|
| |
| |
| |
Raymond Noë
InZicht
‘InZicht’ licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten. Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.
| |
Streektaalschrijvers
Steeds minder mensen spreken dialect, en als ze het spreken, is het meestal een verwaterde vorm van de taal van hun ouders en grootouders. Maar tegelijkertijd is er ook veel aandacht voor onze dialecten en streektalen, misschien wel juist doordat mensen steeds meer beseffen dat de taal van hun voorouders aan het verdwijnen is. Er wordt van alles ondernomen om dialecten te documenteren en te redden, zowel door particulieren als door wetenschappers en overheden. Sommigen vinden dat die overheden wel iets méér zouden kunnen doen, maar de EU maakt zich wel degelijk sterk voor taalvariatie en meertaligheid, en binnen Nederland proberen vooral de provincies zich om de dialecten en streektalen te bekommeren. Dat levert alles bij elkaar toch genoeg geld op om onderzoek aan universiteiten en streektaalinstituten te financieren, en om stimulerende acties en activiteiten te ondernemen.
Naast dat alles is het voor het overleven van dialecten natuurlijk ook van belang dat ze gebruikt blijven worden - in gesproken vorm, maar ook op schrift. En dus ook als literaire taal. Die laatste vorm wordt gepresenteerd in de bundel Schrijvers op streek, die een kennismaking biedt met het werk van twintig streektaalschrijvers, waaronder Herman Finkers en Anne van der Meiden. Ieder van hen leverde een verhaal of bespiegeling van drie à vier bladzijden, waarnaast steeds ook een vertaling in het Standaardnederlands is afgedrukt. Dit om de lezer de gelegenheid te bieden om al vergelijkend ‘iets te proeven van het “aroma” van de streektaal, de eigen-aardig-heden van elke taal apart en het bijzondere van de cultuur waarbinnen de taal gedijt’, zoals het in het voorwoord bij het boek genoemd wordt. Er zijn bijdragen opgenomen in twintig van de zesentwintig ‘officiële’ Nederlandse dialecten; Vlaanderen doet in dit boek niet mee. Alle auteurs werden voor het boek geportretteerd door fotografe Iris Réthy.
Schrijvers op streek, onder redactie van Jan Sleumer, is verschenen bij Uitgeverij Kleine Uil en kost €16,50 (gelijmd, 206 blz.); e-book €9,99. ISBN 978 94 91065 65 1
| |
■ Lifestylewoorden
Sinds 2001 verzorgt René van Rijckevorsel een taalrubriek voor de glossy lifestylegids Elsevier stijl, over de thema's die in dit tijdschrift zoal aan bod komen: mode, wonen, luxe-artikelen en hebbedingen. 126 van de tot nu toe verschenen afleveringen zijn nu gebundeld in Taalamuses. Onderwerpen die in het boek voorbijkomen, zijn bijvoorbeeld aanduidingen voor ‘lekkere’ mannen en vrouwen, culinaire trending topics, autonamen, en de eigenaardigheden van reclametaal en modejargon. In de stukjes wordt op speelse toon wat meer verteld over de etymologie en andere bijzonderheden van het bij die lifestyle- onderwerpen behorende vocabulaire - oftewel ‘de etymologie van het goede leven’, zoals de auteur het in zijn voorwoord omschrijft.
Taalamuses. 126 x de woorden van het goede leven is een uitgave van Elsevier en kost €14,95 (gelijmd, 155 blz.). ISBN 978 90 35251 04 5
| |
■ Culinair (over)bluffen
Het culinaire ABC van restaurantrecensent Ronald Hoeben en wijnjournalist Harold Hamersma is een kook- en eetwoordenboek waarin de gastronomie en vooral de poeha die daar soms mee samengaat in snedige definities op de hak genomen wordt. Een paar voorbeelden: ‘muesli: yoghurtdempend isolatiemateriaal’, ‘wasabi: Japanse smaakverdelger’, ‘quinoa: gezond en daarom vrijwel smaakloos decoratiegraan’, ‘Nespresso: Senseo voor bovenmodaal’ en ‘kwartel: slechthorende mini-kip met voorgerechtambitie’. Oftewel: ‘confronterend eetjargon’ om te leren ‘bluffen met drie sterren’.
Het culinaire ABC. Spoedcursus gastronomisch bluffen op zakformaat is een uitgave van Nieuw Amsterdam en kost €12,50 (gelijmd, 128 blz.). ISBN 978 90 468 1538 0
| |
■ Letterkundig lexicon
Sinds enige tijd is op de website van de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (www.dbnl.org) het Algemeen letterkundig lexicon te raadplegen. Dit naslagwerk omschrijft de terminologie van de Nederlandse en de algemene literatuurwetenschap, en van de hulpwetenschappen op dit terrein: codicologie, bibliografie, analytische bibliografie, boekwetenschap, theaterwetenschap, etc. Het lexicon beschrijft zo'n vierduizend termen en is ontstaan uit de samenvoeging van twee reeds bestaande lexica, het Lexicon van literaire termen en het Letterkundig lexicon voor de neerlandistiek. Het wordt door de samenstellers gezien als een ‘work in progress’.
| |
■ Moeilijke woorden
100 woorden waarmee je intelligent klinkt, van de taalpublicisten Heidi Aalbrecht en Pyter Wagenaar, is een boekje op handig zakformaat dat woorden als echelon, eclectisch, eloquent, empathie en equivalent verklaart. Bovendien geeft het de uitspraak en de herkomst van de woorden, en verduidelijkt ze met voorbeeldzinnen uit de praktijk. Het boekje doet in opzet denken aan de door Onze Taal uitgegeven e-mailnieuwsbrief Woordpost, dat hetzelfde stramien hanteert.
100 woorden waarmee je intelligent klinkt is een uitgave van BBNC en kost €9,95 (gelijmd, 128 blz.). ISBN 978 90 453 1495 2
| |
■ Taalkalenders
In het najaar liggen traditiegetrouw de nieuwe scheurkalenders in de boekhandel, en ook dit jaar zijn daar weer een aantal taalkalenders bij. Om te beginnen is er natuurlijk de Taalkalender van Onze Taal, met de vertrouwde taalkronkels en taaladviezen, en de nieuwe onderwerpen ‘modern klassiek’, spreektaal, verwant Engels en ver- | |
| |
geten woorden. (Zie ook de aanbieding op blz. 282 van dit nummer.)
Verder zijn er de taalkalenders van Sdu Uitgevers, twee stuks dit jaar. Ten eerste de (qua titel erg op de Onze Taal-kalender lijkende) Taalkalender, samengesteld door Eric Tiggeler, met daarin de dagrubrieken woordquiz, dictee, taaltrivia, taal in beeld, taaladvies, en beroemde namen. Verder geeft de Sdu een kindertaalkalender uit volgens het beproefde recept: spelletjes, quizjes, grapjes en weetjes, die vaak vergezeld gaan van een opdrachtje.
Ook woordenboekuitgever Van Dale geeft dit jaar weer twee taalkalenders uit. In de eerste plaats de Van Dale taalscheurkalender, met stukjes over nieuwe en oude woorden en uitdrukkingen. En ook Van Dale heeft een kalender voor kinderen: Van Dale junior taalscheurkalender, met taalweetjes en quizvragen.
Nieuw, ten slotte, is de scheurkalender To pee or not to pee, van Hans Schouwenburg en Guido van Eijck. De ondertitel geeft een goed idee waar het in deze kalender om gaat: ‘364 andere schunnige, komische en ontroerende wc-teksten’. Als er aanleiding toe is, krijgen de wc-tekstjes een korte toelichting.
| • | De Taalkalender 2014 van Onze Taal (Bekking & Blitz) kost €14,95. |
| • | Taalkalender 2014 (Sdu Uitgevers) kost €15,95. ISBN 978 90 12 58539 2 |
| • | Kindertaalkalender 2014 (Sdu Uitgevers) kost €15,95. ISBN 978 90 12 58541 5 |
| • | Van Dale taalscheurkalender 2014 kost €14,95. ISBN 978 94 6077 068 5 |
| • | Van Dale Junior taalscheurkalender 2014 kost €14,95. ISBN 978 94 6077 069 2 |
| • | To pee or not to pee (Scriptum) kost €14,95. ISBN 978 90 5594 290 9 |
| |
Agenda
■ 4 oktober, Amsterdam. Open dag Meertens Instituut, met lezingen, tentoonstellingen en rondleidingen.
■ 10 oktober, Amsterdam. Het Taalcongres, georganiseerd door De Redactie. Interactieve taaldag voor redacteuren en communicatiemedewerkers, met workshops en lezingen over taal, tekst en schrijven.
■ 13 oktober, Den Haag. Groot Haags Dictee.
■ 25 oktober, Leeuwarden. Dag van de Friese taalkunde. Lezingen (met discussie na afloop) over Friese grammatica, fonetiek/ fonologie, naamkunde, lexicologie, sociolinguïstiek, historische taalkunde, enz.
Voor meer evenementen en meer informatie zie www.onzetaal.nl/agenda.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd