Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck

[LXXVII] Dat vijfte capittel is van consolidative, dat is to segghen helende dinghen ende die manyere toe helen vleysch ende huut te doen wassen. Nota

Van helende medicien isser III manieren. Die eerste is die men leghet op wonden die gheneyet sijn ende gheen vleisk en is verloren, want het verhelet die lippen te gadere mit sijnre limicheit. Dat ander is dat verdroget ettere in die wonden daer vleisch is verloren ende het doet vleisch weder wassen. Dat derde is drogende ende maect huyt op die

[fol. 156r]

wonde vervult mit vleische.

Ende die eerste maniere van helende medicinen sijn dese: levende calc°, morwen wieroc° wist coem, ⁵⁸⁰ bladen van appelbomen, van peerbomen, van porreite°, van lelien, van weghebreden°, colen bladen, van cipres, van venigreet,° van wingart°, nywe noten ghestampet ende mit wijn ghesoden bladen van surcie, pulver van eenre melle, gherste ghebernet, zuer mele ende vele andre die wy niet en kennen. Item, een guede medicien die ic altoes hantierde: nemt morwen wiroec I deel, draken bloet II deel, levende calc III delen. Dit salmen pulverizeren ende leggen vele up die lippen der wonden. Als ziten, dan nemet een spaen van enen groenen palmboem ende snidet die opperste helft in clenen sticken ende doetet in die medicien. Ende mitter ander helfte soe roret die medicien tot dat al dat spaen verteret is ende dat die medicien hevet ontfangen die cracht vanden spaen. Desse medicien maect Jan Mesue, het doet vleisk wassen ende huijt ende die lippen vergaderen ende het gheneset sware wonden: nemt screeppinghe van oude lijnwade I unce, oppopanat° II uncen, wijn seem olie van rosen° of van gagle° elcs X uncen, litergirum° aloes° sarcocolle° elcs een half unce ende maect hijr af salve. Die salve in dat capittel van hoeftwonden suvert quade gaten ende doet vleisch wassen

580 ‘wieroc wist coem’ blijft onduidelijk. In met Midelengels staat er ‘thus masculinum’.

[fol. 156v]

ende huyt ende daer om ist hijr to goet. Oec ist creyt wel guet omme huut te maken, dit staet in dat capitel van hovet wonden. Ende is ghemaect van hars ende van was ghespredet op een cleet ende up die wonde gheleget. Item, nemt olie rosaet° III onsen, hars II uncen, was I unce, mastic° scorsen van wiroc° colofonie° elx I half dragme , noten van cipres° cucumer elcs I dragme . Ende hijr of salmen maken salve ende het is beter dan Apostolicon Nicolay. ⁵⁸¹ De werke van dese III medicinen is dusdanige: alse wonden vergadert sijn mit nayen jof sonder nayen, dan salmen daer up leggen een goede groetheit vanden eerste medicinen ende daer up een cleet ghenet in dat witte vanden eye ⁵⁸² ende boven die wonde salmen dat lit salven mit medicien van bolo armenico° tot dat die wonde wel heel is.

Medicine die vleische maken, selmen daer an doen alse een hele wonde jof een heel seer is ghesuvert tot dattet is ghevullet mit vleische. Ende dan salmen daer up leggen huedende medicinen eer dat die wonde vol is mit vleische, want dat vleisk soude hoghe risen dattet soude weder moeten, of sijn gheheten mit corrosiven medicinen.

Item, disse plaester oerbert men tot broken leden ende in leden uuter steden: nemt mele clevende binnen aen die molen een half pond, masticus° dyadraganti° gumme van arabien° draken bloet wiroc elc I unce, minime bolus armenicus elcs een half unce. Alle desse sal

581 ‘apostolicon nicolay’ rood onderstreept.

582 Emendatie: het handschrift heeft ‘olie’.

[fol. 157r]

men cleyne pulverizeren ende temperen mitten witten vanden eyeren tote dat het dicke is alse zeem.