Annelies Verbeke
Over Sulaiman en Saleh Addonia
Twee jaar geleden, tijdens een literair debat in Brussel, ontmoette ik Sulaiman Addonia, een collega en generatiegenoot met een Eritrees-Ethiopische achtergrond, die van Londen naar Brussel was verhuisd. We raakten aan de praat en wisselden boeken uit.
Ik las zijn in 2008 verschenen debuut The Consequences of Love, bij Meulenhoff in datzelfde jaar verschenen als Als gevolg van liefde. Daarin zet hij - raak de spanning opbouwend - een liefdesverhaal neer in een door religieuze politie, racisme en patriarchaal machtsvertoon gedomineerde Saoedi-Arabische omgeving. Een gesluierd meisje laat op een dag een briefje vallen aan de voeten van een Eritrese migrant. Op straat kan hij haar herkennen aan haar roze schoenen. Het boek stond op de shortlist van de Commonwealth Writers' Prize en werd in meer dan twintig talen vertaald.
Na de moord op de vader van Sulaiman en zijn jongere broer Saleh vluchtte hun moeder in 1976 met hen naar Soedan. De kinderen bleven er bij hun grootouders, terwijl hun moeder in Jeddah aan het Saoedische hof ging werken. Zeven jaar later liet ze haar kinderen overkomen. In 1990 vroegen de broers asiel aan in Londen, waar Saleh nog steeds woont.
In de lente van dit jaar gaven Sulaiman en ik in Brussel een workshop Creatief Schrijven aan geïnteresseerden met een achtergrond als vluchteling of asielzoeker. Op initiatief van mijn collega, omdat hij zelf de behoefte aan zo'n workshop had ervaren en het belangrijk vindt dat mensen voor zichzelf kunnen spreken, zelf hun verhaal in handen houden. Een terecht en begrijpelijk verlangen. Ik heb de auteur dan ook gevraagd deze inleiding zelf te verzorgen, maar hij wordt, op het moment dat ik dit schrijf, opgeslorpt door de laatste fase van zijn tweede roman, Silence is My Mother Tongue, die dit najaar bij Indigo Press verschijnt. (Maar hier, en eerder in The New York Times, vertelt Sulaiman Addonia zelf over zijn ouders en zijn leven: http://www.specimen.press/articles/father-looked-sexless-life-mother/)
Toen ik hem over het Afrikanummer van Terras vertelde, wees Sulaiman me enthousiast op Lei è un altro paese, de verhalenbundel van zijn broer Saleh, die dit jaar, vertaald uit het Engels door N. Angelotti, bij de Italiaanse uitgeverij Casagrande verschenen is. Het onheilspellende titelverhaal uit die bundel, ‘Zij is een ander land’, treft u aan op de volgende bladzijden.
Zelf beschrijft Saleh Addonia zijn verhalen als manieren om in het reine te komen met het verleden, met herinneringen. Tijd is het overkoepelende thema van zijn debuut. Met het oog op de Nederlandse vertaling van zijn verhaal, vroeg de auteur de vertaler de taal tot een minimum te beperken. ‘Mijn Engels is niet perfect en ik probeer dat in mijn voordeel te gebruiken als ik mijn verhalen schrijf; ik gebruik geen chique woorden of onnodige adjectieven.’
Bij de taalsituatie van de broers stond ik pas onlangs stil, toen ik Sulaiman achteloos vroeg welke taal hij dan eigenlijk als zijn moedertaal beschouwt. Hij vertelde dat dat ook voor hem niet duidelijk was, dat hij die eigenlijk niet (meer) had. De taal van zijn
Auteursrechtelijk beschermd