Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck

Dat dertiende capitel is cancernen ende mormalen ende van mala mortis

Cancrenen dat sin ronde zeren wassende in die benen ende moermalen wassen inden benen, die welke acorderen ende differeren een scelen. ¶Canceren sin ronde zeren ende lelike ende si wassen in die verstervinghe der huut omme dat die ghest des levens daer nyet en is ghesent ende die stede is ghedistruert sonder levene. Ende wart dat lyt vervulet, so wert een wolf. Ende cankeren sin zwert in die huut ende omme trent die lippen blauw ende die lippen sin dicke. Ende dat vleysch in die middel des zeers is vervult ende is ghelijc een open canker. Mer die canker is van verrotter melancolien ende dese sin van verliese des ghestes van levene. ¶Item die lippen vanden canker sin meer op ghecorvet ende grove. Ende dese canker bernet meer ende somme heitent die dode canker. ¶Die cure vanden canker: men sal ierst dat lichame purgeren vander melancolien, want al ist dat de melancolie nyet en is die principael zake alset is een canker want die materia neder lopet ten benen ende machze dicke. Ende daer omme alle dinghen die bloet zuveren van melancolien sin guet ende oude, openen zeren wesende in die nederste leden. Ende na die suveringhe salmen bloet laten in die ader tusschen den clenen tee ⁶⁶⁷ ende den anderen naest aen die selve zide, want het purgert melancolien ende dat bloet over alden lichame. Ende op dat zeer salmen legghen pulver van affodillos° off een ander corrosijff omme to verteren dat verrot is. Nochtans waert beter, woude die zieke dat ghedoghen, datmen dat ronde zeer bernde myt ene cauterie overlanx dat lyt ende maken een ⁶⁶⁸ langhe sceppenisse. Ende dan salmen daer op legghen een plaster ghemaket van tarwen mele ende dat sap van apij° ende curert dat voert als anderen zeren ende dan alre ierst alse die lichame ende

667 Hiervoor (doorgestreept) ‘vinger’.

668 Hiervoor (doorgestreept) drie onleesbare letters.

[fol. 181v]

dat zeer is ghesuvert. Dan salmen omtrent dat zeer legghen bolus ar° ende tarra sigillata° to samen ghemenghet myt rose oly ende edick°, want het latet die materia nyet vloyen ende bewacht dat lyt van corrupcien.

¶Dat moermale is een manire van rudichede die welke dalende is in die bene ende het comet van verbernder dicker, grover, humoren die darwert dalen biden liessche. Ende daer af blivet een deel in die liessche ende werden clieren. Men sal den lichame purgeren van verbernder, dicker humoren ende myt bloet to laten vander lever ader aende selve zide off aen beiden ziden, mit medicinen ende bloet laten, als voerseit is. Ende men sal die clieren in die liessche verscheiden off uut nader leringhe als voerseit is inden capitel vanden clieren. ¶Ende daer na salmen die bene salven myt droghende medicinen na dattet haer is uut ghedaen myt filatro°: Recipe coe mamme cleen ende groet ende siet si in oly ende in azijn ende int sap van griseconte° ende siedet toe samen ende dan salment coleren. Ende in die coleringhe salmen doen een luttel sepe ende maket ghelike salve. Hier mede salmen die stede smeren inde sonne of biden vure. ¶Item Recipe oly ende asijn elkes II ons, sepe moru ende hart elkes I ons; dese salmen to samen menghen ende doen daer to dat sap van bryonien° II ons ende ziedet alto samen ghelike salven. Ende ander salven, gheseit inden Antidotario, sin oec guet in desen steden.