Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck

[XXXII] Dat IIII Capittel is van plecken, sproten, rosen ende lycclawen int aensicht

Plecken int aensichte is een fule overvloeienthede van blauwer verwen der mede dat aensicht vervullet is ende het comet dicwijl van wiven de kijnde dragen ende de menstrua hebben verloren. Ende somme plecken sijn oud, somme ny. Ende te oudere dat si sijn te swertere. Ende si comen van melancolien ghesent in de huut. Men sal purgeren mit der sedinge van epithimo° in gheytene weye ende te wachten van spise de genereert (dats winnet) melancolie. In nye plecken salmen nemen tsaet van radike°, bitter mandelen ende zuver meel van bonen ende tsaet van melonen ende van caworden° ende alle dese salmen stampen ende temperen mit watere daer in is gheweket een luttel suffraens ende een luttel zeems ende makent lijc salve ende hijr mede salmen smeren des avendis

[fol. 69v]

dat ²³⁹ aensichte ende des nuchtens dwaen mitten watere van gruse°. Ende ist dat de plecken sijn veroudet, men sal maken salve mitten sade van wit piperwort° ende quijcsulver gebluschet; peper ende nitre° getempert mit oximel° is oec guet, want oximel° is zuverende. Item, somwilen salmen stellen coppen in de stede ende daer salven mit pulvere van sporien° zade ende scaphisagere° getempert mit zeem. Item, een sonderlinge medicien jegen alle plecken in dat aensichte ende jegen ceteren, alsoet Avicenna oercundet: nemet quijcsulver dragmen I, gumme van amigdalen dragmen II. Dese salmen vaste te gadere stampen ende mengent tote dat het quicsulver wel is to broken ende dan salmen daer to doen zuver zaet van melonen dragmen III ende mengent wel to gader. Ende hijr mede salmen des avendis salven dat aensichte ende nuchtens dwaen mit watere der in dat sijn gesoden droge violetten.

Sproten, puusten in dat aensichte salmen purgeren mit sterkere purgacien ende mit den stercsten medicien van de voer sijn bescreven jegen de plecken. Item, cosse sijn clene herde puusten de wassen int aensichte ende meest omtrent de nose ende sy maken de stede roet ende daer to is guet dese geprovede medicien: neemt levende sulphur° I onse ende pulverizeert wel cleyne ende dan doet in I pont rosen water in een glasine vat. Ende stoppet den mont wel vaste to ende hangent in die sonne XIIII dage lanc in die hoy maent ende in den oest ende elkes dages salmen dat vat omme roren. Ende mit desen watere salmen die puusten smeren. Oec is hijr to goet guede purgacien van verbernden humoren ende dats daer mede datmen purgeert

239 Hiervoor staat (doorgestreept) ’des aensichtes’.

[fol. 70r]

colera ende melancolia to gadere.

Die rosen int aensichte coemt van verbarntheide van humoren. Ende daer to is guet die purgacie van souten humoren ende dese medicien van bittere: nemet litterrerum°, opriment°, levende sulphur°, schild verwe° elx even veel, pulver van clenen musen verbernt alsoe vele als is een helft ende dese salmen wel pulverizeren ende mengent mit II delen vanden sape van clavere ende datter derdeel mit verschen smeer van enen roden swijn. Ende salvent daer mede tsavons ende dwaent nuchtens mit water daerin is ghesoden de IIII coude saden mit I luttel camphoers alset saet van calvorden° ende van citrullen ende van cucumer ende van mellonen ende dan voget ende smeret mit olie van wijnsteen° de men aldus maect: neemt wit winsteen ende pulverizeerten ende temperten mit azijn ghelijc deech ende doet in een linnen cleet ende bewindet in natter stoppen ende leggent onder de hete asschen so dat die stoppen verbernen. Ende daerna salmen de winsteen doen in een scorzen van caworden° ende maket onder een gaetkijn ende datter uut drupet wordet olie van wijnsteen. ²⁴⁰ Item, somme luden makent in I clocke gheliken roeswater ende dese medicien suveren de huut vander rosen ²⁴¹ ende of doen ende datter overblivet cureert men mit medicien voerseit te plecken.

Item, lixinen van wonden salmen of doen mit deser medicinen: neemt littrireum gestamp in enen visel ende doet daer to olie van rosen ende azijn tot dattet is ghelijc ene dunne salve, van I onse littrirum mit olien ende azijn salmen maken I pont. Dese salve is guet tot guede vulen plecken, het verdrivet lixinen in wonden ende minnert de scherphede der ogeleden ende verteert ²⁴²

240 In ME niet terug te vinden.

241 Hiervoor een doorgestreepte ‘o’.

242 Hierna doorgestreept ‘quade’.

[fol. 70v]

quaetvleisk in wonden ende maket gued vleisk. Item, eynden smout, desem, diacolum alle dese verdriven lixinen elic of te gader ghemenget.