Logo DBNL
Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck (2015)

Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck

(2015)–Anoniem Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

[LVIII] Dat derde capittel is van ziecheit der nosen ende haer anthomien

Int capitel der ogen was gheseit dat 482 an die vorste syde der hersene, voren die zenuwen der ziene, sijn II dingen ghelijc den hovede van mannen 483 ende die sijn vander substancien der hersene ende nochtan en sijnt ghene zenuwen, het sijn die proper instrumenten van ruken. Voer dese II dingen, int uutganc vanden hersen becken, is een put ende heet colacorium in welken die lucht wert vergadert ende die rukende cracht ende in welke is een deel der overvloiende der hersenwert ghesuvert. In dat put is een conduut gaende toten mont ende voerden put is die nose ghemaect van II beenren schilt wijs aldus illustratie. Die opperste hoken sijn vast ghemaect an dat voerhoeft mitten beenren der ogen; int nederste deel is elc van desen beenren crosolich. In die middel is een ander crosel, dat de noese deelt in II delen, twelke is herdere ende sterkere dan die II andere die zijn int einde. Die middel crosel was ghemaect hijr om: waert dat die ene side der nosen waer gequetset, dander side soude die deenst allene doen. Die II beenren der nosen sijn te gader ghevoget omme die sceppenisse der nosen te maken ende omme vele nutthelicheden. Dat eerste is dattet soude heel sijn ende bedecken die overvloiethede comende vander hersene. Dat ander is dattet soude lucht ontfangen

om te sterken den gheest van te ruken ende waert oec alsoe dat gheloken datmer lucht in soude trecken ter nose gate gaende totter 484 lungene ende totter hersene ende oec dat die hersene bi der conduten soude sijn ghepurgeert. De derde is dattet soude helpen der spraken, want waert so dat de nose 485 altoes waer beloken, nemmermeer soude dat woert claerliken uut comen.

In die nese comen dicwile vele zeecheden alse puusten, zeren, overvloiende vleisk, polipus ende cancker.

¶Puusten sijn dicwile van verbernde humoren ende si sijn mit steecten mit hetten. Men sal bloet laten ende purgeren den lichame ende up leggen twitte van eyeren te gader gheslagen mit olie van rosen. Ende alse de puusten sijn te broken, men sal se ghenesen mitter salve van Rasis.

Eyst dat die opene zeren sijn heet, mensalse oec also ghenesen ende ist dat se sijn cout, mensalse ghenesen mit dwaninge van wine 486 ende van zeem ende mitter apostolen salve° ende mitter grover salve gheseit int Antidotario ende mitter appostolen salve° 487 ende mit anderen ghezuverden medicinen ende dan salment helen mit helende medicinen.

Polipus 488 is gheheiten achter een vische die also heet ende als hy anderen vischen wil eten, so gaet hi leggen an een steenrodse ende comen die anderen vischen daer wert ende hi vangetse ende eetse ende bekretse in zijn voetsel. Ende aldus is dese zeechede eens mitter noesen in verwen, want

sine materie is cancrich, cout ende dicke, dalende vanden hoefde ende blijft clevende an die substancie der noesen ende ontfanget die ander humoren comende vanden hovede ende wert daer mede ghemeerret van daghe to daghe. Een 489 onderscheit is tusschen polipum 490 ende overvloiende vleisk want dat overvloiende vleisk en clevet niet so vaste mitter substancien der noesen noch en gelijct oec der nosen in verwen ende men macht licht aff scheiden. Polipus 491 cleeft vaste an die nese ende menne macht sonder groet pijn niet af doen. Vanden welken polipus som is curabel ende som niet. Die curabel polipus 492 heeft die substancie moru ende het en maect die niese niet hert, noch zwert, noch brune van verwen ende het hanget somwijl buter nesen up die lippen. Die oncurabel polipus 493 maect die nese hert blaeu of swert ende is vaste mitter substancien der noesen ende te zwerten ende te herdere te vastere dat het is, want het heeft die nature vanden cancker ende temeer dat ghijt wilt cureren, te meer dat sijn quaethede meeret. Van polipus 494 die curabel is: eerst salmen dat hoeft ende den lichaem purgeren, alsoet dicwijl gheseit is, ende dan salment af sniden mit wapenen ende mit zuverenden medicinen ghelijc overvloiende vleisk. Oec ist goet ghebernet mit een cauterie die oncurabile polipus 495 gelijc den oncurabelen canker te achter waren.


Vorige Volgende