Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck

[LIIII] Dat achtende capittel is van een groet lijt toe minderen ende van een cleyn ⁴⁰¹ lyt to vermerren

Een lit vermindert om sterke bijndinge so dat die voetsel isser bi belet daer to comen jof omme lange zweringe der juncturen vercranckende de cracht van enich lit, alsoet ghevallet dat een scouder to lange zweret dat die arm verclenet jof dattet lit lanx jof ander siden verdicket ende meret boven maten. Een lit verdicket boven maten bi dat die materie der wert vloiet om die crancheit der aderen. Ende te meer dat die materie vloiet te meer dat de aderen des ledis verdunnen ende aldus zwellet dat lit ende dese materie is een dunne fleuma jof een dicke bloet van melancolien of fleumen, twelke niene verkeert in ettere mer het blivet in dat lit ende doetet zwellen. Ende ist dattet lit

401 ‘Cleyn’ in subscript toegevoegd met een verwijsteken.

[fol. 110v]

is vercleint van vaste to bijnden, so salmen slanken ende ist bi zweringe der juncturen dat salmen sachten alsoet gheseit wert int capitel der juncturen. Dan salmen dat lit betten mit watere daer in is gesoden popelen°, violetten, wortelen van bismalven°, tote dat lit begint te roden ende te zwellen. Dan salmen drogen ende een luttel wriven ende slaent mit een lichte rode tote dattet bloet derwert vloiet ende dan salmen daer up leggen dit plaester: nemet scippick°, colofonie°, withers elx even voel ende dese salmen to gadere smelten ende wringen doer een cleet in couden watere ende walkent tuschen den handen gesmeert mit olien. Ende dan salment smeren up een cleet af up een leer ende leggent upt lit dat ghi wilt meren ende latent daer enen dach up leggen. Ten anderen dagen salment afnemen mitter druust ende laten dat lit also tote nuchtens ende dan salment weder betten ende wriven ende slaen ende plaesteren alsmen to voren dede. Ende aldus sal elc lit ontfangen sijn natuurlike groetheit. Jof die juncture boven hadde lange tijt wesen uut sijn proper stede ende veroudert dan waert quaet to done, nochtant soudment een deel mogen beteren. Oec ist guet als een dat ⁴⁰² lit bettet datmen dat lit an die ander side der tegen bijndet matelic.

Een lit verdicket boven maten, is dattet is van fleuma dat bikent men bider moruhede des ledes alsmen daer in ⁴⁰³ duwet mitten vingere dattet blivet een put. Men sal den seken dicwijl purgeren mit crociste van turbith° ende wachten van spisen

402 Hiervoor staat (doorgestreept) ‘lit’.

403 Hiervoor een letter ‘b’ of ‘v’ doorgehaald.

[fol. 111r]

die fleuma ende quade appetijt maken ende van overvlodicheit etens ende drinckens ende cureren ⁴⁰⁴ mit medicien van buten der men mede cureert aposteumen van fleumen, alse aldus: nemet nitre° ende temperse mit water of nemet loech ghemaect van wijngardis asken jof van asken van eken hout ende nettet daer in enen twe foudigen ⁴⁰⁵ wollen doec ende bewijndet der in dat lit ende bijndet vaste mit eenre scrode. Ende aldus salment II des dagis vermaken. Dan machment also verdrogen jof aldus: nemet nitre° ende tempert mit watere ende in dat water salmen netten spongie also breet datmen dat lit dermede mach bevangen ende decken ende laten die spongie drogen. Ende als men die spongie aldus hevet berecht, dan salment upt lit vaste bijnden mit eenre scroden ander side der tiegens. Jof men sal nemen bladen van ireos° ende stampese lijc sausen ende bijndet upt lit wel faste ende aldus wert die materi verteert ende dat lit sal werden minre totter natuurliker groetheit. Ende ist dat die materie is grof van melancolien of grof bloet of grof fleuma dan salmen purgeren mit gheyten wey ende mit epithimo° of anderen redeliken medicinen. Eerst salmen wriven dat lit mit oly van lelien alleen of mit een ander moruwende salve jof oli geseit in dat Antidotarie ende daer na salmen van buten werken als voerseit is ende also lang dattet gezwel mindert is. Ende ist dattet is die hant mitten arme jof die voet mitten

404 Emendatie: in het handschrift ontbreekt het woord ‘cureren’.

405 Emendatie: vóór ‘twe foudigen’ heeft het handschrift ook nog ‘twevoded’.

[fol. 111v]

bene, dan salmen tuschen elken tee jof tuschen elken vingere cauterizeren alst seit ⁴⁰⁶ wert in dat proper capitel van cauterien.

406 De ‘i’ is als superscript toegevoegd.