Anne Lopes Michielsen
Van beeld tot woord: over Sandro William Junqueira
Het vierde nummer van de Portugese Granta barst uit zijn voegen van vertaalde en onvertaalde Afrikaanse auteurs. Toevallig had ik net het boek No céu não há limões (In de hemel zijn geen citroenen) van Sandro William Junqueira gekocht, genomineerd voor de Grande Prémio de Romance e Novela, toen ik halverwege die Granta werd gegrepen door een verhaal over een oude man die terugkeert naar zijn geboorteland, naar zijn herkomst, naar de herinneringen van zijn ouders. Het bleek te zijn geschreven door dezelfde jonge auteur die me net had overtuigd in die Portugese boekhandel.
Sandro William Junqueira werd in 1974 geboren in Umtali, Rhodesië, het huidige Zimbabwe. Twee jaar later verhuisde hij met zijn ouders naar Portugal waar hij momenteel woont en werkt. Junqueira proefde van verschillende disciplines: hij waagde een poging om te schilderen (waar hij ‘heel slecht in was’) en te beeldhouwen (‘nog slechter’). Schrijven en theater bleken een stuk beter te passen. Junqueira sluit zich niet op in zijn schrijfkamer, integendeel: hij is ook acteur, regisseur en theaterdocent, en zet zich bovendien in voor de promotie van het boek.
In zijn teksten kan de oplettende lezer sporen ontdekken van zijn werk als theatermaker, maar ook de lettervreter in hem wordt zichtbaar in de intertekstuele verwijzingen waar hij mee strooit. De auteur wil dat zijn teksten open blijven voor interpretatie, zodat de lezer, net als toeschouwers van een theatervoorstelling, de ruimte heeft om mogelijkheden te bedenken of zelfs het woord te nemen. Junqueira werkt vanuit een voorstelling, een frase, een gedachtebeeld, en vanuit daar ontstaat het werk. Sommige beelden of elementen duiken later op in ander werk, of krijgen op den duur zelfs een eigen verhaal. Volgens de auteur heeft hij in de beginfase nog geen duidelijk idee welke wending het werk krijgt, dat is iets wat zich gaandeweg ontwikkelt. Zijn werk is, misschien deels daarom, vaak opgebouwd uit verschillende blokken met sterke beelden, bijna fragmentarisch en sterk metaforisch. Uit al die blokken ontstaat uiteindelijk een kleurrijke literaire lappendeken.
Intussen zijn verschillende korte verhalen en theaterstukken van zijn hand verschenen en in 2017 publiceerde hij zijn inmiddels zevende boek. Voor zijn laatste roman, Quando as girafas baixam o pescoço (Wanneer de giraffen hun nek neerlaten), werd hij genomineerd voor de Prémio Autores en het boek staat momenteel op de longlist van de Prémio Oceanos. De vertaling die hier in Terras is gepubliceerd, is de eerste Nederlandse vertaling van werk van Junqueira: de hoogste tijd voor meer.
Auteursrechtelijk beschermd