Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck

[XV] Dat XII capittel is vanden fistelen

Fistula is een deep zeer ende hevet den mont nau ende den bodeme wijt ende al omme binnen ist hert lijc eenre pennen van een vogel jof gelijc enen rode ende in dit so sceeltet jegens ulcus profundum. Want ulcus profundum en is binnen niet hert al omme als die fistel is. Als waer bi en mach de fistel niet zuveren als men doet ulcus profundum, mer men moet de hertheide of doen mit cauterien jof mit medicinen corrosiven, alse waer biden medicinen corrosiven jof de cautieren meeret de deepheide der zeren. Ende daer om ist nuttelic dat de surgijn weet dese

[fol. 39r]

differencie (dats onderscheit) ende dat hi weet to cureren een zeer ende een fistel mit sire propere medicinen. Ist dat die fistel is int vleisk of tuschen den zenuwen ende de substanci der zenuwen en is niet corrumpeert noch dat been, so en ist gheen noet van anderen curen dat de stampen agrimonien° vaste mit soute gelijc sause ende duwen tsap in de fistele ende dan doen vander pistatuur des cruuts in de fistele ende up de fistele. Ende als die fistel is doet, dat salmen kennen bi den roetheiden des vleiskes al omme binnen. Daer na suldi maken desen siroep om die fistel daer binnen mede to dwaen: nemet water een punt, azijns een half punt, zeem gescrumet ons IIII, bladen van oliven gebonden mit enen drade een onse, laureolate° sagitelle° elx een ons. Ende dese salmen alle seden lijc enen siruup ende latent colen ende dan salment harde wel parsen die blader van oliven ende datter blivet houdent mit den bladen van sagitellen. Ende mit desen siroep salment II werf des dagis herde wel dwaen die fistele tote bodeme ende fullent daer na mit cortelinge van lijnwade; ende daer up salmen leggen die bladen van sagittelle ende hijr mede salment hanteren tote dat het heel is. Ende mit deser geprovet medicien cureert men alle fistelen int vleisk jof daer en waer been jof zenuwe corrumpeert ende dat die fistele niet en is to out noch dattet binnen niet en is to hert. Want in desen saken is de medicijn van agermonien° to cranc, mer men salt cureren mit cauterien jof mit medicinen corrosiven. Ende ist datter is een vervuulde been in der bodem der fistelen, men salt uut doen als voerseit is int capitel vanden openen zeren. Ende ist dat die fistel doer gaet de

[fol. 39v]

wegen der urinen uutgaen jof datter doer gaet ¹⁴⁴ de bedecte steden der aensichte ende ¹⁴⁵ daer men den bodeme niet en mach vijnden ¹⁴⁶ dan en machment niet fulcomeliken cureren. Mer ¹⁴⁷ men macht zuveren vanden vulheide ¹⁴⁸ alsoet ¹⁴⁹ voerseit is mit dwane ende mit zuverende plaesteren ende smerent al om mit medicijn van bolo armenico° dattet niet en bredet fistulen in de juncturen der voeten of kneen of handen of ellenbogen is quaet to cureren ende ondertiden onmoghelic. Ende ist datter een zenuwe is corrumpeert vanden fistele, dan salmen de zenuwe cauterizeren mit een yseren wapen jof mit een gulden wapen (dat beter is), want het zuvert ende droget die corrumpeerde zenuwen ende betert die complexi van alden leden ende corrosiven medicinen werket al contrarien. Medicinen corrosiven seldijr noech vijnden in den Antidotario ende die maneren van cauterizeren suldi vijnden in dat vijfte tractaet van desen boke ende als die fistel is folcomeliken ghesuvert dan salmen daer vleisk in doen wassen ende genesen voer lijc een wonde.

144 Emendatie: het handschrift heeft ‘gaet gaet’ (dittografie).

145 Hierna doorgehaald ‘daer’.

146 Emendatie: hier stond ‘den’ tussen (overbodig).

147 Hiervoor is ‘reren’ doorgehaald.

148 Hierna twee doorgestreepte letters (‘al’).

149 Emendatie: hiervoor staat in het handschrift ‘de’.