Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck

[XL] Dat derde capittel is van apostemen des hovedes ende wat dat der vergadert indes kindes hoefde

Int hovet vallen diversen apostumen want daer wassen apostumen vol van dunre fleuma of van tayer fleuma of van een limich fleuma. ³²⁹ Ende si heten mollachtich want als die mol crupet ende maect een hol tusschen die aerden ende die huyt der aerden, also ³³⁰ wasset dese aposteumen twischen die huyt ende dat hersenbecken. Oec hietet slecken bider ghelikenisse van een slecke. Oec wassen daer ander aposteumen ende van eenre herder fleumen ende die sijn gheheten knopen.

329 ‘fleuma’ rood onderstreept.

330 Emendatie: het handschrift heeft ‘alse’.

[fol. 91v]

Ic hebbe ghesien dinghen wassen uut een hersenbecken ghelijc een horen. Want ic sach een mensche die tot my quam om raet die int hoeft hadde VII dingen, teen mere dan tander, ende in diversen steden. Vanden welken som was alsoe groet ende also scerp als die hoern van ³³¹ een geytlam of vander lanchede van een dumne. Ende si quetsen zeer die huut ende my wondert dat die niet en was ghewont. Ende als ic sach dat sie quamen uutten hersenbecken, so en wil ics my niet onderwijnden, want het docht my onmoghelic wesen to cureren ende to ghenesen.

Somwijl valt dat kijnder sijn gheboren mitten hovede al vol waters, want een water vergadert in die moeder mitten hovede op den knien als waer bi dat selve water vergadert int hoeft, alse waer bi sy sijn geboren mit groten pinen ende somwijl eer dat men hem mach helpen dan sterven sy.

Die curen van allen aposteumen des hoefdis is dattet is van een dunne materie of van ghevorter materie. Men selt niet droghen noch verscheiden mit morwenden medicinen al ist al soe gheseit int generael (dats ist ghemeen) capitel van aposteume van fleume, want also mochte dat dunne of die vervuulde materie corrumperen ende mochte vervulen dat hersenbecken. Ende ist dat die materie niet en is ripe, men salt ripen ende dan snident sciltwijs aldus , want die aposteume des hoefts en machmen niet vollencomeliken zuveren om dichede der huut oftie wonden en sijn soe groet dat die zuverende medicien comet totten bodeme. Alst ghesneden is salmen die materie uut doen ende vollen die stede mit lijnwade of cathone ghenet mit olie rosaet° in ³³² welken

331 Hiervoor een (doorgestreept) onduidelijk letterteken.

332 Hiervoor (doorgestreept) ‘u’.

[fol. 92r]

is ghewect aluun° zuccarim°, tottie stede in den bodem wel is gezuvert ende daerna salment cureren mitter XII apostelen salve° ende mit anderen medicien na der leringe van anderen openen gaten.

Enen knoep salmen aldus cureren: men sal die huut sniden overlanx op den knoep ende treckent al uut mit sinen huuskin ende ist datter yet in blijft vanden knoep of vanden huuskijn dat salmen uut doen mit een grove of mit een ander corrosijf ende daerna helen ende huden. Ende ist dattie knoep heft sinen waldoem mitten hersenbecken, dan ist beter ghelaten dan ghepijnt te cureren.

Water dat vergadert is int hoeft eens kijns of het is binnen den hersenbecken of daer buten: datter binnen is dat men Gode opgheven ende datter buten is dat salmen aldus cureren. Men sal dat hoeft smeren mit camillen olie ende mit sulphure ghestampt so datter sijn IIII delen olie ende één deel sulphure. Dan salmen in III steden cauterizeren (dats barnen) dat vore boven den voerhovede, opt hoeft ende achter in die nolle vander hovede ende een luttel bet up die laetste camere want dese cauterien mitter voerseide salvinge drogen, ripen ende verteren.