
Grietje weet: gooi een meisje in water en ze verdrinkt; kook haar
en ze gaart. Grietje weet dat redding niet bestaat: alleen restjes
gekoeld of bevroren. Een Tupperwaresprookje, vol vlekjes
en krassen, in de week naast de wasbak. Ook oude vrouwtjes
moeten eten. We zijn dik. We zijn mager. Grietje weet dat het
een chemisch proces is, een verbrandingsketen. Grietje weet
hoe we puilen en paffen als deeg onder druk van de lucht, de tijd.
Het kind dat bevrijd wordt uit de wolvenmaag, uit de baarmoeder,
weggegrist uit de ketel of oven. Grietje geeft zich wijselijk gewonnen.
Het gisten is al begonnen. We rijzen. Onze randjes bollen en vervagen,
geven en nemen van onze omgeving. Het maakt niet uit, zegt Grietje,
ze weet dat het huis van cake is, allejezus. De aarde
is een bord. Ons malse vlees is zo zacht dat het vlokt aan
onze vingers. Grietje weet het. Dat wij, de boze stiefmoeder,
het oude vrouwtje, Baba Yaga en ik - Grietje - in wezen dezelfde zijn:
archetypes bezeten van onze buiken. Grietje zegt:
Dit brood brak mijn lichaam. Dit is mijn lichaam: neem maar. Eet het.
Deze tong likte de trommel van de betonmolen schoon.