Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck

[III] Dat derde capittel is vander meninghe ende begherten des surgijns ende sijn werck

Hets to weten dat al die meninge des cirurgijns jof wercmans als ten menschen so wert houden in een van III generalen meningen, al ist dat se delic ende perticulaerlic overtallic wert ghesceyden of dividert vanden III generale meninghen.

Teerst is datte brokene of de scedene van dat gheheel is. Tander is to helen dat broken is. Derde is of to done dat daer overvloiende is. Alle dese werden mitten handen. Want onder dese III meninge, jof onder enich van dre, so werden houden alle die meningen vander cirurgien. Want biden cirurgien werdet tvergaderde ghesolveert of tgehele ⁵⁷ gesceiden als hi bloet laet of als hi scarificeert (dats hacket) daer die ventosen by sijn int gemeen, of als hi cauterizeert, of als hy set sanguisugas (dats ylen). Want al is dat sake dat alle dese an onse hoveerde ofte verontwer-

57 Hiervoor staat ‘the’ doorgehaald.

[fol. 15r]

dinghe sijn gelaten den baertmakers ende den wiven, nochtan byhoren sy totten cirurgine. Want Galienus ende Rasis dedent mit haren properen handen, al soet wel blijct in haren scriften.

Ende ic selven onderwilen laten useerde mitter proper hant enigen aderen, in den welke zeer vermaerde berbeers gebraken. Ende het vergaderde wert oec scheiden alse men wijt de aderen van de slape ende voerhovede, ende wy daer branden maken om de seechede der ogen, ende die wi maken oec cauterien in diversen steden vanden hovede ende vanden lichaem om diversche seecheden, alsoet die leringe int capitel vanden cauterien sal declareren.

Ende dat vergaderde wert oec ghescheiden als ment water uuten lichaem trecket mit snidinghe, ende als wi mit snidinge trecken den steen uter blasen, ende wy ander menigherhande wonden maken, na dat in vole steden van desen boke sal werden declareert.

Ende volgende darna der ander intencien jof meninge van der cirurgijn is te helen wonden, ulceren, fistulen, canckeren, weder to leidene de ontsettinge der juncturen, ende den bruken vanden benen bi der instrumenten der cirurgine, alse bider hant weder to punt to brengen. Ende by deser intencien maken vele diverscher werken, vanden welken werken wy na sullen hebbe een vulmaecte lere bi desen boeke in diverse steden, ende bi diversen capitelen.

Bider derden intencien wert bigrepen uut to doen scrophulen vanden halse ende vanden hovede ende vanden andere leden

[fol. 15v]

alse wennen ende knopen ende andere overvloienthede vanden ogen leden, ende tovervloiende vleisk uter nosen toe done, ende haren ende wratten, ende ficus attertos condilomata ende derghelike superfluiteit. Ende die overvloientheit hermofrodita, den blase gesloten open to done ende die urine uut to laten, den sesten vinger ⁵⁸ af to done, ende vele so gedane overtalicheit of to doen, ende to zuveren daer of den lichaem, de welke den lichaem niet van node in sijn, noch oec cusch wesen, al is dat sake dat si onder tiden niet en smerten, noch oec de propere werken niet weder segghen altomale jof somme.

58 ‘den sesten vingher’ is blauw onderstreept.