Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck

Dat VI capitel is van ceteren cerpignie impetigine ende morphea

[fol. 183v]

Serpigo sin ceteren ende gaen hier ende daer ende het comet van verbernder humoren. Men salt cureren mitter gumme van kriekes bome off van pruum bome ende ghetempert myt asine of myt water ⁶⁷⁹ ende terbentine to samen ghesmouten. Off myt deser gheproefder medicinen twelke guet is to allen handen ende ⁶⁸⁰ voeten ende tot allen rudichede vander huut: Recipe enden smout ghesmouten ende versche ysope° ende oly van rosen ende gheluw was, terbemtine, amidum°, die limicheit vanden sade van citonien°, elkes even vele. Ende hier af salmen maken salven ende salven daer mede des avendes. Ende des smorghens salment weder af dwaen myt water daer in gheweyket is dat saet van melonen ende violetten. Oec is guet ghebadet in sueten water dicwile ende te nutten spise die guet bloet maket.

¶Impetigo is een verwandelinghe vander huut ende verwandelt in witten verwen sonder quessinghe vander huut. Ende daer en is anders ghene misquame dan die verwe. ¶Mer morphea is een vervulinghe vander huut ende corrupcien inder huut ende inden vleysche. ¶Impetigo comt van fluma ende daer omme moet hem die zieke wachten van allen dinghen daer fluma af generert, alse van walghen ende quade appetijt. Hi moet useren mirabolanen° ghecomficiert ende trifra mynor°(dats die mynre) ende medicina die fluma purgert. Ende salven die stede myt oly van tarwen die men maket in vele maniren. Men sal nemen tarwe ende legghen op een heet yser ende datter uut lopet dats oly. ¶ Item een ander sijns maket ment oec: Recipe II erdene vate van welken den mont int ander ghevoeghet si ende den pot mitten mesten mont salmen graven in die eerde. Ende den anderen pot salmen vullen myt tarwen ende stoppen dar in een ronde bolle ghemaket van VIII drade ende den mont salmen vullen opden anderen mont vanden potte in die eerde ghegraven. Ende beyde die monde salmen wel smeren myt leem datter gheen lucht uut en mach. Dan salmen maken

679 Emendatie: het handschrift heeft ‘vater’.

680 Emendatie: het handschrift heeft ‘en’.

[fol. 184r]

vuer ommetrent den pot boven der erden ende vanden tarwe sal comen oly inden nedersten pot. Ende myt deser oly salmen salven de stede ende vaste wriven. Ende ist dat nyet en helpet, so salmen op de stede setten ventosen die dat bloet van fluma uut trecket. Ende ist dat dit noch nyet en helpet, so salmen daer op legghen medicinen van buke van cantarides, ghestampet myt een luttel zuer decem, tot dat die stede is ghebleghen. Ende daer na salment cureren myt salve van zeruse°. Som wilen salment wriven myt salve van armoniacum° ende mirre ende asijn.

Witte morphea sal men cureren myt purgacien vander ghecorrumperde flumen ende myt deser medicinen: Recipe clene trifra° IIII dragmen, coloquintide° I half dragme, turbich° pulver van pigra° ana II dragmen. ¶Men sal maken pullulen van zeem. Ende men salse gheven III werven in die weke, ja over den anderen dach. Ende elkes nuchteren salmen nemen II dragmen vanden clenen trifra°. Ende hi sal hem wachten van spise die maken vele flumen ende quade appetijt. Die stede salmen wriven in die sonne myt salven ghemaket van capsia° ende vanden sade van redike° ende grote meden°, zwarte elleborum°ende zenep ghetempert myt azijn. Oec ist guet datment wrive myt squillen°.

Swart morphea salmen cureren myt purgacien die melancolye purgert alse myt gheiten wey ende myt epithimo° ende myt ander medicinen (voerseit in alapicia) ende myt versche spise. Ende to scuwen spise die maket melancolie ende myt dicke to baden in soeten water ende to wriven myt dinghen voerseit.

¶Witte albaras salmen cureren myt medicinen daermen mede curert dat witte morphea. Ende dicwile to spuwen is zeer guet. Ende to useren droghe medicinen alse spise die fluma verteren. Ende die stede salmen vaste wriven myt squillen° in die stove ende daer na op stroyen pulver van tapsia°: Recipe stafisagria° ende buken van cantarides°, wit peper, wortel ende saet van duven dreck. ⁶⁸¹ Oec ist guet ghesmert mitten smoute vanden witten serpent.

¶Swarte albaros en

681 Hiervoor in rood doorgestreept ‘korties’.

[fol. 184v]

salmen niet cureren want hets een manire van laseryen off men mochtet al heel uut doen mitter wortel. Mer men mach die verwe bleken ende dattet bet gheliket die verwe vander huut des lichames. Ende daer to is dese medicina guet: Recipe blomen van soute, mirre, wijn drose ende ghebernet leem, rode mede°, aluun°. Ende alle dese salmen pulveren ende wryven daer mede vaste die stede tot dat die zieke bevolt hette ende stecten. Ende dese medicine verwet die stede langhe tijd.