Jeske van der Velden
Een huis van deuren
Er zijn herinneringen waar we bijna dagelijks naar terugkeren en die tot de plot van ons leven gaan behoren. Dan zijn er herinneringen die zich aandienen als een openbaring, die ons jaren naderhand intact te binnen kunnen schieten en ons niet zelden confronteren met gaten en continuïteitsfoutjes in ons verhaal. Deze laatste soort is vaak sterk gebonden aan het zintuiglijke: een geur, een liedje, de aanblik van een voorwerp of een bekende plaats.
Herinnering vormt het onderwerp van de gedichten in Jon Pineda's debuut Birthmark. Vaak staat een gemis centraal: de moeilijke relatie met een vader, het overlijden van een zus. De toon is ingetogen, persoonlijk, maar deze gedichten zijn meer dan persoonlijke bespiegelingen. Ze laten zien hoe grillig en maakbaar het geheugen is, hoe herinneringen en ervaringen op elkaar inwerken en nieuwe structuren vormen. Dit proces van verdichting kan troostrijk zijn, zoals in ‘Matamis’, waar de liefde van een vader vervat zit in een simpel gebaar, of in ‘Samenleven’, waar de aanraking van een geliefde een herinnering oproept die een litteken kostbaar maakt. In andere gedichten, zoals ‘Herinnering in de vorm van een huis van deuren’, is het resultaat bitterzoet.
Pineda schrijft in een natuurlijke taal die het ritme volgt van zijn haarfijne observaties. Hierin lijkt hij op de kunstenaar in ‘Corolla’, die ‘wacht tot de vorm op hem neerdaalt, zoals licht vanzelf valt’. Niet zelden werpen kleine, concrete herinnerde details nieuw licht op het verleden, zoals de sinaasappel in ‘Matamis’ die de zon in zich draagt. Herinnering is veranderlijk, spreekt uit deze gedichten, en als we op zoek gaan naar de waarheid, maakt de plot vaak een onverwachtse draai. Het geheugen is ‘een huis van deuren’. Het is de vraag of dat altijd erg is. Wie Pineda leest, krijgt in ieder geval het idee dat er ook iets hoopvols in schuilt.