Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck

Dat seste capitel is van syphac gescoert ende gherecket

Syphac is som whilen ghescort ende som wilen gherecket. Som wilen ist ghescort van zwaren last to heffen of vele to springhen of starkelike to ropen off van vele to screyen. Ende mest in kinderen die ghemenelike vele screyen ende mest na eten om die grote dalende verschede vertrecket syphac. Mer recket to wesen om trent den navel ende in die lyesche ende vander liesche opwert. Ende dit bekent men dat in de stede is I bulghe sonder apostemichede of harthede. ¶Ist datmen den hant ⁶²¹ daer up leghet het gaet to nyete ende dan comt et weder sonder rommelinghe. Men salt cussenelen ende binden ende plasteren als ic den menighen hebbe ghedaen ende cureret also als ic segghen sal.

¶Ghescorthede kent men bi dat de darmen crauwen ende rommelen; alsmen daer op tast of duwet mitter hant, dan voeltmen die darmen in wert gaen ende als die hant af is ende die zieke weder hout adem, so comt sy weder uut myt crauwen ende myt rommelinghe. ¶Ende ist inden navel of in de liesche men salt cureren ghelijc verreckthede. ⁶²² Mer hets quader te doen in enen ouden menschen. Ende aldus ghedane is die cure: men sal maken I broeckryem IIII vingher breet van festeyn manich vout ende men salre in doen cattoen of vlocken. Ende men sal maken I yseren lemmen, also groet alse die bulghe is ende bewinde in lijnwade, nyet ront mer al plat, ende daer in salmen vesten I gapspe datmen aen die gaspe mach vast maken I ryem die comen sal tusschen den dyen van achter vast ghemaket aenden broeckryem. Ende daer mede salmen binden

621 Emendatie: het handschrift heeft ‘bant’.

622 Emendatie: het handschrift heeft ‘verrechthede’.

[fol. 170v]

op de stede dese plaster (gheplaestert op I leder): Recipe vijsken lijm IIII ons, colofonie° III ons, scip peck° armoniac° ana II ons. Ende dese salmen clene breken ende doense in II ons azijns ende in III ons oly van mastic° I dach ende een nacht, daer na salmense smelten op tvuer ende coleren. In die collieringhe so doet dit pulver: Recipe mastic° wierock° bolus armenicus° dragagantum° meel van fenigric° ana 5 ons. Ende alle dese salmen menghen ende langhe to gader roeren. ¶Off nemt die wortelen van clyeren cruut° ende stampt myt smer ende maket daer af I plaster op die stede. Ende vanden wortelen maket pulver ende ghevet daer of elkes daghes 5 dragmen. Ende van wortelen van valeriane myt wine want ic hebbet dicke besocht dat guet was.

¶Ende ist dat ghi wilt cureren myt snidene, dan suldi mytten bekennen al omme gaende die ghescorthede ende daer na duwet die darme weder inwart. Ende nemt tusschen die II vingheren der luchterhant die uterste vellekijn myt nurac ende lichtet op ende snidet overlanx den lichame vander eenre zide der teykene al totter ander tot dat ghi sijet die gescoerthede van syphac by welke ghi de darme sult zijen. Ende daer suldi nayen nyrac ende cyphac to gader nader leringhe voerseit in de wonden vanden buke. ¶Ende die zieke moet legghen dat sijn dyen sin hogher dan sin hovet also dat de darme nyet neder en moghen sinken totder wonden tot dat die wonde volcomelijc heel is. Ende voert sal hi draghen cussenelen tot dat de huut zeer verhardet is van die ghescoerthede. Ende van ⁶²³ verreckethede also dat die darme sinken inden cuulbalch sullen wy segghen inden nasten capitel.

623 Emendatie: het handschrift heeft ‘van van’ (dittografie).